سورة النحل
بِسمِ اللهِ الرَّحمٰنِ الرَّحيمِ
اَتيٰٓ اَمرُ اللهِ فَلا تَستَعجِلوهُۚ سُبحٰنَهۥ وَ تَعٰليٰ عَمّا يُشرِكونَ (1)
فرمان خدا (دائر به مجازات مشرکان و مجرمان) فرا رسیده است برای آن عجله نکنید منزه و برتر است خداوند از اینکه شریک برای او قائل میشوند.
يُنَزِّلُ المَلٰٓئِكَةَ بِالرّوحِ مِن اَمرِهٖ عَليٰ مَن يَشآءُ مِن عِبادِهٖٓ اَن اَنذِروٓا اَنَّهۥ لآ اِلٰهَ اِلّآ اَنَا فَاتَّقونِ (2)
فرشتگانرا با روح الهی به فرمانش بر هر کس از بندگانش بخواهد نازل میکند (و به آنها دستور میدهد) که مردم را انذار کنید (و بگوئید) معبودی جز من نیست بنابر این از مخالفت (دستور) من بپرهیزید.
خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضَ بِالحَقِّۚ تَعٰليٰ عَمّا يُشرِكونَ (3)
آسمانها و زمین را به حق آفرید، او برتر است از اینکه شریک برای او میسازند
خَلَقَ الاِنسانَ مِن نُطفَةٍ فَاِذا هُوَخَصيمٌ مُبينٌ (4)
انسان را از نطفه بیارزشی خلق کرد و سرانجام او موجودی فصیح و مدافع آشکار از خویشتن گردید.
وَ الاَنعامَ خَلَقَهاؗ لَكُم فيها دِفءٌ وَ مَنافِعُ وَ مِنها تَأكُلونَ (5)
و چهار پایان را آفرید در حالی که برای شما در آنها وسیله پوشش و منافع دیگر است و از گوشت آنها میخورید.
وَ لَكُم فيها جَمالٌ حينَ تُريحونَ وَ حينَ تَسرَحونَ (6)
و در آنها برای شما زینت و شکوه است به هنگامی که به استراحتگاه شان باز میگردانید و هنگامی که (صبحگاهان) آنها را به صحرا میفرستید.
وَ تَحمِلُ اَثقالَكُم اِليٰ بَلَدٍ لَم تَكونوا بالِغيهِ اِلّا بِشِقِّ الاَنفُسِۚ اِنَّ رَبَّكُم لَرَءوفٌ رَحيمٌ (7)
آنها بارهای سنگین شما را به شهری که جز با مشقت زیاد به آن نمیرسید حمل میکنند چرا که پروردگارتان رؤ ف و رحیم است.
وَ الخَيلَ وَ البِغالَ وَ الحَميرَ لِتَركَبوها وَ زينَةًۚ وَيَخلُقُ ما لاتَعلَمونَ (8)
(و همچنین) اسبها و استرها و الاغها را آفرید تا بر آنها سوار شوید و هم مایه زینت شما باشد و چیزها (وسائل نقلیه دیگری) میآفریند که شما نمیدانید!
وَ عَلَي اللهِ قَصدُ السَّبيلِ وَ مِنها جآئِرٌۚ وَ لَو شآءَ لَهَدیــٰكُم اَجمَعينَ (9)
و بر خداست که راه است را به بندگان نشان دهد، اما بعضی از راهها بیراهه است و اگر خدا بخواهد همه شما را (به اجبار) هدایت میکند (ولی اجبار سودی ندارد).
هُوَ الَّذيٓ اَنزَلَ مِنَ السَّمآءِ مآءً ؗ لَكُم مِنهُ شَرابٌ وَ مِنهُ شَجَرٌ فيهِ تُسيمونَ (10)
او کسی است که از آسمان آبی فرستاد که شرب شما از آن است، و گیاهان و درختان که حیوانات خود را در آن به چرا میبرید نیز از آن است.
يُنبِتُ لَكُم بِهِ الزَّرعَ وَ الزَّيتونَ وَ النَّخيلَ وَ الاَعنابَ وَ مِن كُلِّ الثَّمَرٰتِۚ اِنَّ في ذٰلِكَ لَأيَةً لِقَومٍ يَتَفَكَّرونَـ (11)
خداوند با آن (آب باران) برای شما زراعت و زیتون و نخل و انگور میرویاند، و از همه میوه ها، مسلما در این نشانه روشنی است برای گروهی که تفکر میکنند
وَ سَخَّرَ لَكُمُ الَّيلَ وَ النَّهارَ وَ الشَّمسَ وَ القَمَرَ ؗ وَ النُّجومُ مُسَخَّرٰتٌـ بِاَمرِهٖٓ ۚ اِنَّ في ذٰلِكَ لَأيٰتٍ لِقَومٍ يَعقِلونَ (12)
او شب و روز و خورشید و ماه را مسخر شما ساخت، و نیز ستارگان به فرمان او مسخر شمایند، در این نشانه هائی است (از عظمت خدا) برای گروهی که عقل خود را بکار میگیرند.
وَ ما ذَرَاَ لَكُم فِي الاَرضِ مُختَلِفًا اَلوانُهٓۥۚ اِنَّ في ذٰلِكَ لَأيَةً لِقَومٍ يَذَّكَّرونَ (13)
(علاوه بر این) مخلوقاتی را که در زمین آفریده نیز مسخر (فرمان شما) ساخت، مخلوقاتی با رنگهای مختلف در این نشانه روشنی است برای گروهی که متذکر میشوند.
وَ هُوَالَّذي سَخَّرَ البَحرَ لِتَأكـُلوا مِنهُ لَحمًا طَرِيًّا وَ تَستَخرِجوا مِنهُ حِليَةً تَلبَسونَهاؗ وَ تَرَي الفُلكَ مَواخِرَ فيهِ وَ لِتَبتَغوا مِن فَضلِهٖ وَ لَعَلَّكُم تَشكُرونَ (14)
او کسی است که دریا را مسخر (شما) ساخت تا از آن گوشت تازه بخورید و وسائل زینتی برای پوشش از آن استخراج نمائید، و کشتیها را میبینید که سینه دریا را میشکافند تا شما (به تجارت پردازید) و از فضل خدا بهره گیرید، شاید شکر نعمتهای او را بجا آورید.
وَ اَلقيٰ فِي الاَرضِ رَواسِيَ اَن تَميدَ بِكُم وَ اَنهٰرًا وَ سُبُلًا لَعَلَّكُم تَهتَدونَ (15)
و در زمین کوه های ثابت و محکمی افکند تا لرزش آنرا نسبت به شما بگیرد، و نهرها ایجاد کرد، و راههائی تا هدایت شوید.
وَ عَلٰمٰتٍۚ وَ بِالنَّجمِ هُم يَهتَدونَ (16)
و (نیز) علاماتی قرار داد و (شب هنگام) آنها بوسیله ستارگان هدایت میشوند.
اَفَمَن يَخلُقُـ كَمَن لايَخلُقُۚ اَفَلا تَذَكَّرونَ (17)
آیا کسی که میآفریند همچون کسی است که نمیآفریند؟ آیا متذکر نمیشوید!!
وَ اِن تَعُدّوا نِعمَةَ اللهِ لاتُحصوهآۚ اِنَّ اللهَ لَغَفورٌ رَحيمٌ (18)
و اگر نعمتهای خدا را بشمارید هرگز نمیتوانید آنرا احصا کنید، خداوند غفور و رحیم است.
وَ اللهُ يَعلَمُ ماتُسِرّونَ وَ ماتُعلِنونَ (19)
خداوند آنچه را پنهان میدارید و آنچه را آشکار میسازید میداند.
وَ الَّذينَ يَدعونَ مِن دونِ اللهِ لايَخلُقونَ شَيئئًا وَ هُم يُخلَقونَ (20)
معبودهائی را که غیر از خدا میخوانند چیزی را خلق نمیکنند بلکه خودشان هم مخلوقند.
اَمواتٌ غَيرُ اَحيآءٍ ؗ وَ ما يَشعُرونَ اَيّانَ يُبعَثونَ (21)
آنها موجودات مرده ای هستند که هرگز استعداد حیات ندارند، و نمیدانند در چه زمانی عبادت کنندگانشان محشور میشوند.
اِلٰهُكُم اِلٰهٌ واحِدٌۚ فَالَّذينَ لايُؤمِنونَ بِالأخِرَةِ قُلوبُهُم مُنكِرَةٌ وَ هُم مُستَكبِرونَ (22)
معبود شما خداوند یگانه است، اما آنها که به آخرت ایمان ندارند دلهایشان حق را انکار میکند، و مستکبرند.
لاجَرَمَ اَنَّ اللهَ يَعلَمُ ما يُسِرّونَ وَ ما يُعلِنونَۚ اِنَّهۥ لايُحِبُّ المُستَكبِرينَ (23)
قطعا خداوند از آنچه پنهان میدارند و آنچه آشکار میسازند با خبر است او مستکبران را دوست نمیدارد.
وَ اِذا قيلَ لَهُم ماذآ اَنزَلَ رَبُّكُم قالوٓا اَساطيرُ الاَوَّلينَ (24)
و هنگامی که به آنها گفته شود پروردگار شما چه نازل کرده است! میگویند اینها (وحی الهی نیست) همان افسانه های دروغین پیشینیان است.
لِيَحمِلوٓا اَوزارَهُم كامِلَةً يَومَ القِيٰمَةِ وَ مِن اَوزارِ الَّذينَ يُضِلّونَهُم بِغَيرِ عِلمٍۚ اَلا سآءَ ما يَزِرونَ (25)
آنها باید روز قیامت بار گناهان خود را بطور کامل بر دوش کشند، و هم سهمی از گناهان کسانی را که بخاطر جهل گمراهشان ساختند، بدانید آنها بار سنگین بدی بر دوش میکشند.
قَد مَكَرَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم فَاَتَي اللهُ بُنيانَهُم مِنَ القَواعِدِ فَخَرَّ عَلَيهِمُ السَّقفُ مِن فَوقِهِم وَ اَتیــٰهُمُ العَذابُ مِن حَيثُ لايَشعُرونَ (26)
کسانی که قبل از ایشان بودند (نیز) از این توطئه ها داشتند، ولی خداوند به سراغ شالوده (زندگی) آنها رفت و آنرا از اساس ویران کرد، و سقف بر سرشان از بالا فرو ریخت، و عذاب (الهی) از آنجایی که نمیدانستند به سراغشان آمد!
ثُمَّ يَومَ القِيٰمَةِ يُخزيهِم وَ يَقولُ اَينَ شُرَكآءِيَ الَّذينَ كُنتُم تُشآقّونَ فيهِمۚ قالَ الَّذينَ اوتُوا العِلمَ اِنَّ الخِزيَ اليَومَ وَ السّوٓءَ عَلَي الكٰفِرينَ (27)
سپس روز قیامت خدا آنها را رسوا میسازد، و میگوید شریکانی که شما برای من ساختید، و بخاطر آنها با دیگران دشمنی میکردید کجا هستند؟ (در این هنگام) عالمان میگویند: رسوائی و بدبختی، امروز بر کافران است.
اؘلَّذينَ تَتَوَفّیــٰهُمُ المَلٰٓئِكَةُ ظالِميٓ اَنفُسِهِمؗ فَاَلقَوُا السَّلَمَ ما كُنّا نَعمَلُ مِن سوٓءٍۚ بَليٰٓۚ اِنَّ اللهَ عَليمٌ بِما كُنتُم تَعمَلونَ (28)
همانها که فرشتگان (قبض ارواح) روحشان را میگیرند در حالی که به خود ظلم کرده بودند، در این هنگام آنها تسلیم میشوند (و میگویند) ما کار بدی انجام نمیدادیم، آری خداوند به آنچه انجام میدادید عالم است.
فَادخُلوٓا اَبوابَ جَهَنَّمَ خٰلِدينَ فيهاۚ فَلَبِئسَ مَثوَي المُتَكَبِّرينَ (29)
اکنون از درهای جهنم وارد شوید در حالی که جاودانه در آن خواهید بود، چه جای بدی است جایگاه مستکبران؟!
وَ قيلَ لِلَّذينَ اتَّقَوا ماذآ اَنزَلَ رَبُّكُمؗ قالوا خَيرًاؕ لِلَّذينَ اَحسَنوا في هٰذِهِ الدُّنيا حَسَنَةٌ ؗ وَ لَدارُ الأخِرَةِ خَيرٌۚ وَ لَنِعمَ دارُ المُتَّقينَ (30)
و هنگامی که بپرهیزگاران گفته میشد پروردگار شما چه نازل کرده است ؟ میگفتند: خیر (و سعادت) برای کسانی که نیکی کردند در این دنیا نیکی است، و سرای آخرت از آنهم بهتر است، و چه خوب است سرای پرهیزکاران.
جَنّٰتُ عَدنٍ يَدخُلونَها تَجري مِن تَحتِهَا الاَنهٰرُ لَهُم فيها ما يَشآءونَۚ كَذٰلِكَ يَجزِي اللهُ المُتَّقينَ (31)
باغهائی از بهشت جاویدان است که همگی وارد آن میشوند، نهرها از زیر آن جریان دارد و هر چه را بخواهند در آنجا هست!
اؘلَّذينَ تَتَوَفّیــٰهُمُ المَلٰٓئِكَةُ طَيِّبينَ يَقولونَ سَلٰمٌ عَلَيكُمُ ادخُلُوا الجَنَّةَ بِما كُنتُم تَعمَلونَ (32)
همانها که فرشتگان (قبض ارواح) روحشان را میگیرند در حالی که پاک و پاکیزه اند به آنها میگویند سلام بر شما باد، وارد بهشت شوید بخاطر اعمالی که انجام میدادید.
هَل يَنظُرونَ اِلّآ اَن تَأتِيَهُمُ المَلٰٓئِكَةُ اَو يَأتِيَ اَمرُ رَبِّكَۚ كَذٰلِكَ فَعَلَ الَّذينَ مِن قَبلِهِمؗ وَ ما ظَلَمَهُمُ اللهُ وَ لٰكِن كانوٓا اَنفُسَهُم يَظلِمونَ (33)
آیا آنها جز این انتظاری دارند که فرشتگان (قبض ارواح) به سراغشان بیایند یا فرمان پروردگارت (دائر بمجازاتشان) فرا رسد (آنگاه توبه کنند، که توبه آنها در آن زمان بیاثر است ؟ آری) آنها که پیش از ایشان بودند نیز چنین کردند، خداوند به آنها ستم نکرد، ولی آنان به خویشتن ستم نمودند.
فَاَصابَهُم سَيِّئئاتُ ماعَمِلوا وَ حاقَ بِهِم ما كانوا بِهٖ يَستَهزِءونَ (34)
و سرانجام سیئات اعمالشان به آنها رسید و آنچه را استهزا میکردند (از وعده های عذاب) بر آنها وارد شد.
وَ قالَ الَّذينَ اَشرَكوا لَو شآءَ اللهُ ما عَبَدنا مِن دونِهٖ مِن شَيءٍ نَحنُ وَ لآءابآ ؤُنا وَ لاحَرَّمنا مِن دونِهٖ مِن شَيءٍۚ كَذٰلِكَ فَعَلَ الَّذينَ مِن قَبلِهِمۚ فَهَل عَلَي الرُّسُلِ اِلَّا البَلٰغُ المُبينُ (35)
مشرکان گفتند: اگر خدا میخواست نه ما، و نه پدران ما غیر او را عبادت نمیکردند و چیزی را بدون اجازه او تحریم نمینمودیم (آری) آنها که قبل از ایشان بودند نیز همین کارها را انجام دادند، ولی آیا پیامبران وظیفه ای جز ابلاغ آشکار دارند؟!
وَ لَقَد بَعَثنا في كُلِّ اُمَّةٍ رَسولًا اَنِ اعبُدُوا اللهَ وَ اجتَنِبُوا الطّاغوتَ ؗ فَمِنهُم مَن هَدَي اللهُ وَ مِنهُم مَن حَقَّت عَلَيهِ الضَّلٰلَةُ ؗ فَسيروا فِي الاَرضِ فَانظُروا كَيفَ كانَ عاقِبَةُ المُكَذِّبينَ (36)
ما در هر امتی رسولی فرستادیم که خدای یکتا را بپرستید، و از طاغوت اجتناب کنید خداوند گروهی را هدایت کرد، و گروهی ضلالت و گمراهی دامانشانرا گرفت پس در روی زمین سیر کنید و ببینید عاقبت تکذیب کنندگان چگونه بود؟
اِن تَحرِص عَليٰ هُدیــٰهُم فَاِنَّ اللهَ لايَهدي مَن يُضِلُّ ؗ وَ مالَهُم مِن نٰـصِرينَ (37)
هر قدر بر هدایت آنها حریص باشی (سودی ندارد) چرا که خداوند کسی را که گمراه ساخت هدایت نمیکند و یاورانی نخواهند داشت.
وَ اَقسَموا بِاللهِ جَهدَ اَيمٰنِهِم ۙ لايَبعَثُ اللهُ مَن يَموتُۚ بَليٰ وَعدًا عَلَيهِ حَقًّا وَلٰكِنَّ اَكثَرَ النّاسِ لايَعلَمونَ (38)
آنها مؤ کدا سوگند یاد کردند که خدا آنها را که میمیرند هرگز مبعوث نمیکند، آری این وعده قطعی خدا است (که همه مردگانرا به زندگی باز میگرداند) ولی اکثر مردم نمیدانند.
لِيُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذي يَختَلِفونَ فيهِ وَ لِيَعلَمَ الَّذينَ كَفَروٓا اَنَّهُم كانوا كٰذِبينَ (39)
هدف اینست که آنچه را در آن اختلاف داشتند برای آنها روشن سازد تا کسانی که منکر شدند بدانند دروغ میگفتند.
اِنَّما قَولُنا لِشَيءٍ اِذآ اَرَدنٰهُ اَن نَقولَ لَهۥ كُن فَيَكونُ (40)
(معاد برای ما مشکل نیست چرا که) هنگامی که چیزی را اراده میکنیم فقط به آن میگوئیم موجود باش، بلافاصله موجود میشود!
وَ الَّذينَ هاجَروا فِي اللهِ مِن بَعدِ ما ظُلِموا لَنُبَوِّئَنَّهُم فِي الدُّنيا حَسَنَةً ؗ وَ لَاَجرُ الأخِرَةِ اَكبَرُؗ لَوكانوا يَعلَمونَ (41)
آنها که مورد ستم واقع شدند سپس برای خدا هجرت کردند در این دنیا جایگاه (و مقام) خوبی به آنها میدهیم و پاداش آخرت، اگر بدانند، از آنهم بزرگتر است.
اؘلَّذينَ صَبَروا وَ عَليٰ رَبِّهِم يَتَوَكَّلونَ (42)
آنها کسانی هستند که صبر و استقامت پیشه کردند و تنها توکلشان بر پروردگارشان است.
وَ مآ اَرسَلنا مِن قَبلِكَ اِلّا رِجالًا نوحيٓ اِلَيهِمؗ فَسئئَلوٓا اَهلَ الذِّكرِ اِن كُنتُم لاتَعلَمونَ (43)
ما پیش از تو جز مردانی که به آنها وحی میکردیم نفرستادیم، اگر نمیدانید از اهل اطلاع سؤ ال کنید.
بِالبَيِّنٰتِ وَ الزُّبُرِؕ وَ اَنزَلنآ اِلَيكَ الذِّكرَ لِتُبَيِّنَ لِلنّاسِ ما نُزِّلَ اِلَيهِم وَ لَعَلَّهُم يَتَفَكَّرونَ (44)
(از آنها که آگاهند) از دلائل روشن و کتب (پیامبران پیشین) و ما این ذکر (قرآن) را بر تو نازل کردیم تا آنچه به سوی مردم نازل شده است برای آنها تبیین کنی، شاید اندیشه کنند.
اَفَاَمِنَ الَّذينَ مَكَرُوا السَّيِّئئاتِ اَن يَخسِفَ اللهُ بِهِمُ الاَرضَ اَو يَأتِيَهُمُ العَذابُ مِن حَيثُ لايَشعُرونَ (45)
آیا توطئهگران از این عذاب الهی ایمن گشتند که ممکن است خدا آنها را در زمین فرو برد و یا مجازات (حق) از آنجا که انتظارش را ندارند به سراغشان بیاید.
اَو يَأخُذَهُم في تَقَلُّبِهِم فَما هُم بِمُعجِزينَ (46)
یا به هنگامی که (برای کسب مال و ثروت فزونتر) در رفت آمدند دامانشانرا بگیرد در حالی که قادر به فرار نیستند.
اَو يَأخُذَهُم عَليٰ تَخَوُّفٍ فَاِنَّ رَبَّكُم لَرَءوفٌ رَحيمٌ (47)
یا بطور تدریجی با هشدارهای خوفانگیز آنها را گرفتار سازد چرا که پروردگار رؤ ف و رحیم است.
اَوَلَم يَرَوا اِليٰ ما خَلَقَ اللهُ مِن شَيءٍ يَتَفَيَّؤُا ظِلٰلُهۥ عَنِ اليَمينِ وَ الشَّمآئِلِ سُجَّدًا لِله وَ هُم دٰخِرونَ (48)
آیا آنها مخلوقات خدا را ندیدند که چگونه سایه هایشان از راست و چپ حرکت دارند و با خضوع برای خدا سجده میکنند!
وَ لِله يَسجُدُ ما فِي السَّمٰوٰتِ وَ ما فِي الاَرضِ مِن دآبَّةٍ وَ المَلٰٓئِكَةُ وَ هُم لايَستَكبِرونَ (49)
(نه تنها سایه ها بلکه) تمام آنچه در آسمانها و در زمین از جنبندگان وجود دارد و همچنین فرشتگان، برای خدا سجده میکنند و هیچگونه تکبری ندارند.
يَخافونَ رَبَّهُم مِن فَوقِهِم وَ يَفعَلونَ ما يُؤمَرونَ (50)
آنها از (مخالفت) پروردگارشان که حاکم بر آنهاست میترسند، و آنچه را ماءموریت دارند انجام میدهند.
وَ قالَ اللهُ لاتَتَّخِذوٓا اِلٰهَينِ اثنَينِۚ اِنَّما هُوَ اِلٰهٌ واحِدٌ ؗ فَاِيّايَ فَارهَبونِ (51)
و خداوند فرمان داده دو معبود انتخاب نکنید، معبود (شما) تنها یکی است، تنها از (کیفر) من بترسید.
وَ لَهۥ ما فِي السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضِ وَ لَهُ الدّينُ واصِبًاۚ اَفَغَيرَ اللهِ تَتَّقونَ (52)
آنچه در آسمانها و زمین است از آن او است، و همواره دین (و قوانین دینی) از او میباشد و آیا از غیر او میترسید؟!
وَ ما بِكُم مِن نِعمَةٍ فَمِنَ اللهِ ؗ ثُمَّ اِذا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فَاِلَيهِ تَجـئئَرونَ (53)
آنچه از نعمتها دارید همه از ناحیه خداست، سپس هنگامی که ناراحتیها به شما میرسد او را میخوانید.
ثُمَّ اِذا كَشَفَ الضُّرَّ عَنكُم اِذا فَريقٌ مِنكُم بِرَبِّهِم يُشرِكونَ (54)
و هنگامی که ناراحتی و رنج را از شما برطرف ساخت گروهی از شما برای پروردگارشان شریک قائل میشوند.
لِيَكفُروا بِمآ ءاتَينٰهُمۚ فَتَمَتَّعوا فَسَوفَ تَعلَمونَ (55)
(بگذار) نعمتهائی را که به آنها داده ایم کفران کنند و چند روزی (از این متاع دنیا) بهره گیرند، اما بزودی خواهید دانست (سرانجام کارتان به کجا خواهد کشید.
وَ يَجعَلونَ لِما لايَعلَمونَ نَصيبًا مِمّا رَزَقنٰهُمؕ تَاللهِ لَتُسئئَلُنَّ عَمّا كُنتُم تَفتَرونَ (56)
آنان برای بتهائی که هیچگونه سود و زیانی از آنها سراغ ندارند سهمی از آنچه به آنان روزی داده ایم قرار میدهند، به خدا سوگند (در دادگاه قیامت) از این دروغ و تهمتها بازپرسی خواهید شد.
وَ يَجعَلونَ لِله البَنٰتِ سُبحٰنَهۥ وَ لَهُم ما يَشتَهونَ (57)
آنها (در پندار خود) برای خداوند دخترانی قرار میدهند، منزه است او (از اینکه فرزندی داشته باشد) ولی برای خودشان آنچه را میل دارند قائل میشوند.
وَ اِذا بُشِّرَ اَحَدُهُم بِالاُنثيٰ ظَلَّ وَجهُهۥ مُسوَدًّا وَ هُوَكَظيمٌ (58)
در حالی که هر گاه به یکی از آنها بشارت دهند دختری نصیب تو شده صورتش (از فرط ناراحتی) سیاه میشود، و مملو از خشم میگردد!
يَتَواريٰ مِنَ القَومِ مِن سوٓءِ ما بُشِّرَ بِهٖٓۚ اَيُمسِكُهۥ عَليٰ هونٍ اَم يَدُسُّهۥ فِي التُّرابِؕ اَلاسآءَ ما يَحكُمونَ (59)
از قوم و قبیله خود بخاطر بشارت بدی که به او داده شده متواری میگردد (و نمیداند) آیا او را با قبول ننگ نگهدارد، یا در خاک پنهانش کند؟ چه بد حکمی میکنند؟!
لِلَّذينَ لايُؤمِنونَ بِالأخِرَةِ مَثَلُ السَّوءِ ؗوَ لِله المَثَلُ الاَعليٰ وَ هُوَالعَزيزُ الحَكيمُ (60)
برای آنها که ایمان به سرای آخرت ندارند صفات زشت است، و برای خدا صفات عالی است و او عزیز و حکیم است.
وَ لَو يُؤاخِذُ اللهُ النّاسَ بِظُلمِهِم ماتَرَكَ عَلَيها مِن دآبَّةٍ وَ لٰكِن يُؤَخِّرُهُم اِليٰٓ اَجَلٍ مُسَمًّي ؗ فَاِذا جآءَ اَجَلُهُم لايَستَأخِرونَ ساعَةً وَ لايَستَقدِمونَ (61)
و اگر خداوند مردم را بخاطر ظلمشان مجازات کند جنبنده ای را بر پشت زمین باقی نخواهد گذارد!، ولی آنها را تا زمان معینی بتاخیر میاندازد، اما هنگامی که اجلشان فرا رسد نه ساعتی تاءخیر میکنند و نه ساعتی پیشی میگیرند.
وَ يَجعَلونَ لِله مايَكرَهونَؗ وَ تَصِفُ اَلسِنَتُهُمُ الكَذِبَ اَنَّ لَهُمُ الحُسنيٰۚ لاجَرَمَ اَنَّ لَهُمُ النّارَ وَ اَنَّهُم مُفرَطونَ (62)
آنها برای خدا چیزهائی قرار میدهند که خودشان از آن کراهت دارند (یعنی فرزندان دختر) با اینحال بدروغ میگویند سرانجام نیکی دارند، ناچار برای آنها آتش است و آنها از پیشگامان (در آتش دوزخ) هستند.
تَاللهِ لَقَد اَرسَلنآ اِليٰٓ اُمَمٍ مِن قَبلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيطٰنُ اَعمالَهُم فَهُوَوَلِيُّهُمُ اليَومَ وَ لَهُم عَذابٌ اَليمٌ (63)
بخدا سوگند، پیامبرانی به سوی امتهای پیش از تو فرستادیم اما شیطان اعمالشانرا در نظرشان زینت داد، و امروز او ولی و سرپرستشان است، و مجازات دردناک برای آنها است.
وَ مآ اَنزَلنا عَلَيكَ الكِتٰبَ اِلّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي اختَلَفوا فيهِ وَ هُدًي وَ رَحمَةً لِقَومٍ يُؤمِنونَ (64)
ما قرآن را بر تو نازل نکردیم مگر برای اینکه آنچه را در آن اختلاف دارند برای آنها تبیین کنی و مایه هدایت و رحمت است برای گروهی که ایمان دارند.
وَ اللهُ اَنزَلَ مِنَ السَّمآءِ مآءً فَاَحيا بِهِ الاَرضَ بَعدَ مَوتِهآۚ اِنَّ في ذٰلِكَ لَأيَةً لِقَومٍ يَسمَعونَ (65)
خداوند از آسمان آبی فرستاد، و زمین را بعد از آنکه مرده بود حیات بخشید در این نشانه روشنی است برای جمعیتی که گوش شنوا دارند!
وَ اِنَّ لَكُم فِي الاَنعامِ لَعِبرَةً ؗ نُسقيكُم مِمّا في بُطونِهٖ مِن بَينِ فَرثٍ وَ دَمٍ لَبَنًا خالِصًا سآئِغًا لِلشّٰرِبينَ (66)
و در وجود چهار پایان برای شما (درسهای) عبرتی است، از درون شکم آنها از میان غذاهای هضم شده، و خون، شیر خالص و گوارا به شما مینوشانیم!
وَ مِن ثَمَرٰتِ النَّخيلِ وَ الاَعنابِ تَتَّخِذونَ مِنهُ سَكَرًا وَ رِزقًا حَسَنًاۚ اِنَّ في ذٰلِكَ لَأيَةً لِقَومٍ يَعقِلونَ (67)
و از میوه های درختان نخل و انگور مسکرات (ناپاک) و روزی خوب و پاکیزه میگیرید در این روشنی است برای جمعیتی که اندیشه میکنند.
وَ اَوحيٰ رَبُّكَ اِلَي النَّحلِ اَنِ اتَّخِذي مِنَ الجِبالِ بُيوتًا وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمّا يَعرِشونَ (68)
پروردگار تو به زنبور عسل وحی (الهام غریزی) فرستاد که از کوهها و درختان و داربستهائی که مردم میسازند خانه هائی برگزین!
ثُمَّ كُلي مِن كُلِّ الثَّمَرٰتِ فَاسلُكي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًاۚ يَخرُجُ مِن بُطونِها شَرابٌ مُختَلِفٌ اَلوانُهۥ فيهِ شِفآءٌ لِلنّاسِۚ اِنَّ في ذٰلِكَ لَأيَةً لِقَومٍ يَتَفَكَّرونَ (69)
سپس از تمام ثمرات تناول کن، و راههائی را که پروردگارت برای تو تعیین کرده به راحتی بپیما، از درون شکم آنها نوشیدنی خاصی خارج میشود، به رنگهای مختلف، که در آن شفای مردم است در این امر نشانه روشنی است برای جمعیتی که اهل فکرند!
وَ اللهُ خَلَقَكُم ثُمَّ يَتَوَفّیــٰكُمۚ وَ مِنكُم مَن يُرَدُّ اِليٰٓ اَرذَلِ العُمُرِ لِكَي لايَعلَمَ بَعدَ عِلمٍ شَيئئًاۚ اِنَّ اللهَ عَليمٌ قَديرٌ (70)
خداوند شما را آفرید، سپس شما را میمیراند، بعضی از شما به سنین بالای عمر میرسند، بطوری که بعد از علم و آگاهی چیزی نخواهند دانست (و همه چیز را فراموش میکنند) خداوند عالم و قادر است.
وَ اللهُ فَضَّلَ بَعضَكُمـ عَليٰ بَعضٍ فِي الرِّزقِؗ فَمَا الَّذينَ فُضِّلوا بِرآدّي رِزقِهِم عَليٰ ما مَلَكَت اَيمٰنُهُم فَهُم فيهِ سَوآءٌۚ اَفَبِنِعمَةِ اللهِ يَجحَدونَ (71)
خداوند بعضی از شما را بر بعضی دیگر از نظر روزی برتری داد (چرا که استعدادها و تلاشهایتان متفاوت است) اما آنها که برتری داده شده اند حاضر نیستند، از روزی خود به بردگانشان بدهند و همگی مساوی گردند، آیا آنها نعمت خدا را انکار میکنند؟
وَ اللهُ جَعَلَ لَكُم مِن اَنفُسِكُم اَزواجًا وَ جَعَلَ لَكُم مِن اَزواجِكُم بَنينَ وَ حَفَدَةً وَ رَزَقَكُم مِنَ الطَّيِّبٰتِۚ اَفَبِالباطِلِ يُؤمِنونَ وَ بِنِعمَتِ اللهِ هُم يَكفُرونَ (72)
و خداوند برای شما از جنس خودتان همسرانی قرار داد و برای شما از همسرانتان، فرزندان و نوه ها، و از طیبات به شما روزی داد، آیا به باطل ایمان میآورند و نعمت خدا را انکار میکنند!
وَ يَعبُدونَ مِن دونِ اللهِ ما لايَملِكُ لَهُم رِزقًا مِنَ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضِ شَيئئًا وَ لايَستَطيعونَ (73)
آنها غیر از خدا موجوداتی را میپرستند که مالک روزی آنها از آسمانها و زمین نیستند و توانائی بر اینکار را ندارند.
فَلا تَضرِبوا لِله الاَمثالَۚ اِنَّ اللهَ يَعلَمُ وَ اَنتُم لاتَعلَمونَ (74)
بنابراین برای خدا امثال (و شبیه) قائل نشوید. چرا که خدا میداند و شما نمیدانید.
ضَرَبَ اللهُ مَثَلًا عَبدًا مَملوكًا لايَقدِرُ عَليٰ شَيءٍ وَ مَن رَزَقنٰهُ مِنّا رِزقًا حَسَنًا فَهُوَيُنفِقُ مِنهُ سِرًّا وَ جَهرًاؗ هَل يَستَو ۥنَۚ اؘلحَمدُلِلهۚ بَل اَكثَرُهُم لايَعلَمونَ (75)
خداوند مثالی زده: برده مملوکی را که قادر بر هیچ چیز نیست، و انسان (با ایمانی) را که رزق نیکو به او بخشیده است، و او پنهان و آشکار از آنچه خدا به او داده انفاق میکند، آیا این دو نفر یکسانند؟ شکر خدا را است، ولی اکثر آنها نمیدانند!
وَ ضَرَبَ اللهُ مَثَلًا رَجُلَينِ اَحَدُهُمآ اَبكَمُ لايَقدِرُ عَليٰ شَيءٍ وَ هُوَكَلٌّ عَليٰ مَولیــٰهُ اَينَما يُوَجِّههُ لا يَأتِ بِخَيرٍؗ هَل يَستَوي هُوَوَمَن يَأمُرُ بِالعَدلِ وَ هُوَعَليٰ صِراطٍ مُستَقيمٍ (76)
و خداوند مثالی (دیگر) زده است: دو نفر را که یکی از آن دو گنگ مادر زاد است و قادر بر هیچ کاری نیست و سر بار صاحبش میباشد، او را به سراغ هر کاری بفرستد عمل خوبی انجام نمیدهد، آیا چنین انسانی با کسی که امر به عدل و داد میکند و بر راه راست قرار دارد مساوی است؟
وَ لِله غَيبُ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضِۚ وَ مآ اَمرُ السّاعَةِ اِلّا كَلَمحِ البَصَرِ اَو هُوَاَقرَبُۚ اِنَّ اللهَ عَليٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (77)
غیب آسمانها و زمین از آن خداست (و او همه را میداند) و امر قیامت (به قدری آسان است) درست همانند چشم بر هم زدن، و یا از آن هم نزدیکتر است (چرا که خدا بر هر چیزی توانا است).
وَ اللهُ اَخرَجَكُم مِن بُطونِ اُمَّهٰتِكُم لاتَعلَمونَ شَيئئًا ࣕ وَ جَعَلَ لَكُمُ السَّمعَ وَ الاَبصارَ وَ الاَفئئِدَةَ لَعَلَّكُم تَشكُرونَ (78)
و خداوند شما را از شکم مادران خارج نمود در حالی که هیچ نمیدانستید، اما برای شما گوش و چشم و عقل قرار داد، تا شکر نعمت او را بجا آورید.
اَلَم يَرَوا اِلَي الطَّيرِ مُسَخَّرٰتٍ في جَوِّ السَّمآءِ ما يُمسِكُهُنَّ اِلَّا اللهُۚ اِنَّ في ذٰلِكَ لَأيٰتٍ لِقَومٍ يُؤمِنونَ (79)
آیا آنها به پرندگانی که بر فراز آسمان تسخیر شده اند نظر نی فکندند؟ هیچکس جز خدا آنها را نگاه نمیدارد، در این نشانه هاائی است (از عظمت و قدرت خدا) برای کسانی که ایمان دارند.
وَ اللهُ جَعَلَ لَكُم مِن بُيوتِكُم سَكَنًا وَ جَعَلَ لَكُم مِن جُلودِ الاَنعامِ بُيوتًا تَستَخِفّونَها يَومَ ظَعنِكُم وَ يَومَ اِقامَتِكُمࣕ وَ مِن اَصوافِها وَ اَوبارِها وَ اَشعارِهآ اَثاثًا وَ مَتاعًا اِليٰ حينٍ (80)
و خدا برای شما از خانه هاایتان محل سکونت (و آرامش) قرار داد، و از پوست چهارپایان نیز برای شما خانه هاائی قرار داد که کوچ کردن و روز اقامتتان به آسانی میتوانید آنها را جابجا کنید، و از پشم و کرک و موی آنها اثاث و متاع (وسائل مختلف زندگی) تا زمان معینی قرار داد.
وَ اللهُ جَعَلَ لَكُم مِمّا خَلَقَ ظِلـٰلًا وَ جَعَلَ لَكُم مِنَ الجِبالِ اَكنانًا وَ جَعَلَ لَكُم سَرابيلَ تَقيكُمُ الحَرَّ وَ سَرابيلَ تَقيكُم بَأسَكُمۚ كَذٰلِكَ يُـتِمُّ نِعمَتَهۥ عَلَيكُم لَعَلَّكُم تُسلِمونَ (81)
خداوند از آنچه آفریده سایه هائی برای شما قرار داده، و از کوهها پناهگاههائی، و برای شما پیراهنهائی آفریده که شما را از گرما (و سرما) حفظ میکند، و پیراهنهائی که حافظ شما به هنگام جنگ است، اینگونه نعمتهایش را بر شما کامل میکند تا تسلیم فرمان او شوید.
فَاِن تَوَلَّوا فَاِنَّما عَلَيكَ البَلٰغُ المُبينُ (82)
(با این همه) اگر روی برتابند (نگران مباش) تو فقط وظیفه ابلاغ آشکار داری.
يَعرِفونَ نِعمَتَ اللهِ ثُمَّ يُنكِرونَها وَ اَكثَرُهُمُ الكٰفِرونَ (83)
(ولی) آنها نعمت خدا را میشناسند سپس آن را انکار میکنند و اکثرشان کافرند.
وَ يَومَ نَبعَثُ مِن كُلِّ اُمَّةٍ شَهيدًا ثُمَّ لايُؤذَنُ لِلَّذينَ كَفَروا وَ لا هُم يُستَعتَبونَ (84)
بخاطر بیاورید روزی را که از هر امتی گواهی بر آنها مبعوث میکنیم، سپس به کافران اجازه (سخن گفتن) داده نمیشود (چرا که دست و پا و گوش و چشم حتی پوست تن آنها گواهی میدهند) و توانائی بر رضایت طلبیدن (و تقاضای) عفو ندارند.
وَ اِذا رَءَا الَّذينَ ظَلَمُوا العَذابَ فَلا يُخَفَّفُ عَنهُم وَ لا هُم يُنظَرونَ (85)
هنگامی که ظالمان عذاب را ببینند نه به آنها تخفیف داده میشود، و نه مهلت.
وَ اِذا رَءَا الَّذينَ اَشرَكوا شُرَكآءَهُم قالوا رَبَّنا هٰٓؤُلآءِ شُرَكآؤُنَا الَّذينَ كُنّا نَدعوا مِن دونِكَؗ فَاَلقَوا اِلَيهِمُ القَولَ اِنَّكُم لَكٰذِبونَ (86)
و هنگامی که مشرکان معبودهائی را که شریک خدا قرار دادند میبینند میگویند پروردگارا اینها شریکانی است که ما بجای تو آنها را میخواندیم، در این هنگام معبودان به آنها میگویند شما دروغگو هستید.
وَ اَلقَوا اِلَي اللهِ يَومَئِذِ ࣙ السَّلَمَ ؗ وَ ضَلَّ عَنهُم ما كانوا يَفتَرونَ (87)
و در آن روز همگی در پیشگاه خدا اظهار تسلیم میکنند، و تمام آنچه را دروغ میبستند گم و نابود میشود!
اؘلَّذينَ كَفَروا وَ صَدّوا عَن سَبيلِ اللهِ زِدنٰهُم عَذابًا فَوقَ العَذابِ بِما كانوا يُفسِدونَ (88)
آنها که کافر شدند و (مردم را) از راه خدا باز داشتند عذابی بر عذابشان بخاطر فسادی که میکردند میافزائیم.
وَ يَومَ نَبعَثُ في كُلِّ اُمَّةٍ شَهيدًا عَلَيهِم مِن اَنفُسِهِم وَ جِئنا بِكَ شَهيدًا عَليٰ هٰٓؤُلآءِۚ وَ نَزَّلنا عَلَيكَ الكِتٰبَ تِبيانًا لِكُلِّ شَيءٍ وَ هُدًي وَ رَحمَةً وَ بُشريٰ لِلمُسلِمينَ (89)
بیاد آورید روزی را که از هر امتی گواهی از خودشان بر آنها معبوث میکنیم، و تو را گواه آنها قرار میدهیم، و ما این کتاب (آسمانی) را بر تو نازل کردیم که بیانگر همه چیز است، و مایه هدایت و رحمت و بشارت برای مسلمانان است.
اِنَّ اللهَ يَأمُرُ بِالعَدلِ وَ الاِحسانِ وَ ايتآئِ ذِي القُربيٰ وَ يَنهيٰ عَنِ الفَحشآءِ وَ المُنكَرِ وَ البَغيِؗ يَعِظُكُم لَعَلَّكُم تَذَكَّرونَ (90)
خداوند فرمان به عدل و احسان و بخشش به نزدیکان میدهد، و از فحشاء و منکر و ظلم و ستم نهی میکند، خداوند به شما اندرز میدهد شاید متذکر شوید.
وَ اَوفوا بِعَهدِ اللهِ اِذا عاهَدتُم وَ لاتَنقُضُوا الاَيمٰنَ بَعدَ تَوكيدِها وَ قَد جَعَلتُمُ اللهَ عَلَيكُم كَفيلًاۚ اِنَّ اللهَ يَعلَمُ ما تَفعَلونَ (91)
هنگامی که با خدا عهد بستید به عهد او وفا کنید، و سوگندهایتان را بعد از تاکید نشکنید در حالی که خدا را کفیل و ضامن بر (سوگند) خود قرار داده اید، خداوند از آنچه انجام میدهید آگاه است.
وَ لاتَكونوا كَالَّتي نَقَضَت غَزلَها مِن بَعدِ قُوَّةٍ اَنكاثًا تَتَّخِذونَ اَيمٰنَكُم دَخَلًا بَينَكُم اَن تَكونَ اُمَّةٌ هِيَ اَربيٰ مِن اُمَّةٍۚ اِنَّما يَبلوكُمُ اللهُ بِهٖۚ وَ لَيُبَيِّنَنَّ لَكُم يَومَ القِيٰمَةِ ما كُنتُم فيهِ تَختَلِفونَ (92)
همانند آن زن (سبک مغز) نباشید که پشمهای تابیده خود را پس از استحکام وا، میتابید، در حالی که سوگند (و پیمان) خود را وسیله خیانت و فساد قرار میدهید، بخاطر اینکه گروهی جمعیتشان از گروه دیگر بیشتر است (و کثرت دشمن را بهانه ای برای شکستن بیعت با پیامبر خدا میشمرید) خدا میخواهد شما را با این وسیله آزمایش کند و روز قیامت آنچه را در آن اختلاف داشتید برای شما روشن میسازد.
وَ لَو شآءَ اللهُ لَجَعَلَكُم اُمَّةً واحِدَةً وَلٰكِن يُضِلُّ مَن يَشآءُ وَ يَهدي مَن يَشآءُۚ وَلَتُسئئَلُنَّ عَمّا كُنتُم تَعمَلونَ (93)
و اگر خدا میخواست همه شما را امت واحدی قرار میداد (همه را به اجبار وادار به ایمان میکرد، اما اجبار چه سودی دارد؟) ولی خدا هر کس را بخواهد (و مستحق ببیند) گمراه و هر کس را بخواهد (و لایق بداند) هدایت میکند، و شما از آنچه انجام میدادید بازپرسی خواهید شد.
وَ لاتَتَّخِذوٓا اَيمٰنَكُم دَخَلًا بَينَكُم فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعدَ ثُبوتِها وَ تَذوقُوا السّوٓءَ بِما صَدَدتُم عَن سَبيلِ اللهِ ؗ وَ لَكُم عَذابٌ عَظيمٌ (94)
سوگندهای خود را وسیله تقلب و خیانت در میان خود قرار ندهید، مبادا گامهای ثابت (بر ایمان) متزلزل گردد، و بخاطر بازداشتن (مردم) از راه خدا آثار سوء آنرا بچشید و برای شما عذاب عظیم خواهد بود.
وَ لاتَشتَروا بِعَهدِ اللهِ ثَمَنًا قَليلًاۚ اِنَّما عِندَ اللهِ هُوَخَيرٌ لَكُم اِن كُنتُم تَعلَمونَ (95)
(هرگز) پیمان الهی را با بهای کمی مبادله نکنید (و هر بهائی در برابر آن ناچیز است) آنچه نزد خدا است برای شما بهتر است اگر بدانید.
ما عِندَكُم يَنفَدُ وَ ما عِندَ اللهِ باقٍؕ وَ لَنَجزِيَنَّ الَّذينَ صَبَروٓا اَجرَهُم بِاَحسَنِ ما كانوا يَعمَلونَ (96)
(زیرا) آنچه نزد شما است فانی میشود، اما آنچه نزد خدا است باقی میماند، و کسانی را که صبر استقامت پیشه کنند به بهترین اعمالشان پاداش خواهیم داد.
مَن عَمِلَ صٰلِحًا مِن ذَكَرٍ اَو اُنثيٰ وَ هُوَ مُؤمِنٌ فَلَنُحيِيَنَّهۥ حَيوٰةً طَيِّبَةً ؗ وَ لَنَجزِيَنَّهُم اَجرَهُم بِاَحسَنِ ما كانوا يَعمَلونَ (97)
هر کس عمل صالح کند، در حالی که مؤ من است، خواه مرد باشد یا زن، به او حیات پاکیزه میبخشیم، و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام دادند خواهیم داد.
فَاِذا قَرَأتَ القُرءانَ فَاستَعِذ بِاللهِ مِنَ الشَّيطٰنِ الرَّجيمِ (98)
هنگامی که قرآن میخوانی از شر شیطان مطرود شده، به خدا پناه بر.
اِنَّهۥ لَيسَ لَهۥ سُلطٰنٌ عَلَي الَّذينَ ءامَنوا وَ عَليٰ رَبِّهِم يَتَوَكَّلونَ (99)
چرا که او تسلطی بر کسانی که ایمان دارند و بر پروردگارشان توکل میکنند ندارد.
اِنَّما سُلطٰنُهۥ عَلَي الَّذينَ يَتَوَلَّونَهۥ وَ الَّذينَ هُم بِهٖ مُشرِكونَ (100)
تنها تسلط او بر کسانی است که او را به سرپرستی خود برگزیده اند و آنها که نسبت به او شرک میورزند (و فرمانش را بجای فرمان خدا لازم الاجرا میدانند).
وَ اِذا بَدَّلنآ ءايَةً مَكانَ ءايَةٍ وَ اللهُ اَعلَمُ بِما يُنَزِّلُ قالوٓا اِنَّمآ اَنتَ مُفتَرٍۚ بَل اَكثَرُهُم لايَعلَمونَ (101)
و هنگامی که آیه ای را به آیه دیگر تبدیل کنیم (حکمی را نسخ نمائیم) – و خدا بهتر میداند چه حکمی را نازل کند – آنها میگویند تو افترا میبندی اما اکثر آنها (حقیقت) را نمیدانند.
قُل نَزَّلَهۥ روحُ القُدُسِ مِن رَبِّكَ بِالحَقِّ لِيُثَبِّتَ الَّذينَ ءامَنوا وَ هُدًي وَ بُشريٰ لِلمُسلِمينَ (102)
بگو، آنرا روح القدس از جانب پروردگارت به حق نازل کرده است، تا افراد با ایمان را ثابت قدم گرداند، و هدایت و بشارتی است برای عموم مسلمین.
وَ لَقَد نَعلَمُ اَنَّهُم يَقولونَ اِنَّما يُعَلِّمُهۥ بَشَرٌۚ لِسانُ الَّذي يُلحِدونَ اِلَيهِ اَعجَمِيٌّ وَ هٰذا لِسانٌ عَرَبِيٌّ مُبينٌ (103)
ما میدانیم آنها میگویند این آیات را بشری به او تعلیم میدهد، در حالی که زبان کسی که اینها را به او نسبت میدهند عجمی است ولی این (قرآن) زبان عربی آشکار است.
اِنَّ الَّذينَ لايُؤمِنونَ بِئئايٰتِ اللهِ لايَهديهِمُ اللهُ وَ لَهُم عَذابٌ اَليمٌ (104)
کسانی که ایمان به آیات الهی ندارند خداوند آنها را هدایت نمیکند و برای آنها عذاب دردناکی است.
اِنَّما يَفتَرِي الكَذِبَ الَّذينَ لايُؤمِنونَ بِئئايٰتِ اللهِ ؗ وَ اُولئِكَ هُمُ الكٰذِبونَ (105)
تنها کسانی دروغ میگویند که ایمان به آیات خدا ندارند، و دروغگویان واقعی آنها هستند!
مَن كَفَرَ بِاللهِ مِن بَعدِ ايمانِهٖٓ اِلّا مَن اُكـرِهَ وَ قَلبُهۥ مُطمَئِنٌّ بِالايمانِ ࣕ وَلٰكِن مَن شَرَحَ بِالكُفرِ صَدرًا فَعَلَيهِم غَضَبٌ مِنَ اللهِ وَ لَهُم عَذابٌ عَظيمٌ (106)
کسانی که بعد از ایمان کافر شوند – به جز آنها که تحت فشار واقع شده اند در حالی که قلبشان آرام با ایمان است – آری آنها که سینه خود را برای پذیرش کفر گشوده اند غضب خدا بر آنها است و عذاب عظیمی در انتظارشان!
ذٰلِكَ بِاَنَّهُمُ استَحَبُّوا الحَيوٰةَ الدُّنيا عَلَي الأخِرَةِ وَ اَنَّ اللهَ لايَهدِي القَومَ الكٰفِرينَ (107)
این بخاطر آنست که زندگی دنیا (و پست) را بر آخرت ترجیح دادند، و خداوند افراد بیایمان (و لجوج) را هدایت نمیکند.
اُولئِكَ الَّذينَ طَبَعَ اللهُ عَليٰ قُلوبِهِم وَ سَمعِهِم وَ اَبصارِهِمؗ وَ اُولئِكَ هُمُ الغـٰفِلونَ (108)
آنها کسانی هستند که خدا (بر اثر فزونی گناه) بر قلب و گوش و چشمانشان مهر نهاده (به همین دلیل چیزی نمیفهمند) و غافلان واقعی آنهایند.
لاجَرَمَ اَنَّهُم فِي الأخِرَةِ هُمُ الخٰسِرونَ (109)
و قطعا آنها در آخرت زیانکارانند.
ثُمَّ اِنَّ رَبَّكَ لِلَّذينَ هاجَروا مِن بَعدِ ما فُتِنوا ثُمَّ جٰهَدوا وَ صَبَروٓا اِنَّ رَبَّكَ مِن بَعدِها لَغَفورٌ رَحيمٌ (110)
اما پروردگار تو نسبت به کسانی که بعد از فریب خوردن (به ایمان بازگشته اند و) هجرت کردند و جهاد و استقامت در راه خدا به خرج دادند پروردگار تو بعد از انجام این کارها غفور و رحیم است (و آنها را مشمول رحمت میسازد).
يَومَ تَأتي كُلُّ نَفسٍ تُجادِلُ عَن نَفسِها وَ تُوَفّيٰ كُلُّ نَفسٍ ما عَمِلَت وَ هُم لايُظلَمونَ (111)
به یاد آورید روزی را که هر کس (در فکر خویشتن است و) به دفاع از خود برمی خیزد و نتیجه اعمال هر کسی بیکم و کاست به او داده میشود و به آنها ظلم نخواهد شد.
وَ ضَرَبَ اللهُ مَثَلًا قَريَةً كانَت ءامِنَةً مُطمَئِنَّةً يَأتيها رِزقُها رَغَدًا مِن كُلِّ مَكانٍ فَكَفَرَت بِاَنعُمِ اللهِ فَاَذاقَهَا اللهُ لِباسَ الجوعِ وَ الخَوفِ بِما كانوا يَصنَعونَ (112)
خداوند (برای آنها که کفران نعمت میکنند) مثلی زده است: منطقه آبادی را که امن و آرام و مطمئن بوده، و همواره روزیش بطور وافر از هر مکانی فرا میرسیده، اما نعمت خدا را کفران کردند، و خداوند بخاطر اعمالی که انجام میدادند لباس گرسنگی و ترس را در اندامشان پوشانید.
وَ لَقَد جآءَهُم رَسولٌ مِنهُم فَكَذَّبوهُ فَاَخَذَهُمُ العَذابُ وَ هُم ظٰلِمونَ (113)
پیامبری از خود آنها به سراغشان آمد، اما او را تکذیب کردند، و عذاب الهی آنها را فرو گرفت، در حالی که ظالم بودند.
فَكُلوا مِمّا رَزَقَكُمُ اللهُ حَلٰلًا طَيِّبًا وَ اشكُروا نِعمَتَ اللهِ اِن كُنتُم اِيّاهُ تَعبُدونَ (114)
حال که چنین است از آنچه خدا روزیتان کرده است حلال و پاکیزه بخورید، و شکر نعمت خدا را بجای آرید اگر او را میپرستید.
اِنَّما حَرَّمَ عَلَيكُمُ المَيتَةَ وَ الدَّمَ وَ لَحمَ الخِنزيرِ وَ مآ اُهِلَّ لِغَيرِ اللهِ بِهٖؗ فَمَنِ اضطُرَّ غَيرَ باغٍ وَ لاعادٍ فَاِنَّ اللهَ غَفورٌ رَحيمٌ (115)
خداوند تنها مردار و خون و گوشت خوک و آنچه را با نام غیر خدا سر بریده اند بر شما تحریم کرده، اما کسانی که مجبور شوند در حالی که تجاوز و تعدی از حد ننمایند (خداوند آنها را مجازات نخواهد کرد) چرا که خدا غفور و رحیم است.
وَ لاتَقولوا لِما تَصِفُ اَلسِنَتُكُمُ الكَذِبَ هٰذا حَلٰلٌ وَ هٰذا حَرامٌ لِتَفتَروا عَلَي اللهِ الكَذِبَۚ اِنَّ الَّذينَ يَفتَرونَ عَلَي اللهِ الكَذِبَ لا يُفلِحونَ (116)
بخاطر دروغی که زبانهای شما توصیف میکند نگوئید این حلال است و آن حرام، تا بر خدا افترا ببندید، کسانی که به خدا دروغ میبندند رستگار نخواهند شد.
مَتاعٌ قَليلٌ وَ لَهُم عَذابٌ اَليمٌ (117)
بهره کمی در این دنیا نصیبشان میشود، و عذاب دردناکی در انتظار آنها است.
وَ عَلَي الَّذينَ هادوا حَرَّمنا ما قَصَصنا عَلَيكَ مِن قَبلُ ؗ وَ ما ظَلَمنٰهُم وَ لٰكِن كانوٓا اَنفُسَهُم يَظلِمونَ (118)
چیزهائی را که قبلا برای تو شرح دادیم بر یهود تحریم کردیم، ما به آنها ستم نکردیم، اما آنها به خودشان ظلم و ستم کردند.
ثُمَّ اِنَّ رَبَّكَ لِلَّذينَ عَمِلُوا السّوٓءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابوا مِن بَعدِ ذٰلِكَ وَ اَصلَحوٓا اِنَّ رَبَّكَ مِن بَعدِها لَغَفورٌ رَحيمٌ (119)
اما پروردگارت نسبت به آنها که از روی جهل اعمال بد انجام داده اند سپس توبه کردند و در مقام جبران بر آمدند، پروردگار تو بعد از آن آمرزنده و مهربان است.
اِنَّ اِبرٰهيمَ كانَ اُمَّةً قانِتًا لِله حَنيفًا وَ لَم يَكُ مِنَ المُشرِكينَ (120)
ابراهیم (به تنهائی) یک امت بود مطیع فرمان خدا، و خالی از هر گونه انحراف، و هرگز از مشرکان نبود.
شاكِرًا لِاَنعُمِهِۚ اؚجتَباهُ وَ هَدیــٰهُ اِليٰ صِراطٍ مُستَقيمٍ (121)
او شکرگزار نعمتهای پروردگار بود، خدا او را برگزید، و به راه راست هدایتش کرد.
وَ ءاتَينٰهُ فِي الدُّنيا حَسَنَةً ؗ وَ اِنَّهۥ فِي الأخِرَةِ لَمِنَ الصّٰلِحينَ (122)
و ما در دنیا به او همت نیکو دادیم، و در آخرت از صالحان است.
ثُمَّ اَوحَينآ اِلَيكَ اَنِ اتَّبِع مِلَّةَ اِبرٰهيمَ حَنيفًا ؗ وَ ما كانَ مِنَ المُشرِكينَ (123)
سپس به تو وحی فرستادیم که از آئین ابراهیم، که خالی از هر گونه انحراف بود و از مشرکان نبود، پیروی کن.
اِنَّما جُعِلَ السَّبتُ عَلَي الَّذينَ اختَلَفوا فيهِۚ وَ اِنَّ رَبَّكَ لَيَحكُمُ بَينَهُم يَومَ القِيٰمَةِ فيما كانوا فيهِ يَختَلِفونَ (124)
شنبه (و تحریمهای روز شنبه برای یهود) بعنوان یک مجازات بود که در آنهم اختلاف کردند و پروردگارت روز قیامت در میان آنها در آنچه اختلاف کردند داوری میکند.
اؙدعُ اِليٰ سَبيلِ رَبِّكَ بِالحِكمَةِ وَ المَوعِظَةِ الحَسَنَةِ ؗ وَ جادِلهُم بِالَّتي هِيَ اَحسَنُ ۚ اِنَّ رَبَّكَ هُوَاَعلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبيلِهٖ وَ هُوَاَعلَمُ بِالمُهتَدينَ (125)
با حکمت و اندرز نیکو به سوی راه پروردگارت دعوت نما، و با آنها به طریقی که نیکوتر است استدلال و مناظره کن، پروردگار تو از هر کسی بهتر میداند چه کسانی از طریق او گمراه شده اند و چه کسانی هدایت یافته اند.
وَ اِن عاقَبتُم فَعاقِبوا بِمِثلِ ما عوقِبتُم بِهٖؗ وَ لَئِن صَبَرتُم لَهُوَخَيرٌ لِلصّٰبِرينَ (126)
و هر گاه خواستید مجازات کنید تنها به مقداری که به شما تعدی شده کیفر دهید. و اگر شکیبائی پیشه کنید اینکار برای شکیبایان بهتر است.
وَ اصبِر وَ ما صَبرُكَ اِلّا بِاللهِؗ وَ لاتَحزَن عَلَيهِم وَ لاتَكُ في ضَيقٍ مِمّا يَمكُرونَ (127)
صبر کن و صبر تو فقط برای خدا و به توفیق خدا باشد، و بخاطر (کارهای) آنها اندوهگین مباش و دلسرد مشو، و از توطئه های آنها در تنگنا قرار مگیر.
اِنَّ اللهَ مَعَ الَّذينَ اتَّقَوا وَ الَّذينَ هُم مُحسِنونَ (128)
خداوند با کسانی است که تقوی پیشه میکنند و کسانی که نیکوکارند.