سورة یونس
بِسمِ اللهِ الرَّحمٰنِ الرَّحيمِ
الٓرؕ تِلكَ ءايٰتُ الكِتٰبِ الحَكيمِ (1)
الر – آن آیات کتاب حکیم است.
اَكانَ لِلنّاسِ عَجَبًا اَن اَوحَينآ اِليٰ رَجُلٍ مِنهُم اَن اَنذِرِ النّاسَ وَ بَشِّرِ الَّذينَ ءامَنوٓا اَنَّ لَهُم قَدَمَ صِدقٍ عِندَ رَ بِّهِمؕ قالَ الكٰفِرونَ اِنَّ هٰذا لَسٰحِرٌ مُبينٌ (2)
آیا این برای مردم موجب شگفتی است که به یکی از آنها وحی فرستادیم که مردم را انذار کن و به کسانی که ایمان آورده اند بشارت ده که برای آنها پاداشهای مسلم نزد پروردگارشان (و سابقه نیک) است (اما) کافران گفتند این ساحر آشکاری است.
اِنَّ رَبَّكُمُ اللهُ الَّذي خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضَ في سِتَّةِ اَيّامٍ ثُمَّ استَويٰ عَلَي العَرشِ ؗ يُدَبِّرُ الاَمرَۚ ما مِن شَفيعٍ اِلّا مِن بَعدِ اِذنِهٖۚ ذٰلِكُمُ اللهُ رَبُّكُم فَاعبُدوهُۚ اَفَلا تَذَكَّرونَ (3)
پروردگار شما خداوندی است که آسمانها و زمین را در شش روز آفرید سپس بر تخت (قدرت) قرار گرفت و به تدبیر کار (جهان) پرداخت، هیچ شفاعت کننده ای جز به اذن او وجود ندارد، این است خداوند پروردگار شما، پس او را پرستش کنید، آیا متذکر نمیشوید؟!
اِلَيهِ مَرجِعُكُم جَميعًا ؗ وَعدَ اللهِ حَقًّاۚ اِنَّهۥ يَبدَؤُا الخَلقَ ثُمَّ يُعيدُهۥ لِيَجزِيَ الَّذينَ ءامَنوا وَ عَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ بِالقِسطِۚ وَ الَّذينَ كَفَروا لَهُم شَرابٌ مِن حَميمٍ وَ عَذابٌ اَليمٌ بِما كانوا يَكفُرونَ (4)
بازگشت همه شما به سوی او است خداوند وعده حقی فرموده، او خلق را آغاز کرد سپس آنرا باز میگرداند، تا کسانی را که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند به عدالت جزا دهد و برای کسانی که کافر شدند نوشیدنی از مایع سوزان است و عذاب دردناکی بخاطر آنکه کفر میورزیدند.
هُوَالَّذي جَعَلَ الشَّمسَ ضِيآءً وَ القَمَرَ نورًا وَ قَدَّرَهۥ مَنازِلَ لِتَعلَموا عَدَدَ السِّنينَ وَ الحِسابَۚ ما خَلَقَ اللهُ ذٰلِكَ اِلّا بِالحَقِّۚ يُفَصِّلُ الأيٰتِ لِقَومٍ يَعلَمونَ (5)
او کسی است که خورشید را روشنائی و ماه را نور قرار داد، و برای آن منزلگاه هائی مقدر کرد تا عدد سالها و حساب (کارها) را بدانید، خداوند این را جز به حق نیافریده او آیات (خود را) برای گروهی که اهل دانشند شرح میدهد.
اِنَّ فِي اختِلافِ الَّيلِ وَ النَّهارِ وَ ما خَلَقَ اللهُ فِي السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضِ لَأيٰتٍ لِقَومٍ يَتَّقونَ (6)
مسلما در آمد و شد شب و روز و آنچه خداوند در آسمانها و زمین آفریده آیات (و نشانه هائی) است بر آنها که پرهیزکارند (و گناه چشم دلشان را نابینا نکرده است).
اِنَّ الَّذينَ لايَرجونَ لِقآءَنا وَ رَضوا بِالحَيوٰةِ الدُّنيا وَ اطمَاَنّوا بِها وَ الَّذينَ هُم عَن ءايٰتِنا غٰفِلونَ (7)
آنها که امید لقای ما (و رستاخیز) را ندارند، و به زندگی دنیا خشنود شدند، و بر آن تکیه کردند، و آنها که از آیات ما غافلند.
اُولئِكَ مَأویــٰهُمُ النّارُ بِما كانوا يَكسِبونَ (8)
(همه) آنها جایگاهشان آتش است به خاطر کارهائی که انجام میدادند.
اِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَ عَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ يَهديهِم رَبُّهُم بِايمانِهِم ؗ تَجري مِن تَحتِهِمُ الاَنهٰرُ في جَنّٰتِ النَّعيمِ (9)
(ولی) کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند خداوند آنها را در پرتو ایمانشان هدایت میکند، از زیر (قصرهای) آنها نهرها، در باغهای بهشت، جریان دارد.
دَعویــٰهُم فيها سُبحٰنَكَ اللّٰهُمَّ ؗ وَ تَحِيَّتُهُم فيها سَلٰمٌ ۚوَ ءاخِرُ دَعویــٰهُم اَنِ الحَمدُلِله رَبِّ العٰلَمينَ (10)
گفتار (و دعای) آنها در بهشت این است که خداوندا! منزهی تو، و تحیت آنها سلام، و آخرین سخنشان حمد مخصوص پروردگار عالمیان است.
وَ لَو يُـعَجِّلُ اللهُ لِلنّاسِ الشَّرَّ استِعجالَهُم بِالخَيرِ لَقُضِيَ اِلَيهِم اَجَلُهُم ؗ فَنَذَرُ الَّذينَ لايَرجونَ لِقآءَنا في طُغيانِهِم يَعمَهونَ (11)
اگر همانگونه که مردم در بدست آوردن خوبیها عجله دارند، خداوند (به کیفر اعمالشان) مجازاتشان کند عمرشان به پایان میرسد (و همگی نابود خواهند شد) ولی آنها که امید لقای ما را ندارند بحال خودشان رها میکنیم تا در طغیانشان سرگردان شوند.
وَ اِذا مَسَّ الاِنسانَ الضُّرُّ دَعانا لِجَنبِهٖٓ اَو قاعِدًا اَو قآئِمًا ؗ فَلَمّا كَشَفنا عَنهُ ضُرَّهۥ مَرَّ كَاَن لَم يَدعُنآ اِليٰ ضُرٍّ مَسَّهۥۚ كَذٰلِكَ زُ يِّنَ لِلمُسرِفينَ ما كانوا يَعمَلونَ (12)
و هنگامی که به انسان زیان (و ناراحتی) برسد ما را (در همه حال) در حالی که به پهلو خوابیده، یا نشسته، یا ایستاده است میخواند، اما هنگامی که ناراحتی او را بر طرف ساختیم چنان میرود که گوئی هرگز ما را برای حل مشکلی که به او رسیده نخوانده، اینگونه برای اسرافکاران اعمالشان زینت داده شده است.
وَ لَقَد اَهلَكنَا القُرونَ مِن قَبلِكُم لَمّا ظَلَموا وَ جآءَتهُم رُسُلُهُم بِالبَيِّنٰتِ وَ ما كانوا لِيُؤمِنواۚ كَذٰلِكَ نَجزِي القَومَ المُجرِمينَ (13)
ما امتهای پیش از شما را، به هنگامی که ظلم کردند، هلاک کردیم، در حالی که پیامبرانشان با دلایل روشن به سراغ آنها آمدند ولی آنها ایمان نیاوردند، اینگونه گروه مجرمان را جزا میدهیم.
ثُمَّ جَعَلنٰكُم خَلٰٓئِفَ فِي الاَرضِ مِن بَعدِهِم لِنَنظُرَ كَيفَ تَعمَلونَ (14)
سپس شما را جانشینان آنها در روی زمین – پس از آنان – قرار دادیم تا بنگریم شما چگونه عمل میکنید.
وَ اِذا تُتليٰ عَلَيهِم ءاياتُنا بَيِّنٰتٍ قالَ الَّذينَ لايَرجونَ لِقآءَنَا ائتِ بِقُرءانٍ غَيرِ هٰذآ اَو بَدِّلهُۚ قُل ما يَكونُ ليٓ اَن اُبَدِّلَهۥ مِن تِلقآئِ نَفسيٓ ؗ اِن اَ تَّبِعُ اِلّا ما يوحيٰٓ اِلَيَّ ؗ اِنّيٓ اَخافُ اِن عَصَيتُ رَبّي عَذابَ يَومٍ عَظيمٍ (15)
و هنگامی که آیات روشن ما بر آنها خوانده میشود کسانی که امید لقای ما (و رستاخیز) را ندارند میگویند قرآنی غیر از این بیاور، و یا آنرا تبدیل کن (و آیات نکوهش بتها را بردار!) بگو من حق ندارم که آنرا از پیش خود تغییر دهم، فقط از چیزی که بر من وحی میشود پیروی میکنم، من اگر معصیت پروردگارم را کنم از مجازات روز بزرگ (قیامت) میترسم.
قُل لَو شآءَ اللهُ ما تَلَوتُهۥ عَلَيكُم وَ لآ اَدریــٰكُم بِهٖ ؗ فَقَد لَبِثتُ فيكُم عُمُرًا مِن قَبلِهٖٓۚ اَ فَلا تَعقِلونَ (16)
بگو اگر خدا میخواست من این آیات را بر شما نمیخواندم و از آن آگاهتان نمیکردم چه اینکه مدتها پیش از این در میان شما زندگی نمودم آیا نمیفهمید؟!
فَمَن اَظلَمُ مِمَّنِ افتَريٰ عَلَي اللهِ كَذِبًا اَو كَذَّبَ بِئئايٰتِهٖٓۚ اِنَّهۥ لايُفلِحُ المُجرِمونَ (17)
چه کسی ستمکارتر است از آن کس که بر خدا دروغ میبندد و آیات او را تکذیب میکند، مسلما مجرمان رستگار نخواهند شد.
وَ يَعبُدونَ مِن دونِ اللهِ ما لا يَضُرُّهُم وَ لايَنفَعُهُم وَ يَقولونَ هٰٓؤُلآءِ شُفَعآؤُنا عِندَ اللهِۚ قُل اَتُنَبِّئئونَ اللهَ بِما لايَعلَمُ فِي السَّمٰوٰتِ وَ لا فِي الاَرضِۚ سُبحٰنَهۥ وَ تَعٰليٰ عَمّا يُشرِكونَ (18)
و غیر از خدا چیزهائی را پرستش میکنند که نه به آنها زیان میرساند و نه سودی به آنان میدهد، و میگویند اینان شفیعان ما نزد خدا هستند بگو: آیا خداوند را به چیزی خبر میدهید که در آسمانها و زمین سراغ ندارد؟ منزه است او، و برتر است از آن شریکهائی که قرار میدهند.
وَ ما كانَ النّاسُ اِلّآ اُمَّةً واحِدَةً فَاختَلَفواۚ وَ لَولا كَلِمَةٌ سَبَقَت مِن رَبِّكَ لَقُضِيَ بَينَهُم فيما فيهِ يَختَلِفونَ (19)
و (در آغاز) همه مردم امت واحدی بودند سپس اختلاف کردند، و اگر فرمانی از طرف پروردگار تو (درباره عدم مجازات سریع آنان) نبود، در آنچه اختلاف داشتند میان آنها داوری میکرد.
وَ يَقولونَ لَولآ اُنزِلَ عَلَيهِ ءايَةٌ مِن رَبِّهٖۚ فَقُل اِنَّمَا الغَيبُ لِله فَانتَظِروٓا اِنّي مَعَكُم مِنَ المُنتَظِرينَ (20)
و میگویند چرا معجزه ای از پروردگارش بر او نازل نمیشود؟ بگو غیب (و معجزات) برای خدا (و به فرمان او) است شما در انتظار باشید من هم با شما در انتظارم (شما در انتظار معجزات اقتراحی و بهانه جویانه باشید و من هم در انتظار مجازات شما!).
وَ اِذآ اَذَقنَا النّاسَ رَحمَةً مِن بَعدِ ضَرّآءَ مَسَّتهُم اِذا لَهُم مَكرٌ فيٓ ءاياتِناۚ قُلِ اللهُ اَسرَعُ مَكرًاۚ اِنَّ رُسُلَنا يَكتُبونَ ما تَمكُرونَ (21)
هنگامی که به مردم رحمتی پس از زیانی که به آنها رسیده میچشانیم آنها در آیات ما مکر میکنند (و دست به توجیهات ناروا برای آن نعمت و رحمت میزنند) بگو خداوند از شما سریعتر چاره جوئی میکند، و رسولان ما آنچه مکر میکنید (و نقشه میکشید) مینویسند.
هُوَالَّذي يُسَيِّرُكُم فِي البَرِّ وَ البَحرِۚ حَتّيٰٓ اِذا كُنتُم فِي الفُلكِ وَ جَرَ ينَ بِهِم بِريحٍ طَيِّبَةٍ وَ فَرِحوا بِها جآءَتها ريحٌ عاصِفٌ وَ جآءَهُمُ المَوجُ مِن كُلِّ مَكانٍ وَ ظَنّوٓا اَنَّهُم اُحيطَ بِهِم ۙ دَعَوُا اللهَ مُخلِصينَ لَهُ الدّينَ لَئِن اَنجَيتَنا مِن هٰذِهٖ لَنَكونَنَّ مِنَ الشّٰكِرينَ (22)
او کسی است که شما را در خشکی و دریا سیر میدهد تا اینکه در کشتی قرار میگیرید و بادهای موافق آنها را (به سوی مقصد) حرکت میدهند و خوشحال میشوند ناگهان طوفان شدیدی میوزد و امواج از هر سو به سراغ آنها میآید و گمان میبرند هلاک خواهند شد در این موقع خدا را از روی اخلاص عقیده میخوانند که اگر ما را نجات دهی حتما از سپاسگزاران خواهیم بود.
فَلَمّآ اَنجیــٰهُم اِذا هُم يَبغونَ فِي الاَرضِ بِغَيرِ الحَقِّؕ یٰٓاَیُّهَا النّاسُ اِنَّما بَغيُكُم عَليٰٓ اَنفُسِكُم ؗ مَتاعَ الحَيوٰةِ الدُّنياۚ ثُمَّ اِلَينا مَرجِعُكُم فَنُنَبِّئُكُم بِما كُنتُم تَعمَلونَ (23)
اما هنگامی که آنها را رهائی بخشید، (دوباره) در زمین، بدون حق، ستم میکنند ای مردم ستمهای شما به زیان خود شماست، بهره ای از زندگی دنیا (می برید) سپس بازگشت شما بسوی ماست و (خدا) شما را به آنچه عمل میکردید خبر میدهد.
اِنَّما مَثَلُ الحَيوٰةِ الدُّنيا كَمآءٍ اَنزَلنٰهُ مِنَ السَّمآءِ فَاختَلَطَ بِهٖ نَباتُ الاَرضِ مِمّا یَأکُـلُ النّاسُ وَ الاَنعامُۚ حَتّيٰٓ اِذآ اَخَذَتِ الاَرضُ زُخرُفَها وَ ازَّيَّنَت وَ ظَنَّ اَهلُهآ اَنَّهُم قٰدِرونَ عَلَيهآ اَتیــٰهآ اَمرُنا لَيلًا اَو نَهارًا فَجَعَلنٰها حَصيدًا كَاَن لَم تَغنَ بِالاَمسِۚ كَذٰلِكَ نُفَصِّلُ الأيٰتِ لِقَومٍ يَتَفَكَّرونَ (24)
زندگی دنیا همانند آبی است که از آسمان نازل کرده ایم که بر اثر آن گیاهان گوناگون که مردم و چهار پایان از آن میخورند، میروید، تا زمانی که روی زمین زیبائی خود را (از آن) گرفته و تزیین میگردد و اهل آن مطمئن میشوند که میتوانند از آن بهره مند گردند (ناگهان) فرمان ما شب هنگام یا در روز برای نابودی آن) فرا میرسد (سرما یا صاعقه ای را بر آن مسلط میسازیم) و آنچنان آنرا درو میکنیم که (گوئی) هرگز نبوده است اینچنین آیات خود را برای گروهی که تفکر میکنند شرح میدهیم.
وَ اللهُ يَدعوٓا اِليٰ دارِالسَّلٰمِ وَ يَهدي مَن يَشآءُ اِليٰ صِراطٍ مُستَقيمٍ (25)
و خداوند دعوت به سرای صلح و سلامت میکند و هر کس را بخواهد به راه راست هدایت مینماید.
لِلَّذينَ اَحسَنُوا الحُسنيٰ وَ زِيادَةٌ ؗ وَلايَرهَقُ وُجوهَهُم قَتَرٌ وَ لاذِلَّةٌۚ اُولئِكَ اَصحٰبُ الجَنَّةِ هُم فيها خٰلِدونَ (26)
کسانی که نیکی کردند، پاداش نیک و زیاده بر آن دارند و تاریکی و ذلت چهره هایشان را نمیپوشاند آنها یاران بهشتند و جاودانه در آن خواهند ماند.
وَ الَّذينَ كَسَبُوا السَّيِّئئاتِ جَزآءُ سَيِّئَةٍ بِمِثلِها وَ تَرهَقُهُم ذِلَّةٌ ؗ مالَهُم مِنَ اللهِ مِن عاصِمٍۚ كَاَنَّمآ اُغشِيَت وُجوهُهُم قِطَعًا مِنَ الَّيلِ مُظلِمًاۚ اُولئِكَ اَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (27)
اما کسانی که مرتکب گناهان شدند جزای بدی بمقدار آن دارند و ذلت و خواری چهره آنها را میپوشاند و هیچ چیز نمیتواند آنها را از (مجازات) خدا نگهدارد، (چهره هاشان آنچنان تاریک است که) گوئی پاره هائی از شب تاریک صورت آنها را پوشانده، آنها یاران آتشند و جاودانه در آن خواهند ماند.
وَ يَومَ نَحشُرُهُم جَميعًا ثُمَّ نَقولُ لِلَّذينَ اَشرَكوا مَكانَكُم اَنتُم وَ شُرَكآؤُكُمۚ فَزَيَّلنا بَينَهُم ؗ وَ قالَ شُرَكآؤُهُم ما كُنتُم اِيّانا تَعبُدونَ (28)
بخاطر بیاورید آن روز را که همه آنها را جمع میکنیم سپس به مشرکان میگوئیم شما و معبودهایتان در جای خودتان باشید (تا به حسابتان رسیدگی شود) سپس آنها را از هم جدا میکنیم (و از هر یک جداگانه سؤ ال مینمائیم) و معبودهایشان (به آنها) میگویند شما (هرگز) ما را عبادت نمیکردید!
فَكَفيٰ بِاللهِ شَهيدًا بَينَنا وَ بَينَكُم اِن كُنّا عَن عِبادَتِكُم لَغٰفِلينَ (29)
همین بس که خدا میان ما و شما گواه است که ما از عبادت کردن شما غافل (و بیخبر) بودیم.
هُنالِكَ تَبلوا كُلُّ نَفسٍ مآ اَسلَفَتۚ وَ رُدّوٓا اِلَي اللهِ مَولیــٰهُمُ الحَقِّ ؗ وَ ضَلَّ عَنهُم ما كانوا يَفتَرونَ (30)
در آن هنگام (و در آنجا) هر کس عملی را که قبلا انجام داده است میآزماید و همگی به سوی الله، مولا و سرپرست حقیقتی خود باز میگردند، و آنها را که به دروغ شریک خدا قرار داده بودند گم و نابود میشوند.
قُل مَن يَرزُقُكُم مِنَ السَّمآءِ وَ الاَرضِ اَمَّن يَملِكُ السَّمعَ وَ الاَبصارَ وَ مَن يُخرِجُ الحَيَّ مِنَ المَيِّتِ وَ يُخرِجُ المَيِّتَ مِنَ الحَيِّ وَ مَن يُدَبِّرُ الاَمرَ ؗ فَسَيَقولونَ اللهُۚ فَقُل اَ فَلا تَتَّقونَ (31)
بگو چه کسی شما را از آسمان و زمین روزی میدهد و یا چه کسی مالک (و خالق) گوش و چشم هاست و چه کسی زنده را از مرده و مرده را از زنده خارج میسازد و چه کسی امور (جهان) را تدبیر میکند؟ به زودی (در پاسخ) میگویند: خدا، بگو پس چرا تقوا پیشه نمیکنید (و از خدا نمیترسید)؟!
فَذٰلِكُمُ اللهُ رَبُّكُمُ الحَقُّ ؗ فَماذا بَعدَ الحَقِّ اِلَّا الضَّلٰلُ ؗ فَاَنّيٰ تُصرَفونَ (32)
اینچنین است خداوند پروردگار حق شما، با اینحال بعد از حق جز گمراهی وجود دارد؟ پس چرا (از پرستش او) روی میگردانید؟!
كَذٰلِكَ حَقَّت كَلِمَتُ رَبِّكَ عَلَي الَّذينَ فَسَقوٓا اَنَّهُم لايُؤمِنونَ (33)
اینچنین فرمان پروردگارت بر فاسقان مسلم شده که آنها (پس از اینهمه طغیان و گناه) ایمان نخواهند آورد.
قُل هَل مِن شُرَكآئِكُم مَن يَبدَؤُا الخَلقَ ثُمَّ يُعيدُهۥۚ قُلِ اللهُ يَبدَؤُا الخَلقَ ثُمَّ يُعيدُهۥ ؗ فَاَنّيٰ تُؤفَكونَ (34)
بگو آیا هیچیک از معبودهای شما آفرینش را ایجاد و سپس باز میگرداند؟ بگو تنها خدا آفرینش را ایجاد کرده سپس باز میگرداند، با اینحال چرا از حق رویگردان میشوید؟
قُل هَل مِن شُرَكآئِكُم مَن يَهديٓ اِلَي الحَقِّۚ قُلِ اللهُ يَهدي لِلحَقِّۚ اَفَمَن يَهديٓ اِلَي الحَقِّ اَحَقُّ اَن يُتَّبَعَ اَمَّن لايَهِدّيٓ اِلّآ اَن يُهديٰۚ فَما لَكُم كَيفَ تَحكُمونَ (35)
بگو آیا هیچیک از معبودهای شما به سوی حق هدایت میکند؟ – بگو تنها خدا به حق هدایت میکند آیا کسی که هدایت به حق میکند برای پیروی شایسته تر است یا آن کس که خود هدایت نمیشود مگر هدایتش کنند، شما را چه میشود؟ چگونه داوری میکنید؟
وَ ما يَتَّبِعُ اَكثَرُهُم اِلّا ظَنًّاۚ اِنَّ الظَّنَّ لايُغني مِنَ الحَقِّ شَيئئًاۚ اِنَّ اللهَ عَليمٌ بِما يَفعَلونَ (36)
و بیشتر آنها جز از گمان (و پندارهای بیاساس) پیروی نمیکنند (در حالی که) گمان هرگز انسان را از حق بینیاز نمیسازد (و به حق نمیرساند) خداوند به آنچه انجام میدهند آگاه است.
وَ ما كانَ هٰذَا القُرءانُ اَن يُفتَريٰ مِن دونِ اللهِ وَلٰكِن تَصديقَ الَّذي بَينَ يَدَيهِ وَ تَفصيلَ الكِتٰبِ لارَيبَ فيهِ مِن رَبِّ العٰلَمينَ (37)
شایسته نیست (و امکان نداشت) که این قرآن بدون وحی الهی به خدا نسبت داده شود ولی تصدیقی است برای آنچه پیش از آن است (از کتب آسمانی) و تفصیلی است برای آنها، و شکی در آن نیست که از طرف پروردگار جهانیان است.
اَم يَقولونَ افتَریــٰهُ ؗ قُل فَأتوا بِسورَةٍ مِثلِهٖ وَ ادعوا مَنِ استَطَعتُم مِن دونِ اللهِ اِن كُنتُم صٰدِقينَ (38)
آنها میگویند، او قرآن را به دروغ به خدا نسبت داده بگو اگر راست میگوئید یک سوره همانند آن بیاورید و هر کس را میتوانید غیر از خدا (به یاری) بطلبید.
بَل كَذَّبوا بِما لَم يُحيطوا بِعِلمِهٖ وَ لَمّا يَأتِهِم تَأويلُهۥۚ كَذٰلِكَ كَذَّبَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم ؗ فَانظُر كَيفَ كانَ عاقِبَةُ الظٰلِمينَ (39)
(آنها از روی علم و دانش قرآن را انکار نمیکنند) بلکه آنها چیزی را تکذیب کردند که آگاهی از آن نداشتند، و هنوز واقعیتش بر آنان روشن نشده است اینچنین پیشینیان آنها نیز تکذیب کردند پس بنگر عاقبت کار ظالمان چگونه بود؟!
وَ مِنهُم مَن يُؤمِنُ بِهٖ وَ مِنهُم مَن لايُؤمِنُ بِهٖۚ وَ رَبُّكَ اَعلَمُ بِالمُفسِدينَ (40)
و بعضی از آنها ایمان به آن میآورند و بعضی ایمان نمیآورند، و پروردگارت به مفسدان آگاهتر است (و آنها را بهتر میشناسد).
وَ اِن كَذَّبوكَ فَقُل لي عَمَلي وَ لَكُم عَمَلُكُم ؗ اَنتُم بَر يٓئئونَ مِمّآ اَعمَلُ وَ اَنَا بَريٓءٌ مِمّا تَعمَلونَ (41)
و اگر تو را تکذیب کردند بگو: عمل من برای من، و عمل شما برای شما، شما بیزارید از آنچه من میکنم، و من بیزارم از آنچه شما انجام میدهید.
وَ مِنهُم مَن يَستَمِعونَ اِلَيكَۚ اَ فَاَنتَ تُسمِعُ الصُّمَّ وَ لَوكانوا لا يَعقِلونَ (42)
و گروهی از آنان گوش به سوی تو فرا میدهند (اما گوئی هیچ نمیشنوند و کرند!)
وَ مِنهُم مَن يَنظُرُ اِلَيكَۚ اَفَاَنتَ تَهدِي العُميَ وَ لَو كانوا لايُبصِرونَ (43)
و گروهی از آنان به سوی تو نگاه میکنند (اما گوئی هیچ نمیبینند) آیا تو میتوانی نابینایانرا هدایت کنی هر چند نبینند؟!
اِنَّ اللهَ لا يَظلِمُ النّاسَ شَيـئئًا وَ لٰكِنَّ النّاسَ اَنفُسَهُم يَظلِمونَ (44)
خداوند هیچ به مردم ستم نمیکند ولی این مردمند که به خویشتن ستم مینمایند.
وَ يَومَ يَحشُرُهُم كَاَن لَم يَلبَثوٓا اِلّا ساعَةً مِنَ النَّهارِ يَتَعارَفونَ بَينَهُمۚ قَد خَسِرَ الَّذينَ كَذَّبوا بِلِقآءِ اللهِ وَ ما كانوا مُهتَدينَ (45)
بخاطر بیاور روزی را که آنها را جمع (و محشور) میسازد، و آنچنان احساس میکنند که گوئی جز ساعتی از روز (در دنیا) توقف نکردند، به آن مقدار که یکدیگر را (ببینند و) بشناسند، آنها که لقای خداوند (و رستاخیز) را انکار کردند زیان کردند و هدایت نیافتند.
وَ اِمّا نُرِيَنَّكَ بَعضَ الَّذي نَعِدُهُم اَو نَتَوَفَّيَنَّكَ فَاِلَينا مَرجِعُهُم ثُمَّ اللهُ شَهيدٌ عَليٰ ما يَفعَلونَ (46)
و اگر ما پاره ای از مجازاتهائی را که به آنان وعده داده ایم (در حال حیاتت) به تو نشان دهیم و یا (پیش از آنکه آنها گرفتار عذاب شوند) تو را از دنیا ببریم در هر حال بازگشتشان به سوی ماست سپس خداوند گواه است بر آنچه آنها انجام میدادند.
وَ لِكُلِّ اُمَّةٍ رَسولٌ ؗ فَاِذا جآءَ رَسولُهُم قُضِيَ بَينَهُم بِالقِسطِ وَ هُم لايُظلَمونَ (47)
و برای هر امتی رسولی است، هنگامی که رسولشان به سوی آنها بیاید خداوند به عدالت در میان آنها داوری میکند و ستمی به آنها نمیشود.
وَ يَقولونَ مَتيٰ هٰذَا الوَعدُ اِن كُنتُم صٰدِقينَ (48)
می گویند این وعده (مجازات) اگر راست میگوئید کی عملی میشود؟
قُل لآ اَملِكُ لِنَفسي ضَرًّا وَ لانَفعًا اِلّا ما شآءَ اللهُۚ لِكُلِّ اُمَّةٍ اَجَلٌ ؗ اِذا جآءَ اَجَلُهُم فَلا يَستَأخِرونَ ساعَةً وَ لا يَستَقدِمونَ (49)
بگو من برای خودم زیان و سودی را مالک نیستم (تا چه رسد به شما) مگر آنچه خدا بخواهد، برای هر قوم و ملتی پایانی است هنگامی که اجل آنها فرا رسد (و فرمان مجازات یا مرگشان صادر شود) نه ساعتی تاءخیر میکنند و نه ساعتی پیشی میگیرند.
قُل اَرَءَيتُم اِن اَتیــٰكُم عَذابُهۥ بَياتًا اَو نَهارًا ماذا يَستَعجِلُ مِنهُ المُجرِمونَ (50)
بگو اگر مجازات او شبهنگام یا در روز به سراغ شما آید (آیا میتوانید آنرا از خود دفع کنید) پس مجرمان برای چه چیز عجله میکنند؟
اَثُمَّ اِذا ما وَقَعَ ءامَنتُم بِهٖٓ ؗ ءآلئئـٰنَ وَ قَد كُنتُم بِهٖ تَستَعجِلونَ (51)
یا اینکه آنگاه که واقع شد ایمان میآورید (اما بدانید به شما گفته میشود) حالا؟ با اینکه قبلا برای آن عجله میکردید؟ (اکنون چه سود؟)
ثُمَّ قيلَ لِلَّذينَ ظَلَموا ذوقوا عَذابَ الخُلدِ هَل تُجزَونَ اِلّا بِما كُنتُم تَكسِبونَ (52)
سپس به آنها که ستم کردند گفته میشود عذاب ابدی را بچشید! آیا جز به آنچه انجام میدادید کیفر داده میشوید؟
وَ يَستَنبِئئونَكَ اَحَقٌّ هُوَۚ قُل اي وَ رَبّيٓ اِنَّهۥ لَحَقٌّ وَ مآ اَنتُم بِمُعجِزينَ (53)
از تو میپرسند آیا آن (وعده مجازات الهی) حق است ؟ بگو آری بخدا سوگند قطعا حق است و شما نمیتوانید از آن جلو گیری کنید!
وَ لَو اَنَّ لِكُلِّ نَفسٍ ظَلَمَت ما فِي الاَرضِ لَافتَدَت بِهٖۚ وَ اَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمّا رَاَوُا العَذابَ ؗ وَ قُضِيَ بَينَهُم بِالقِسطِ وَ هُم لايُظلَمونَ (54)
و هر کس که ستم کرده اگر تمامی آنچه روی زمین است در اختیار داشته باشد (همه را از هول عذاب) برای نجات خویش میدهد، و هنگامی که عذاب را ببینند (پشیمان میشوند اما) پشیمانی خود را کتمان میکنند (مبادا رسواتر شوند) و در میان آنها به عدالت داوری میشود و ستمی بر آنها نخواهد رفت.
اَلآ اِنَّ لِله ما فِي السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضِۚ اَلآ اِنَّ وَعدَ اللهِ حَقٌّ وَ لٰكِنَّ اَكثَرَهُم لايَعلَمونَ (55)
آگاه باشید آنچه در آسمانها و زمین است از آن خدا است، آگاه باشید وعده خدا حق است ولی اکثر آنها نمیدانند.
هُوَ يُحيۦ وَ يُميتُ وَ اِلَيهِ تُرجَعونَ (56)
او است که زنده میکند و میمیراند و به سوی او باز میگردید.
يٰٓـاَ يُّهَا النّاسُ قَد جآءَتكُم مَوعِظَةٌ مِن رَبِّكُم وَ شِفآءٌ لِما فِي الصُّدورِ وَ هُدًي وَ رَحمَةٌ لِلمُؤمِنينَ (57)
ای مردم! اندرزی از سوی پروردگارتان برای شما آمده، و درمان آنچه در سینه هاست، و هدایت و رحمت برای مؤ منان.
قُل بِفَضلِ اللهِ وَ بِرَحمَتِهٖ فَبِذٰلِكَ فَليَفرَحوا ؗ هُوَخَيرٌ مِمّا يَجمَعونَ (58)
بگو به فضل و رحمت خدا باید خوشحال شوند که از آنچه گردآوری کرده اند بهتر است.
قُل اَرَءَيتُم مآ اَنزَلَ اللهُ لَكُم مِن رِزقٍ فَجَعَلتُم مِنهُ حَرامًا وَ حَلٰلًا ࣕ قُل ءآللهُ اَذِنَ لَكُم ؗ اَم عَلَي اللهِ تَفتَرونَ (59)
بگو آیا روزیهائی را که خداوند بر شما نازل کرده مشاهده کردید که بعضی از آنرا حلال و بعضی را حرام کرده اید بگو آیا خداوند به شما اجازه داده یا بر خدا افترا میبندید؟ (و پیش خود تحریم و تحلیل میکنید).
وَ ما ظَنُّ الَّذينَ يَفتَرونَ عَلَي اللهِ الكَذِبَ يَومَ القِيٰمَةِؕ اِنَّ اللهَ لَذو فَضلٍ عَلَي النّاسِ وَ لٰكِنَّ اَكثَرَهُم لايَشكُرونَ (60)
آنها که بر خدا افترا میبندند درباره (مجازات) روز رستاخیز چه میاندیشند؟ خداوند فضل (و بخشش) نسبت به همه مردم دارد، اما اکثر آنها سپاسگزاری نمیکنند
وَ ما تَكونُ في شَأنٍ وَ ما تَتلوا مِنهُ مِن قُرءانٍ وَ لاتَعمَلونَ مِن عَمَلٍ اِلّا كُنّا عَلَيكُم شُهودًا اِذ تُفيضونَ فيهِۚ وَ ما يَعزُبُ عَن رَبِّكَ مِن مِثقالِ ذَرَّةٍ فِي الاَرضِ وَ لا فِي السَّمآءِ وَ لآ اَصغَرَ مِن ذٰلِكَ وَ لآ اَكبَرَ اِلّا في كِتٰبٍ مُبينٍ (61)
در هیچ حال (و اندیشه ای) نیستی و هیچ قسمتی از قرآن را تلاوت نمیکنی، و هیچ عملی را انجام نمیدهید مگر اینکه ما ناظر بر شما هستیم در آن هنگام که وارد آن میشوید، و هیچ چیز در زمین و آسمان از پروردگار تو مخفی نمیماند، به اندازه سنگینی ذره ای و نه کوچکتر از آن و نه بزرگتر از آن، مگر اینکه (همه آنها) در کتاب آشکار (و لوح محفوظ علم خداوند) ثبت است.
اَلآ اِنَّ اَولِيآءَ اللهِ لا خَوفٌ عَلَيهِم وَ لاهُم يَحزَنونَ (62)
آگاه باشید اولیا (و دوستان) خدا نه ترسی دارند و نه غمگین میشوند.
اؘلَّذينَ ءامَنوا وَ كانوا يَتَّقونَ (63)
همانها که ایمان آوردند و (از مخالفت فرمان خدا) پرهیز میکردند.
لَهُمُ البُشريٰ فِي الحَيوٰةِ الدُّنيا وَ فِي الأخِرَةِۚ لاتَبديلَ لِكَلِمٰتِ اللهِۚ ذٰلِكَ هُوَالفَوزُ العَظيمُ (64)
در زندگی دنیا و در آخرت شاد (و مسرور)ند، وعده های الهی تخلف ناپذیر است، و این رستگاری بزرگی است.
وَ لايَحزُنكَ قَولُهُم ۘ اِنَّ العِزَّةَ لِله جَميعًاۚ هُوَالسَّميعُ العَليمُ (65)
سخن آنها تو را غمگین نسازد تمام عزت (و قدرت) از آن خدا است و او شنوا و داناست.
اَلآ اِنَّ لِله مَن فِي السَّمٰوٰتِ وَ مَن فِي الاَرضِؕ وَ ما يَتَّبِعُ الَّذينَ يَدعونَ مِن دونِ اللهِ شُرَكآءَۚ اِن يَتَّبِعونَ اِلَّا الظَّنَّ وَ اِن هُم اِلّا يَخرُصونَ (66)
آگاه باشید تمام کسانی که در آسمانها و زمین هستند از آن خدا میباشند، و آنها که غیر خدا را شریک او میخوانند از منطق و دلیلی پیروی نمیکنند، آنها فقط از پندار بیاساس پیروی میکنند و آنها فقط دروغ میگویند!
هُوَالَّذي جَعَلَ لَكُمُ الَّيلَ لِتَسكُنوا فيهِ وَ النَّهارَ مُبصِرًاۚ اِنَّ في ذٰلِكَ لَأيٰتٍ لِقَومٍ يَسمَعونَ (67)
او کسی است که شب را برای شما آفرید که در آن آرامش بیابید و روز را روشنی بخش قرار داد، در این نشانه هائی است برای کسانی که گوش شنوا دارند.
قالُوا اتَّخَذَ اللهُ وَلَدًاؕ سُبحٰنَهۥ ؗ هُوَالغَنِيُّ ؗ لَهۥ ما فِي السَّمٰوٰتِ وَما فِي الاَرضِۚ اِن عِندَكُم مِن سُلطٰنٍ بِهٰذآۚ اَتَقولونَ عَلَي اللهِ ما لاتَعلَمونَ (68)
گفتند خداوند فرزندی برای خود انتخاب کرده، منزه است (از هر عیب و نقص و احتیاجی) او بینیاز است، از آن او است آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، شما هیچگونه دلیلی بر این ادعا ندارید، آیا بخدا نسبتی میدهید که نمیدانید؟!
قُل اِنَّ الَّذينَ يَفتَرونَ عَلَي اللهِ الكَذِبَ لايُفلِحونَ (69)
بگو آنها که به خدا دروغ میبندند (هرگز) رستگار نمیشوند.
مَتاعٌ فِي الدُّنيا ثُمَّ اِلَينا مَرجِعُهُم ثُمَّ نُذيقُهُمُ العَذابَ الشَّديدَ بِما كانوا يَكفُرونَ (70)
(حداکثر) بهره ای از دنیا دارند سپس بازگشتشان به سوی ماست و بعد، مجازات شدید در برابر کفرشان به آنها میچشانیم!
وَ اتلُ عَلَيهِم نَبَاَ نوحٍ اِذ قالَ لِقَومِهٖ يٰقَومِ اِن كانَ كَبُرَ عَلَيكُم مَقامي وَ تَذكيري بِئئايٰتِ اللهِ فَعَلَي اللهِ تَوَكَّلتُ فَاَجمِعوٓا اَمرَكُم وَ شُرَكآءَكُم ثُمَّ لايَكُن اَمرُكُم عَلَيكُم غُمَّةً ثُمَّ اقضوٓا اِلَيَّ وَ لاتُنظِرونِ (71)
بخوان بر آنها سرگذشت نوح را، آن هنگام که به قوم خود گفت ای قوم من اگر موقعیت و یادآوری من نسبت به آیات الهی بر شما سنگین (و غیر قابل تحمل) است (هر کار از دستتان ساخته است بکنید) من بر خدا توکل کرده ام فکر خود و قدرت معبودهایتان را جمع کنید و هیچ چیز بر شما مستور نماند سپس به حیات من پایان دهید (و لحظه ای) مهلتم ندهید! (اما توانائی ندارید).
فَاِن تَوَلَّيتُم فَما سَاَلتُكُم مِن اَجرٍ ؗ اِن اَجرِيَ اِلّا عَلَي اللهِ ؗ وَاُمِرتُ اَن اَكونَ مِنَ المُسلِمينَ (72)
و اگر از قبول دعوتم روی بگردانید (کار نادرستی کرده اید چه اینکه) من از شما مزدی نمیخواهم مزد من تنها بر خدا است و من ماءمورم که از مسلمین (تسلیم شدگان در برابر فرمان خدا) باشم.
فَكَذَّبوهُ فَنَجَّينٰهُ وَ مَن مَعَهۥ فِي الفُلكِ وَ جَعَلنٰهُم خَلٰٓئِفَ وَ اَغرَقنَا الَّذينَ كَذَّبوا بِئئايٰتِنا ؗ فَانظُر كَيفَ كانَ عاقِبَةُ المُنذَرينَ (73)
اما آنها او را تکذیب کردند و ما او و کسانی را که با او در کشتی بودند نجات دادیم، آنها را جانشین (و وارث کافران) قرار دادیم و کسانی را که آیات ما را تکذیب کردند غرق نمودیم پس ببین عاقبت کار آنها که انذار شدند (و به انذار الهی اهمیت ندادند) چگونه بود؟!
ثُمَّ بَعَثنا مِن بَعدِهٖ رُسُلًا اِليٰ قَومِهِم فَجآءوهُم بِالبَيِّنٰتِ فَما كانوا لِيُؤمِنوا بِما كَذَّبوا بِهٖ مِن قَبلُۚ كَذٰلِكَ نَطبَعُ عَليٰ قُلوبِ المُعتَدينَ (74)
سپس بعد از نوح رسولانی به سوی قومشان فرستادیم آنها با دلایل روشن به سراغ آنها رفتند، اما آنان به چیزی که پیش از آن تکذیب کرده بودند ایمان نیاوردند اینچنین بر دلهای تجاوزکاران مهر مینهیم (تا چیزی را درک نکنند!)
ثُمَّ بَعَثنا مِن بَعدِهِم موسيٰ وَ هـٰرونَ اِليٰ فِرعَونَ وَ مَلَاِیــهٖ بِئئايٰتِنا فَاستَكبَروا وَ كانوا قَومًا مُجرِمينَ (75)
بعد از آنها موسی و هارون را با آیات خود به سوی فرعون و اطرافیانش فرستادیم، اما آنها تکبر کردند (و زیر بار حق نرفتند چرا که) آنها گروهی مجرم بودند.
فَلَمّا جآءَهُمُ الحَقُّ مِن عِندِنا قالوٓا اِنَّ هٰذا لَسِحرٌ مُبينٌ (76)
و هنگامی که حق از نزد ما به سراغ آنها آمد گفتند این سحر آشکاری است!
قالَ موسيٰٓ اَتَقولونَ لِلحَقِّ لَمّا جآءَكُم ؗ اَسِحرٌ هٰذا وَ لايُفلِحُ السّٰحِرونَ (77)
(اما) موسی گفت آیا حق را که به سوی شما آمده سحر میشمرید؟ این سحر است ؟ در حالی که ساحران رستگار (و پیروز) نمیشوند؟
قالوٓا اَجِئتَنا لِتَلفِتَنا عَمّا وَجَدنا عَلَيهِ ءابآءَنا وَ تَكونَ لَكُمَا الكِبرِيآءُ فِي الاَرضِ وَ ما نَحنُ لَكُما بِمُؤمِنينَ (78)
گفتند آیا آمده ای که ما را از آنچه پدرانمان را بر آن یافتیم منصرف سازی، و بزرگی (و ریاست) در روی زمین از آن شما باشد؟ ما به شما ایمان نمیآوریم!
وَ قالَ فِرعَونُ ائتوني بِكُلِّ سٰحِرٍ عَليمٍ (79)
فرعون گفت هر جادوگر (و ساحر) آگاهی را نزد من آورید.
فَلَمّا جآءَ السَّحَرَةُ قالَ لَهُم موسيٰٓ اَلقوا مآ اَنتُم مُلقونَ (80)
هنگامی که ساحران آمدند موسی به آنها گفت آنچه (از وسایل سحر) میتوانید بیفکنید، بیفکنید!
فَلَمّآ اَلقَوا قالَ موسيٰ ماجِئتُم بِهِ السِّحرُ ؗ اِنَّ اللهَ سَيُبطِلُهٓۥ ؗ اِنَّ اللهَ لايُصلِحُ عَمَلَ المُفسِدينَ (81)
هنگامی که افکندند موسی گفت آنچه شما آوردید سحر است، که خداوند به زودی آنرا ابطال میکند، چرا که خداوند عمل مفسدان را اصلاح نمیکند.
وَ يُحِقُّ اللهُ الحَقَّ بِكَلِمٰتِهٖ وَ لَوكَرِهَ المُجرِمونَ (82)
و حق را به وعده خویش تحقق میبخشد هر چند مجرمان اکراه داشته باشند.
فَمآ ءامَنَ لِموسيٰٓ اِلّا ذُرِّيَّةٌ مِن قَومِهٖ عَليٰ خَوفٍ مِن فِرعَونَ وَ مَلَاِیــهِم اَن يَفتِنَهُمۚ وَ اِنَّ فِرعَونَ لَعالٍ فِي الاَرضِ وَ اِنَّهۥ لَمِنَ المُسرِفينَ (83)
(در آغاز) هیچکس به موسی ایمان نیاورد مگر گروهی از فرزندان قوم او، (آن هم) با ترس از فرعون و اطرافیانش مبادا آنها را (با فشار و یا تبلیغات گمراه کننده) از آئینشان منحرف سازند، فرعون برتری جوئی (و طغیان) در زمین داشت، و او از اسرافکاران بود.
وَ قالَ موسيٰ يٰقَومِ اِن كُنتُم ءامَنتُم بِاللهِ فَعَلَيهِ تَوَكَّلوٓا اِن كُنتُم مُسلِمينَ (84)
موسی گفت: ای قوم من! اگر شما ایمان به خدا آورده اید بر او توکل کنید اگر تسلیم فرمان او هستید.
فَقالوا عَلَي اللهِ تَوَكَّلنا ؗ رَبَّنا لاتَجعَلنا فِتنَةً لِلقَومِ الظٰلِمينَ (85)
گفتند تنها بر خدا توکل داریم پروردگارا ما را تحت تاءثیر گروه ستمگر قرار مده.
وَ نَجِّنا بِرَحمَتِكَ مِنَ القَومِ الكٰفِرينَ (86)
و ما را به رحمتت از (دست) گروه کافران رهائی بخش.
وَ اَوحَينآ اِليٰ موسيٰ وَ اَخيهِ اَن تَبَوَّءا لِقَومِكُما بِمِصرَ بُيوتًا وَ اجعَلوا بُيوتَكُم قِبلَةً وَ اَقيمُوا الصَّلوٰةَؕ وَ بَشِّرِ المُؤمِنينَ (87)
و به موسی و برادرش وحی کردیم که برای قوم خود خانه هائی در سرزمین مصر انتخاب کنید، و خانه هایتان را مقابل یکدیگر (و متمرکز) قرار دهید، و نماز را بر پا دارید، و به مؤ منان بشارت ده (که سرانجام پیروز میشوند).
وَ قالَ موسيٰ رَبَّنآ اِنَّكَ ءاتَيتَ فِرعَونَ وَ مَلَاَهۥ زينَةً وَ اَموالًا فِي الحَيوٰةِ الدُّنيا ࣕ رَبَّنا لِيُضِلّوا عَن سَبيلِكَۚ رَبَّنَا اطمِس عَليٰٓ اَموالِهِم وَ اشدُد عَليٰ قُلوبِهِم فَلا يُؤمِنوا حَتّيٰ يَرَوُا العَذابَ الاَليمَ (88)
موسی گفت پروردگارا تو فرعون و اطرافیانش را زینت و اموالی (سرشار) در زندگی دنیا داده ای و نتیجه اش این شده که (بندگانت را) از راه تو گمراه میسازند، پروردگارا! اموالشان را نابود کن و دلهایشان را سخت (و سنگین) ساز، تا عذاب دردناک را نبینند ایمان نیاورند.
قالَ قَد اُجيبَت دَعوَتُكُما فَاستَقيما وَ لاتَتَّبِعآنِّ سَبيلَ الَّذينَ لايَعلَمونَ (89)
فرمود: دعای شما پذیرفته شد، استقامت بخرج دهید و از راه (و رسم) کسانی که نمیدانند تبعیت نکنید
وَ جاوَزنا بِبَنيٓ اِسرآءيلَ البَحرَ فَاَتبَعَهُم فِرعَونُ وَ جُنودُهۥ بَغيًا وَ عَدوًاۚ حَتّيٰٓ اِذآ اَدرَكَهُ الغَرَقُ قالَ ءامَنتُ اَنَّهۥ لآ اِلٰهَ اِلَّا الَّذيٓ ءامَنَت بِهٖ بَنوٓا اِسرآءيلَ وَ اَنَا مِنَ المُسلِمينَ (90)
بنی اسرائیل را از دریا (رود عظیم نیل) عبور دادیم، و فرعون و لشکرش از سر ظلم و تجاوز بدنبال آنها رفتند، تا هنگامی که غرقاب دامن او را گرفت گفت ایمان آوردم که هیچ معبودی جز کسی که بنی اسرائیل به او ایمان آورده اند وجود ندارد، و من از مسلمین هستم!
ءآلئئـٰنَ وَ قَد عَصَيتَ قَبلُ وَ كُنتَ مِنَ المُفسِدينَ (91)
(اما به او خطاب شد) الان؟! در حالی که قبلا عصیان کردی و از مفسدان بودی؟!
فَاليَومَ نُنَجّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكونَ لِمَن خَلفَكَ ءايَةًۚ وَ اِنَّ كَثيرًا مِنَ النّاسِ عَن ءايٰتِنا لَغٰفِلونَ (92)
ولی امروز بدنت را (از آب نجات میدهیم تا عبرتی برای آیندگان باشی، و بسیاری از مردم از آیات ما غافلند.
وَ لَقَد بَوَّأنا بَنيٓ اِسرآءيلَ مُبَوَّاَ صِدقٍ وَ رَزَقنٰهُم مِنَ الطَّيِّبٰتِ فَمَا اختَلَفوا حَتّيٰ جآءَهُمُ العِلمُۚاِنَّ رَبَّكَ يَقضي بَينَهُم يَومَ القِيٰمَةِ فيما كانوا فيهِ يَختَلِفونَ (93)
ما بنی اسرائیل را در جایگاه صدق (و راستی منزل دادیم و از روزیهای پاکیزه به آنها عطا کردیم، (اما آنها به نزاع و اختلاف برخاستند) و اختلاف نکردند مگر بعد از آن که علم و آگاهی یافتند، پروردگار تو در روز قیامت میان آنها در آنچه اختلاف کردند داوری خواهد کرد.
فَاِن كُنتَ في شَكٍّ مِمّآ اَنزَلنآ اِلَيكَ فَسئئَلِ الَّذينَ يَقرَءونَ الكِتٰبَ مِن قَبلِكَۚ لَقَد جآءَكَ الحَقُّ مِن رَبِّكَ فَلاتَكونَنَّ مِنَ المُمتَرينَ (94)
اگر در آنچه بر تو نازل کرده ایم تردید داری از آنها که پیش از تو کتب آسمانی را میخوانند سوال کن، (بدان) به طور قطع، «حق» از طرف پروردگارت به تو رسیده، بنابراین هرگز از تردید کنندگان مباش (البته او در چیزی که با شهود در یافته بود هرگز تردید نداشت، این درسی بود برای مردم).
وَ لا تَكونَنَّ مِنَ الَّذينَ كَذَّبوا بِئئايٰتِ اللهِ فَتَكونَ مِنَ الخٰسِرينَ (95)
و از آنها مباش که آیات خدا را تکذیب کردند که از زیانکاران خواهی بود.
اِنَّ الَّذينَ حَقَّت عَلَيهِم كَلِمَتُ رَبِّكَ لايُؤمِنونَ (96)
(و بدان) آنها که فرمان خدا بر آنان تحقق یافته ایمان نمیآورند.
وَ لَو جآءَتهُم كُلُّ ءايَةٍ حَتّيٰ يَرَوُا العَذابَ الاَليمَ (97)
هر چند تمام آیات ( الهی و نشانه های او) به آنان برسد، تا زمانی که عذاب الیم را ببینند (چرا که قلوبشان را تاریکی گناه فرا گرفته و راهی به روشنائی بر آنها نیست!).
فَلَولا كانَت قَريَةٌ ءامَنَت فَنَفَعَهآ ايمانُهآ اِلّا قَومَ يونُسَ لَمّآ ءامَنوا كَشَفنا عَنهُم عَذابَ الخِزيِ فِي الحَيوٰةِ الدُّنيا وَ مَتَّعنٰهُم اِليٰ حينٍ (98)
چرا هیچیک از شهرها و آبادیها ایمان نیاوردند که (ایمانشان به موقع باشد و) مفید به حالشان افتد، مگر قوم یونس، به هنگامی که ایمان آوردند عذاب رسوا کننده را در زندگی دنیا از آنان بر طرف ساختیم و تا مدت معینی (پایان زندگی و اجلشان) آنها را بهره مند ساختیم.
وَ لَو شآءَ رَبُّكَ لَأمَنَ مَن فِي الاَرضِ كُلُّهُم جَميعًاۚ اَفَاَنتَ تُكرِهُ النّاسَ حَتّيٰ يَكونوا مُؤمِنينَ (99)
و اگر پروردگار میخواست تمام آنها که در روی زمین هستند همگی (از روی اجبار) ایمان میآوردند، آیا تو میخواهی مردم را مجبور سازی که ایمان بیاورند؟ (ایمان اجباری چه سودی دارد؟!)
وَ ما كانَ لِنَفسٍ اَن تُؤمِنَ اِلّا بِاِذنِ اللهِۚ وَ يَجعَلُ الرِّجسَ عَلَي الَّذينَ لايَعقِلونَ (100)
(اما) هیچکس نمیتواند ایمان بیاورد جز به فرمان خدا (و توفیق و یاری و هدایت او) و پلیدی (و نا پاکی کفر و گناه را بر آنها قرار میدهد که تعقل نمیکنند.
قُلِ انظُروا ماذا فِي السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضِۚ وَ ما تُغنِي الأيٰتُ وَ النُّذُرُ عَن قَومٍ لايُؤمِنونَ (101)
بگو نگاه کنید آنچه را (از آیات خدا و نشانه های توحیدش) در آسمانها و زمین است، اما این آیات و انذارها به حال کسانی که ایمان نمیآورند (و لجوجند) مفید نخواهد بود.
فَهَل يَنتَظِرونَ اِلّا مِثلَ اَيّامِ الَّذينَ خَلَوا مِن قَبلِهِمۚ قُل فَانتَظِروٓا اِنّي مَعَكُم مِنَ المُنتَظِرينَ (102)
آیا آنها همانند روزهای پیشینیان را انتظار میکشند (و همانند بلاها و مجازاتهایشان را) بگو شما انتظار بکشید من نیز با شما انتظار میکشم!
ثُمَّ نُنَجّي رُسُلَنا وَ الَّذينَ ءامَنواۚ كَذٰلِكَ حَقًّا عَلَينا نُنجِ المُؤمِنينَ (103)
سپس (به هنگام نزول بلا و مجازات) فرستادگان خود و کسانی را که به آنان ایمان میآوردند نجات میدادیم، و همین گونه بر ما حق است که مؤ منان (به تو) را رهائی بخشیم.
قُل يٰٓـاَيُّهَا النّاسُ اِن كُنتُم في شَكٍّ مِن ديني فَلآ اَعبُدُ الَّذينَ تَعبُدونَ مِن دونِ اللهِ وَ لٰكِن اَعبُدُ اللهَ الَّذي يَتَوَفّیــٰكُمؗ وَ اُمِرتُ اَن اَكونَ مِنَ المُؤمِنينَ (104)
بگو ای مردم! اگر در عقیده من شک دارید، من کسانی را که جز خدا میپرستید نمیپرستم، تنها خداوندی را پرستش میکنم که شما را میمیراند و من ماءمورم که از مؤ منان باشم.
وَ اَن اَقِم وَجهَكَ لِلدّينِ حَنيفًا وَ لاتَكونَنَّ مِنَ المُشرِكينَ (105)
و (به من دستور داده شده که) روی خود را به آئینی متوجه ساز که خالی از هر گونه شرک است و از مشرکان مباش.
وَ لاتَدعُ مِن دونِ اللهِ ما لايَنفَعُكَ وَ لايَضُرُّكَ ؗ فَاِن فَعَلتَ فَاِنَّكَ اِذًا مِنَ الظٰلِمينَ (106)
و جز خدا چیزی را که نه سودی به تو میرساند و نه زیانی، مخوان، که اگر چنین کنی از ستمکاران خواهی بود.
وَ اِن يَمسَسكَ اللهُ بِضُرٍّ فَلا كاشِفَ لَهٓۥ اِلّا هُوَ ؗ وَ اِن يُرِدكَ بِخَيرٍ فَلا رآدَّ لِفَضلِهٖۚ يُصيبُ بِهٖ مَن يَشآءُ مِن عِبادِهٖۚ وَ هُوَالغَفورُ الرَّحيمُ (107)
و اگر خداوند (برای امتحان یا کیفر گناه) زیانی به تو رساند، هیچکس جز او آنرا بر طرف نمیسازد، و اگر اراده خیری برای تو کند هیچکس مانع فضل او نخواهد شد، آنرا به هر کس از بندگانش بخواهد میرساند و او غفور و رحیم است.
قُل يٰٓـاَيُّهَا النّاسُ قَد جآءَكُمُ الحَقُّ مِن رَبِّكُم ؗ فَمَنِ اهتَديٰ فَاِنَّما يَهتَدي لِنَفسِهٖ ؗ وَ مَن ضَلَّ فَاِنَّما يَضِلُّ عَلَيهاۚ وَ مآ اَنَا عَلَيكُم بِوَكيلٍ (108)
بگو ای مردم حق از طرف پروردگارتان به سراغ شما آمده، هر کس (در پرتو آن) هدایت یابد برای خود هدایت شده، و هر کس گمراه گردد به زیان خود گمراه شده، و من ماءمور (به اجبار) شما نیستم.
وَ اتَّبِع ما يوحيٰٓ اِلَيكَ وَ اصبِر حَتّيٰ يَحكُمَ اللهُۚ وَ هُوَخَيرُ الحٰكِمينَ (109)
و از آنچه بر تو وحی میشود پیروی کن و شکیبا باش (و استقامت نما) تا خداوند فرمان (پیروزی را) صادر کند و او بهترین حاکمان است.