سورة الحج
بِسمِ اللهِ الرَّحمٰنِ الرَّحيمِ
يٰٓاَيُّهَا النّاسُ اتَّقوا رَبَّكُمۚ اِنَّ زَلزَلَةَ السّاعَةِ شَيءٌ عَظيمٌ (1)
ای مردم از پروردگارتان بترسید که زلزله رستاخیز امر عظیمی است.
يَومَ تَرَونَها تَذهَلُ كُلُّ مُرضِعَةٍ عَمّآ اَرضَعَت وَ تَضَعُ كُلُّ ذاتِ حَملٍ حَملَها ؗ وَ تَرَي النّاسَ سُكٰريٰ وَ ما هُم بِسُكٰريٰ وَ لٰكِنَّ عَذابَ اللهِ شَديدٌ (2)
روزی که آن را میبینید (آنچنان وحشت سر تا پای همه را فرا میگیرد که) مادران شیرده، کودکان شیرخوارشان را فراموش میکنند، و هر بارداری جنین خود را بر زمین مینهد و مردم را مست میبینی، در حالی که مست نیستند، ولی عذاب خدا شدید است!
وَ مِنَ النّاسِ مَن يُجادِلُ فِي اللهِ بِغَيرِ عِلمٍ وَ يَتَّبِعُ كُلَّ شَيطٰنٍ مَريدٍ (3)
گروهی از مردم بدون هیچ علم و دانشی به مجادله درباره خدا برمی خیزند و از هر شیطان سر کشی پیروی میکنند.
كُتِبَ عَلَيهِ اَنَّهۥ مَن تَوَلّاهُ فَاَنَّهۥ يُضِلُّهۥ وَ يَهديهِ اِليٰ عَذابِ السَّعيرِ (4)
بر او نوشته شده که هر کس ولایتش را بر گردن نهد بطور مسلم گمراهش میسازد و به آتش سوزان راهنمائیش میکند.
يٰٓـاَيـُّهَا النّاسُ اِن كُنتُم في رَيبٍ مِنَ البَعثِ فَاِنّا خَلَقنٰكُم مِن تُرابٍ ثُمَّ مِن نُطفَةٍ ثُمَّ مِن عَلَقَةٍ ثُمَّ مِن مُضغَةٍ مُخَلَّقَةٍ وَ غَيرِ مُخَلَّقَةٍ لِنُبَيِّنَ لَكُمۚ وَ نُقِرُّ فِي الاَرحامِ ما نَشآءُ اِليٰٓ اَجَلٍ مُسَمًّي ثُمَّ نُخرِجُكُم طِفلًا ثُمَّ لِتَبلُغوٓا اَشُدَّكُم ؗ وَمِنكُم مَن يُتَوَفّيٰ وَ مِنكُم مَن يُرَدُّ اِليٰٓ اَرذَلِ العُمُرِ لِكَيلا يَعلَمَ مِن بَعدِ عِلمٍ شَيئئًاۚ وَ تَرَي الاَرضَ هامِدَةً فَاِذآ اَنزَلنا عَلَيهَا المآءَ اهتَزَّت وَ رَبَت وَ اَنبَتَت مِن كُلِّ زَوجٍ بَهيجٍ (5)
ای مردم اگر در رستاخیز شک دارید (به این نکته توجه کنید که) ما شما را از خاک آفریدیم، سپس از نطفه، و بعد از خون بسته شده، سپس از مضغه (چیزی شبیه گوشت جویده) که بعضی دارای شکل و خلقت است و بعضی بدون شکل، هدف این است که ما برای شما روشن سازیم (که بر هر چیز قادریم) و جنینهائی را که بخواهیم تا مدت معینی در رحم مادران قرار میدهیم (و آنچه را بخواهیم ساقط میکنیم) بعد شما را به صورت طفل بیرون میفرستیم، سپس هدف این است که به حد رشد و بلوغ برسید، در این میان بعضی از شما میمیرند و بعضی آن قدر عمر میکنند که به بدترین مرحله زندگی و پیری میرسند آنچنان که چیزی از علوم خود را به خاطر نخواهند داشت (از سوی دیگر) زمین را (در فصل زمستان) خشک و مرده میبینی، اما هنگامی که باران را بر آن فرو میفرستیم به حرکت در میآید و نمو میکند، و انواع گیاهان زیبا را میرویاند.
ذٰلِكَ بِاَنَّ اللهَ هُوَالحَقُّ وَ اَنَّهۥ يُحيِ المَوتيٰ وَ اَنَّهۥ عَليٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (6)
این به خاطر آنست که بدانید خداوند حق است و مردگان را زنده میکند و بر هر چیز تواناست.
وَ اَنَّ السّاعَةَ ءاتِيَةٌ لارَيبَ فيها وَ اَنَّ اللهَ يَبعَثُ مَن فِي القُبورِ (7)
و اینکه رستاخیز شکی در آن نیست و خداوند تمام کسانی را که در قبرها آرمیده اند زنده میکند.
وَ مِنَ النّاسِ مَن يُجادِلُ فِي اللهِ بِغَيرِ عِلمٍ وَ لاهُدًي وَ لاكِتٰبٍ مُنيرٍ (8)
و گروهی از مردم درباره خدا بدون هیچ دانش و بدون هیچ هدایت و کتاب روشنی به مجادله برمی خیزند.
ثانِيَ عِطفِهٖ لِيُضِلَّ عَن سَبيلِ اللهِۚ لَهۥ فِي الدُّنيا خِزيٌ ؗ وَ نُذيقُهۥ يَومَ القِيٰمَةِ عَذابَ الحَريقِ (9)
آنها با تکبر و بیاعتنائی (نسبت به سخنان الهی) میخواهند مردم را از راه خدا گمراه سازند، برای آنها در دنیا رسوائی است، و در قیامت عذاب سوزنده به آنها میچشانیم.
ذٰلِكَ بِما قَدَّمَت يَداكَ وَ اَنَّ اللهَ لَيسَ بِظَلّامٍ لِلعَبيدِ (10)
(و به او میگوئیم) این نتیجه چیزی است که دستهایت از پیش برای تو فرستاده است! و خداوند هرگز به بندگان ظلم نمیکند.
وَ مِنَ النّاسِ مَن يَعبُدُ اللهَ عَليٰ حَرفٍ ؗ فَاِن اَصابَهۥ خَيرُ ࣙ اطمَاَنَّ بِهٖ وَ اِن اَصابَتهُ فِتنَةُ ࣙ انقَلَبَ عَليٰ وَجهِهٖ ؗ خَسِرَ الدُّنيا وَ الأخِرَةَۚ ذٰلِكَ هُوَالخُسرانُ المُبينُ (11)
بعضی از مردم خدا را تنها با زبان میپرستند (و ایمان قلبیشان بسیار ضعیف است) همین که دنیا به آنها رو کند و نفع و خیری به آنان رسد حالت اطمینان پیدا میکنند اما اگر مصیبتی به عنوان امتحان به آنها برسد دگرگون میشوند و به کفر رو میآورند! و به این ترتیب هم دنیا را از دست داده اند و هم آخرت را و این خسران و زیان آشکاری است!
يَدعوا مِن دونِ اللهِ ما لايَضُرُّهۥ وَ ما لايَنفَعُهۥۚ ذٰلِكَ هُوَالضَّلٰلُ البَعيدُ (12)
او جز خدا کسی را میخواند که نه زیانی به او میرساند، و نه سودی، این گمراهی بسیار عمیقی است!
يَدعوا لَمَن ضَرُّهۥٓ اَقرَبُ مِن نَفعِهٖۚ لَبِئسَ المَوليٰ وَ لَبِئسَ العَشيرُ (13)
او کسی را میخواند که زیانش از نفعش نزدیکتر است، چه بد مولا و یاوری، و چه بد مونس و معاشری!
اِنَّ اللهَ يُدخِلُ الَّذينَ ءامَنوا وَ عَمِلُوا الصّٰلِحـٰتِ جَنّٰتٍ تَجري مِن تَحتِهَا الاَنهٰرُۚ اِنَّ اللهَ يَفعَلُ ما يُريدُ (14)
خداوند کسانی را که ایمان آورده اند و عمل صالح انجام داده اند در باغهائی از بهشت وارد میکند که نهرها زیر درختانش جاری است (آری) خدا هر چه را اراده کند انجام میدهد.
مَن كانَ يَظُنُّ اَن لَن يَنصُرَهُ اللهُ فِي الدُّنيا وَ الأخِرَةِ فَليَمدُد بِسَبَبٍ اِلَي السَّمآءِ ثُمَّ ليَقطَع فَليَنظُر هَل يُذهِبَنَّ كَيدُهۥ ما يَغيظُ (15)
هر کس گمان میکند که خدا پیامبرش را در دنیا و آخرت یاری نخواهد کرد (و از این نظر عصبانی است هر کاری از دستش ساخته است بکند) ریسمانی به سقف خانه خود بیاویزد و خود را از آن آویزان نماید و نفس خود را قطع کند! (و تا لب پرتگاه مرگ پیش رود) ببیند آیا این کار خشم او را فرو مینشاند؟!
وَ كَذٰلِكَ اَنزَلنٰهُ ءايٰتٍ بَيِّنٰتٍ وَ اَنَّ اللهَ يَهدي مَن يُريدُ (16)
اینگونه ما قرآن را به صورت آیات روشن نازل کردیم و خداوند هر کس را بخواهد هدایت میکند.
اِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَ الَّذينَ هادوا وَ الصّٰبِئئينَ وَ النَّصٰريٰ وَ المَجوسَ وَ الَّذينَ اَشرَكوٓا ࣕ اِنَّ اللهَ يَفصِلُ بَينَهُم يَومَ القِيٰمَةِۚ اِنَّ اللهَ عَليٰ كُلِّ شَيءٍ شَهيدٌ (17)
کسانی که ایمان آورده اند و یهود و صابئان و نصاری و مجوس و مشرکان، خداوند در میان آنها روز قیامت داوری میکند و حق را از باطل جدا میسازد، خداوند بر هر چیز گواه است (و از همه چیز آگاه).
اَلَم تَرَ اَنَّ اللهَ يَسجُدُ لَهۥ مَن فِي السَّمٰوٰتِ وَ مَن فِي الاَرضِ وَ الشَّمسُ وَ القَمَرُ وَ النُّجومُ وَ الجِبالُ وَ الشَّجَرُ وَ الدَّوآبُّ وَ كَثيرٌ مِنَ النّاسِۚ وَ كَثيرٌ حَقَّ عَلَيهِ العَذابُؕ وَ مَن يُهِنِ اللهُ فَما لَهۥ مِن مُكرِمٍۚ اِنَّ اللهَ يَفعَلُ ما يَشآءُ (18)
آیا ندیدی که سجده میکنند برای خدا تمام کسانی که در آسمانها و زمین هستند و همچنین خورشید و ماه و ستارگان و کوهها و درختان و جنبندگان، و بسیاری از مردم، اما بسیاری ابا دارند و فرمان عذاب در باره آنها حتمی است، و هر کسی را خدا خوار کند کسی او را گرامی نخواهد داشت، خداوند هر کار را بخواهد (و صلاح بداند) انجام میدهد.
هٰذانِ خَصمانِ اختَصَموا في رَبِّهِم ؗ فَالَّذينَ كَفَروا قُطِّعَت لَهُم ثِيابٌ مِن نارٍ يُصَبُّ مِن فَوقِ رُءوسِهِمُ الحَميمُ (19)
اینها دو گروهند که در باره پروردگارشان به مخاصمه و جدال پرداختند: کسانی که کافر شدند لباسهائی از آتش برای آنها بریده میشود، و مایع سوزان و جوشان بر سر آنها فرو میریزند.
يُصهَرُ بِهٖ ما في بُطونِهِم وَ الجُلودُ (20)
آنچنان که هم درونشان با آن آب می شود، و هم پوستهایشان.
وَ لَهُم مَقامِعُ مِن حَديدٍ (21)
و برای آنها گرزهائی از آهن است.
كُلَّمآ اَرادوٓا اَن يَخرُجوا مِنها مِن غَمٍّ اُعيدوا فيها ؗ وَ ذوقوا عَذابَ الحَريقِ (22)
هر گاه بخواهند از غم و اندوه های دوزخ خارج شوند آنها را به آن باز میگردانند و (به آنها گفته میشود) بچشید عذاب سوزان را!
اِنَّ اللهَ يُدخِلُ الَّذينَ ءامَنوا وَ عَمِلُوا الصّٰلِحـٰتِ جَنّٰتٍ تَجري مِن تَحتِهَا الاَنهٰرُ يُحَلَّونَ فيها مِن اَساوِرَ مِن ذَهَبٍ وَ لُؤلُؤًا ؗ وَ لِباسُهُم فيها حَريرٌ (23)
خداوند کسانی را که ایمان آوردند و عمل صالح انجام داده اند در باغهائی از بهشت وارد میکند که از زیر درختانش نهرها جاری است، آنها با دستبندهائی از طلا و مروارید زینت میشوند و لباسهایشان در آنجا از حریر است.
وَ هُدوٓا اِلَي الطَّيِّبِ مِنَ القَولِ وَ هُدوٓا اِليٰ صِراطِ الحَميدِ (24)
آنها به سوی سخنان پاکیزه هدایت میشوند و به راه خداوند شایسته ستایش راهنمائی میگردند.
اِنَّ الَّذينَ كَفَروا وَ يَصُدّونَ عَن سَبيلِ اللهِ وَ المَسجِدِ الحَرامِ الَّذي جَعَلنٰهُ لِلنّاسِ سَوآءَ ࣙ العاكِفُ فيهِ وَ البادِ ؗ وَ مَن يُرِد فيهِ بِاِلحادٍ بِظُلمٍ نُذِقهُ مِن عَذابٍ اَليمٍ (25)
کسانی که کافر شدند و مؤ منان را از راه خدا و از مسجدالحرام، که آن را برای همه مردم مساوی قرار دادیم اعم از کسانی که در آنجا زندگی میکنند و یا از نقاط دور وارد میشوند، باز میدارند (مستحق عذابی درد ناکند) و هر کس بخواهد در این سرزمین از طریق حق منحرف گردد و دست به ستم زند ما از عذاب دردناک به او میچشانیم.
وَ اِذ بَوَّأنا لِاِبرٰهيمَ مَكانَ البَيتِ اَن لاتُشرِك بي شَيئئًا وَ طَهِّر بَيتِيَ لِلطّـآئِفينَ وَ القآئِمينَ وَ الرُّكَّعِ السُّجودِ (26)
به خاطر بیاور زمانی را که محل خانه کعبه را برای ابراهیم آماده ساختیم (تا اقدام به بنای خانه کند و به او گفتیم) چیزی را شریک من قرار مده، و خانه ام را برای طواف کنندگان و قیام کنندگان و رکوع کنندگان و سجودکنندگان (از آلودگی بتها و از هر گونه آلودگی) پاک گردان.
وَ اَذِّن فِي النّاسِ بِالحَجِّ يَأتوكَ رِجالًا وَ عَليٰ كُلِّ ضامِرٍ يَأتينَ مِن كُلِّ فَجٍّ عَميقٍ (27)
و مردم را دعوت عمومی به حج کن تا پیاده و سواره بر مرکبهای لاغر از هر راه دور (به سوی خانه خدا) بیایند.
لِيَشهَدوا مَنافِعَ لَهُم وَ يَذكُرُوا اسمَ اللهِ فيٓ اَيّامٍ مَعلومٰتٍ عَليٰ ما رَزَقَهُم مِن بَهيمَةِ الاَنعامِ ؗ فَكُلوا مِنها وَ اَطعِمُوا البآئِسَ الفَقيرَ (28)
تا شاهد منافع گوناگون خویش (در این برنامه حیاتبخش) باشند، و نام خدا را در ایام معینی بر چهار پایانی که به آنها روزی داده است (هنگام قربانی کردن) ببرند (و هنگامی که قربانی کردید) از گوشت آنها بخورید، و بینوای فقیر را نیز اطعام نمائید.
ثُمَّ ليَقضوا تَفَثَهُم وَ ليوفوا نُذورَهُم وَ ليَطَّوَّفوا بِالبَيتِ العَتيقِ (29)
بعد از آن باید آلودگیها را از خود بر طرف سازند و به نذرهای خود وفا کنند، و بر گرد خانه گرامی کعبه طواف نمایند.
ذٰلِكَۚ وَ مَن يُعَظِّم حُرُمٰتِ اللهِ فَهُوَخَيرٌ لَهۥ عِندَ رَبِّهٖۚ وَ اُحِلَّت لَكُمُ الاَنعامُ اِلّا ما يُتليٰ عَلَيكُم ؗ فَاجتَنِبُوا الرِّجسَ مِنَ الاَوثانِ وَ اجتَنِبوا قَولَ الزّورِ (30)
مناسک حج چنین است، و هر کس برنامه های الهی را بزرگ دارد نزد پروردگارش برای او بهتر است، و چهار پایان برای شما حلال شده مگر آنچه دستور منعش بر شما خوانده میشود، از پلیدیها یعنی از بتها اجتناب کنید و از سخن باطل و بیاساس بپرهیزید.
حُنَفآءَ لِله غَيرَ مُشرِكينَ بِهٖۚ وَ مَن يُشرِك بِاللهِ فَكَاَنَّما خَرَّ مِنَ السَّمآءِ فَتَخطَفُهُ الطَّيرُ اَو تَهوي بِهِ الرّيحُ في مَكانٍ سَحيقٍ (31)
(برنامه و مناسک حج را انجام دهید) در حالی که همگی خالص برای خدا باشید و هیچگونه شریکی برای او قائل نشوید، و هر کس شریکی برای خدا قرار دهد گوئی از آسمان سقوط کرده و پرندگان (در وسط هوا) او را میربایند، و یا تندباد او را به مکان دوری پرتاب میکند!
ذٰلِكَۚ وَ مَن يُعَظِّم شَعٰٓـئِرَ اللهِ فَاِنَّها مِن تَقوَي القُلوبِ (32)
(اینگونه است مناسک حج) و هر کس شعائر الهی را بزرگ دارد این کار نشانه تقوای دلهاست.
لَكُم فيها مَنافِعُ اِليٰٓ اَجَلٍ مُسَمًّي ثُمَّ مَحِلُّهآ اِلَي البَيتِ العَتيقِ (33)
در حیوانات قربانی منافعی برای شما تا زمان معین (روز ذبح آنها) است، سپس محل آن خانه کعبه آن خانه قدیمی و گرامی است (اگر قربانی برای عمره مفرده باشد در سرزمین مکه و اگر برای حج باشد در منی نزدیکی مکه محل ذبح آن خواهد بود)
وَ لِكُلِّ اُمَّةٍ جَعَلنا مَنسَكًا لِيَذكُرُوا اسمَ اللهِ عَليٰ ما رَزَقَهُم مِن بَهيمَةِ الاَنعامِۚ فَاِلٰهُكُم اِلٰهٌ واحِدٌ فَلَهۥٓ اَسلِمواؕ وَ بَشِّرِ المُخبِتينَ (34)
برای هر امتی قربانگاهی قرار دادیم تا نام خدا را (به هنگام قربانی) بر چهار پایانی که به آنها روزی داده ایم ببرند، و خدای شما معبود واحدی است در برابر فرمان او تسلیم شوید و بشارت ده متواضعان و تسلیم شوندگان را.
اؘلَّذينَ اِذا ذُكِرَ اللهُ وَجِلَت قُلوبُهُم وَ الصّٰبِرينَ عَليٰ مآ اَصابَهُم وَ المُقيمِي الصَّلوٰةِ وَ مِمّا رَزَقنٰهُم يُنفِقونَ (35)
همانها که وقتی نام خدا برده میشود دلهایشان مملو از خوف پروردگار میگردد و آنها که در برابر مصائبی که به آنان میرسد شکیبا و استوارند و آنها که نماز را بر پا میدارند و از آنچه روزیشان داده ایم انفاق میکنند.
وَ البُدنَ جَعَلنٰها لَكُم مِن شَعٰٓـئِرِ اللهِ لَكُم فيها خَيرٌ ؗ فَاذكُرُوا اسمَ اللهِ عَلَيها صَوآفَّ ؗ فَاِذا وَجَبَت جُنوبُها فَكُلوا مِنها وَ اَطعِمُوا القانِعَ وَ المُعتَرَّۚ كَذٰلِكَ سَخَّرنٰها لَكُم لَعَلَّكُم تَشكُرونَ (36)
و شترهای چاق و فربه را برای شما از شعائر الهی قرار دادیم در آنها برای شما خیر و برکت است، نام خدا را (هنگام قربانی کردن آنها) در حالی که به صف ایستاده اند ببرید، هنگامی که پهلویشان آرام گرفت (و جان دادند) از گوشت آنها بخورید و مستمندان قانع و فقیران معترض را نیز از آن اطعام کنید، اینگونه ما آنها را مسخرتان ساختیم تا شکر خدا را بجا آورید.
لَن يَنالَ اللهَ لُحومُها وَ لادِمآؤُها وَ لٰكِن يَنالُهُ التَّقويٰ مِنكُمۚ كَذٰلِكَ سَخَّرَها لَكُم لِتُكَبِّرُوا اللهَ عَليٰ ما هَدیــٰكُمؕ وَ بَشِّرِ المُحسِنينَ (37)
هرگز نه گوشتها و نه خونهای آنها به خدا نمیرسد، آنچه به او میرسد تقوا و پرهیزگاری شماست!، اینگونه خداوند آنها را مسخر شما ساخته تا او را به خاطر هدایتتان بزرگ بشمرید و بشارت ده نیکوکاران را.
اِنَّ اللهَ يُدٰفِعُ عَنِ الَّذينَ ءامَنوٓاؕ اِنَّ اللهَ لايُحِبُّ كُلَّ خَوّانٍ كَفورٍ (38)
خداوند از کسانی که ایمان آورده اند دفاع میکند، خداوند هیچ خیانتکار کفران کننده ای را دوست ندارد.
اُذِنَ لِلَّذينَ يُقٰتَلونَ بِاَنَّهُم ظُلِموا ؗ وَ اِنَّ اللهَ عَليٰ نَصرِهِم لَقَديرٌ (39)
به آنها که جنگ بر آنان تحمیل شده اجازه جهاد داده شده است، چرا که مورد ستم قرار گرفته اند و خدا قادر بر نصرت آنها است.
اؘلَّذينَ اُخرِجوا مِن دِيارِهِم بِغَيرِ حَقٍّ اِلّآ اَن يَقولوا رَبُّنَا اللهُؕ وَ لَولا دَفعُ اللهِ النّاسَ بَعضَهُم بِبَعضٍ لَهُدِّمَت صَوامِعُ وَ بِيَـعٌ وَ صَلَوٰتٌ وَ مَسٰجِدُ يُذكَرُ فيهَا اسمُ اللهِ كَثيرًاؕ وَ لَيَنصُرَنَّ اللهُ مَن يَنصُرُهۥٓۚ اِنَّ اللهَ لَقَوِيٌّ عَزيزٌ (40)
همانها که به ناحق از خانه و لانه خود بدون هیچ دلیلی اخراج شدند جز اینکه میگفتند پروردگار ما الله است، و اگر خداوند بعضی از آنها را بوسیله بعضی دیگر دفع نکند دیرها و صومعه ها و معابد یهود و نصارا و مساجدی که نام خدا در آن بسیار برده میشود ویران میگردد و خداوند کسانی را که او را یاری کنند (و از آئینش دفاع نمایند) یاری میکند، خداوند قوی و شکست ناپذیر است.
اؘلَّذينَ اِن مَكَّنّٰهُم فِي الاَرضِ اَقامُوا الصَّلوٰةَ وَ ءاتَوُا الزَّكوٰةَ وَ اَمَروا بِالمَعروفِ وَ نَهَوا عَنِ المُنكَرِ ؕ وَ لِله عاقِبَةُ الاُمورِ (41)
یاران خدا کسانی هستند که هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم نماز را بر پا میدارند و زکات را ادا میکنند و امر به معروف و نهی از منکر مینمایند و پایان همه کارها از آن خدا است.
وَ اِن يُكَذِّبوكَ فَقَد كَذَّبَت قَبلَهُم قَومُ نوحٍ وَ عادٌ وَ ثَمودُ (42)
اگر ترا تکذیب کنند (امر تازه ای نیست) پیش از آنها قوم نوح و عاد و ثمود (پیامبرانشان را) تکذیب کردند.
وَ قَومُ اِبرٰهيمَ وَ قَومُ لوطٍ (43)
و همچنین قوم ابراهیم و قوم لوط.
وَ اَصحٰبُ مَديَنَ ؗ وَ كُذِّبَ موسيٰۚ فَاَملَيتُ لِلكٰفِرينَ ثُمَّ اَخَذتُهُم ؗ فَكَيفَ كانَ نَكيرِ (44)
و اصحاب مدین (قوم شعیب) و نیز (فرعونیان) موسی را تکذیب کردند، اما من به آنها مهلت دادم سپس آنها را گرفتم، دیدی چگونه عمل آنها را شدیداانکار کردم ؟ (و چگونه به آنها پاسخ گفتم).
فَكَاَيِّن مِن قَريَةٍ اَهلَكنٰها وَ هِيَ ظالِمَةٌ فَهِيَ خاوِيَةٌ عَليٰ عُروشِها وَ بِئرٍ مُعَطَّلَةٍ وَ قَصرٍ مَشيدٍ (45)
چه بسیار از شهرها و آبادیها که آنها را نابود و هلاک کردیم در حالی که ستمگر بودند به گونه ای که بر سقفهای خود فرو ریختند (نخست سقفها ویران گشت و بعد دیوارها به روی سقفها!) و چه بسیار چاه پر آب که بیصاحب ماند و چه بسیار قصرهای محکم و مرتفع!
اَفَلَم يَسيروا فِي الاَرضِ فَتَكونَ لَهُم قُلوبٌ يَعقِلونَ بِهآ اَو ءاذانٌ يَسمَعونَ بِها ؗ فَاِنَّها لاتَعمَي الاَبصارُ وَ لٰكِن تَعمَي القُلوبُ الَّتي فِي الصُّدورِ (46)
آیا آنها سیر در زمین نکردند تا دلهائی داشته باشند که با آن حقیقت را درک کنند یا گوشهای شنوائی که ندای حق را بشنوند چرا که چشمهای ظاهر نابینا نمیشود بلکه دلهائی که در سینه ها جای دارد بینائی را از دست میدهد!
وَ يَستَعجِلونَكَ بِالعَذابِ وَ لَن يُخلِفَ اللهُ وَعدَهۥ ؗ وَ اِنَّ يَومًا عِندَ رَبِّكَ كَاَلفِ سَنَةٍ مِمّا تَعُدّونَ (47)
آنها با عجله از تو تقاضای عذاب میکنند، در حالی که خداوند هرگز از وعده خود تخلف نخواهد کرد، و یک روز نزد پروردگار تو همانند هزار سال از سالهائی است که شما میشمرید.
وَ كَاَيِّن مِن قَريَةٍ اَملَيتُ لَها وَ هِيَ ظالِمَةٌ ثُمَّ اَخَذتُها ؗ وَ اِلَيَّ المَصيرُ (48)
و چه بسیار شهرها و آبادیها که به آنها مهلت دادم در حالی که ستمگر بودند (اما از این مهلت برای اصلاح خویش استفاده نکردند) سپس آنها را گرفتم، و همه به سوی من باز میگیردند.
قُل يٰٓـاَيُّهَا النّاسُ اِنَّمآ اَنَا لَكُم نَذيرٌ مُبينٌ (49)
بگو ای مردم من برای شما بیم دهنده آشکاری هستم.
فَالَّذينَ ءامَنوا وَ عَمِلُوا الصّٰلِحـٰتِ لَهُم مَغفِرَةٌ وَ رِزقٌ كَريمٌ (50)
آنها که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند آمرزش و روزی پر ارزشی برای آنها است.
وَ الَّذينَ سَعَوا فيٓ ءايٰتِنا مُعـٰجِزينَ اُولئِكَ اَصحٰبُ الجَحيمِ (51)
و آنها که (برای تخریب و محو) آیات ما تلاش کردند و چنین میپنداشتند که میتوانند بر اراده حتمی ما غالب شوند اصحاب دوزخند.
وَ مآ اَرسَلنا مِن قَبلِكَ مِن رَسولٍ وَ لانَبِيٍّ اِلّآ اِذا تَمَنّيٰٓ اَلقَي الشَّيطٰنُ فيٓ اُمنِيَّتِهٖ ࣕ فَيَنسَخُ اللهُ ما يُلقِي الشَّيطٰنُ ثُمَّ يُحكِمُ اللهُ ءايٰتِهٖۚ وَ اللهُ عَليمٌ حَكيمٌ (52)
ما هیچ رسول و پیامبری را پیش از تو نفرستادیم مگر اینکه هر گاه آرزو میکرد (و طرحی برای پیش برد اهداف الهی خود میریخت) شیطان القائاتی در آن میکرد، اما خداوند القائات شیطان را از میان میبرد سپس آیات خود را استحکام میبخشید و خداوند علیم و حکیم است.
لِيَجعَلَ ما يُلقِي الشَّيطٰنُ فِتنَةً لِلَّذينَ في قُلوبِهِم مَرَضٌ وَ القاسِيَةِ قُلوبُهُمۚ وَ اِنَّ الظٰلِمينَ لَفي شِقاقٍ بَعيدٍ (53)
هدف از این ماجرا این بود که خداوند القای شیطان را آزمونی برای آنها که در قلبشان بیماری است و آنها که سنگدلند قرار دهد، و ظالمان در عداوت شدیدی دور از حق قرار گرفته اند.
وَ لِيَعلَمَ الَّذينَ اوتُوا العِلمَ اَنَّهُ الحَقُّ مِن رَبِّكَ فَيُؤمِنوا بِهٖ فَتُخبِتَ لَهۥ قُلوبُهُمۚ وَ اِنَّ اللهَ لَهادِ الَّذينَ ءامَنوٓا اِليٰ صِراطٍ مُستَقيمٍ (54)
و نیز هدف این بود کسانی که خدا آگاهی به آنان بخشیده بدانند این حقی است از سوی پروردگار تو، در نتیجه به آن ایمان بیاورند و دلهایشان در برابر آن خاضع گردد و خداوند کسانی را که ایمان آوردند به سوی صراط مستقیم هدایت میکند.
وَ لايَزالُ الَّذينَ كَفَروا في مِريَةٍ مِنهُ حَتّيٰ تَأتِيَـهُمُ السّاعَةُ بَغتَةً اَو يَأتِيَهُم عَذابُ يَومٍ عَقيمٍ (55)
کافران همواره در باره قرآن در شکند تا روز قیامت ناگهانی فرا رسد، یا عذاب روز عقیم (روزی که قادر بر جبران نیستند) به سراغشان بیاید.
اؘلمُلكُ يَومَئِذٍ لِله يَحكُمُ بَينَهُمۚ فَالَّذينَ ءامَنوا وَ عَمِلُوا الصّٰلِحـٰتِ في جَنّٰتِ النَّعيمِ (56)
حکومت و فرمانروائی در آن روز از آن خدا است، و بین آنها حکم میفرماید کسانی که ایمان آورده اند و عمل صالح انجام داده اند در باغهای پر نعمت بهشتند.
وَ الَّذينَ كَفَروا وَ كَذَّبوا بِئئايٰتِنا فَاُولئِكَ لَهُم عَذابٌ مُهينٌ (57)
و کسانی که کافر شدند و آیات ما را تکذیب کردند عذاب خوارکننده ای برای آنها است.
وَ الَّذينَ هاجَروا في سَبيلِ اللهِ ثُمَّ قُتِلوٓا اَو ماتوا لَيَرزُقَنَّهُمُ اللهُ رِزقًا حَسَنًا ؗ وَ اِنَّ اللهَ لَهُوَخَيرُ الرّٰزِقينَ (58)
و کسانی که در راه خدا هجرت کردند سپس کشته شدند یا به مرگ طبیعی از دنیا رفتند خداوند به آنها روزی نیکوئی میدهد که او بهترین روزی دهندگان است.
لَيُدخِلَنَّهُم مُدخَلًا يَرضَونَهۥۚ وَ اِنَّ اللهَ لَعَليمٌ حَليمٌ (59)
خداوند آنها را در محلی وارد میکند که از آن خشنود خواهند بود و خداوند عالم و با حلم است.
ذٰلِكَۚ وَ مَن عاقَبَ بِمِثلِ ما عوقِبَ بِهٖ ثُمَّ بُغِيَ عَلَيهِ لَيَنصُرَنَّهُ اللهُۚاِنَّ اللهَ لَعَفُوٌّ غَفورٌ (60)
مطلب چنین است، و هر کس به همان مقدار که به او ستم شده مجازات کند سپس مورد تعدی قرار گیرد خدا او را یاری خواهد کرد خداوند بخشنده و آمرزنده است.
ذٰلِكَ بِاَنَّ اللهَ يولِجُ الَّيلَ فِي النَّهارِ وَ يولِجُ النَّهارَ فِي الَّيلِ وَ اَنَّ اللهَ سَميعٌ بَصيرٌ (61)
این بخاطر آن است که خداوند شب را در روز و روز را در شب داخل میکند و خداوند شنوا و بینا است.
ذٰلِكَ بِاَنَّ اللهَ هُوَالحَقُّ وَ اَنَّ ما يَدعونَ مِن دونِهٖ هُوَالباطِلُ وَ اَنَّ اللهَ هُوَالعَلِيُّ الكَبيرُ (62)
این بخاطر آن است که خدا حق است و آنچه را غیر از او میخوانند باطل است و خداوند بلند مقام و بزرگ است.
اَلَم تَرَ اَنَّ اللهَ اَنزَلَ مِنَ السَّمآءِ مآءً فَتُصبِحُ الاَرضُ مُخضَرَّةًۚ اِنَّ اللهَ لَطيفٌ خَبيرٌ (63)
آیا ندیدی خداوند از آسمان آبی فرستاد و زمین (بر اثر آن) سر سبز و خرم میگردد؟ و خداوند لطیف و خبیر است.
لَهۥ ما فِي السَّمٰوٰتِ وَ ما فِي الاَرضِۚ وَ اِنَّ اللهَ لَهُوَالغَنِيُّ الحَميدُ (64)
آنچه در آسمانها و زمین است از آن او است، و خداوند بینیاز و شایسته هر گونه ستایش است.
اَلَم تَرَ اَنَّ اللهَ سَخَّرَ لَكُم ما فِي الاَرضِ وَ الفُلكَ تَجري فِي البَحرِ بِاَمرِهٖ ؗ وَ يُمسِكُ السَّمآءَ اَن تَقَعَ عَلَي الاَرضِ اِلّا بِاِذنِهٖٓۚ اِنَّ اللهَ بِالنّاسِ لَرَءوفٌ رَحيمٌ (65)
آیا ندیدی که خداوند آنچه در زمین است مسخر شما کرد؟ و کشتیها به فرمان او بر صفحه اوقیانوسها حرکت میکنند و آسمان (کرات و سنگهای آسمانی) را نگه میدارد تا بر زمین، جز به فرمان او، فرو نیفتند؟ خداوند نسبت به مردم رحیم و مهربان است.
وَ هُوَالَّذيٓ اَحياكُم ثُمَّ يُميتُكُم ثُمَّ يُحييكُمؕ اِنَّ الاِنسانَ لَكَفورٌ (66)
او کسی است که شما را زنده کرد سپس میمیراند بار دیگر زنده میکند اما این انسان کفران کننده و ناسپاس است.
لِكُلِّ اُمَّةٍ جَعَلنا مَنسَكًا هُم ناسِكوهُ ؗ فَلا يُنازِعُنَّكَ فِي الاَمرِ ؗ وَادعُ اِليٰ رَبِّكَ ؗ اِنَّكَ لَعَليٰ هُدًي مُستَقيمٍ (67)
برای هر امتی عبادتی قرار دادیم تا آن عبادت را (در پیشگاه خدا) انجام دهند، بنابراین آنها نباید در این امر با تو به نزاع برخیزند، به سوی پروردگارت دعوت کن که بر هدایت مستقیم قرار داری (و راه راست همین است که تو میپوئی).
وَ اِن جادَلوكَ فَقُلِ اللهُ اَعلَمُ بِما تَعمَلونَ (68)
و اگر آنها با تو به جدال برخیزند بگو: خدا از اعمالی که شما انجام میدهید آگاهتر است.
اؘللهُ يَحكُمُ بَينَكُم يَومَ القِيٰمَةِ فيما كُنتُم فيهِ تَختَلِفونَ (69)
خداوند میان شما در آن چه اختلاف داشتید داوری میکند.
اَلَم تَعلَم اَنَّ اللهَ يَعلَمُ ما فِي السَّمآءِ وَ الاَرضِۚ اِنَّ ذٰلِكَ في كِتٰبٍۚ اِنَّ ذٰلِكَ عَلَي اللهِ يَسيرٌ (70)
آیا نمیدانی خداوند آنچه را در آسمان و زمین است میداند؟ همه اینها در کتابی ثبت است (کتاب علم بیپایان پروردگار) و این بر خداوند آسان است.
وَ يَعبُدونَ مِن دونِ اللهِ مالَم يُنَزِّل بِهٖ سُلطـٰنًا وَ ما لَيسَ لَهُم بِهٖ عِلمٌۚ وَ ما لِلظٰلِمينَ مِن نَصيرٍ (71)
آنها غیر از خداوند چیزهائی را میپرستند که خدا هیچگونه دلیلی برای آن نازل نکرده است، و چیزهائی که علم و آگاهی به آن ندارند، و برای ظالمان یاور و راهنمائی نیست.
وَ اِذا تُتليٰ عَلَيهِم ءايٰتُنا بَيِّنٰتٍ تَعرِفُ في وُجوهِ الَّذينَ كَفَرُوا المُنكَرَ ؗ يَكادونَ يَسطونَ بِالَّذينَ يَتلونَ عَلَيهِم ءايٰتِناۚ قُل اَفَاُنَبِّئُكُم بِشَرٍّ مِن ذٰلِكُمُۚ اؘلنّارُ وَعَدَهَا اللهُ الَّذينَ كَفَروا ؗ وَ بِئسَ المَصيرُ (72)
و هنگامی که آیات روشن ما بر آنها خوانده میشود در چهره کافران آثار انکار مشاهده میکنی، آن چنان که نزدیک است برخیزند و با مشت به کسانی که آیات ما را بر آنها میخوانند حمله کنند! بگو: آیا شما را به بدتر از این خبر دهم ؟ همان آتش سوزنده (دوزخ) است که خدا به کافران وعده داده، و بدترین جایگاه است!
يٰٓـاَيُّهَا النّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاستَمِعوا لَهۥٓۚ اِنَّ الَّذينَ تَدعونَ مِن دونِ اللهِ لَن يَخلُقوا ذُبابًا وَ لَوِ اجتَمَعوا لَهۥ ؗ وَ اِن يَسلُبهُمُ الذُّبابُ شَيئئًا لايَستَنقِذوهُ مِنهُۚ ضَعُفَ الطّالِبُ وَ المَطلوبُ (73)
ای مردم مثلی زده شده است گوش به آن فرا دهید: کسانی را که غیر از خدا میخوانید هرگز نمیتوانند مگسی بیافرینند، هر چند برای این کار دست به دست هم دهند و هر گاه مگس چیزی از آنها برباید نمیتوانند آن را باز پس گیرند، هم این طلب کنندگان ناتوانند و هم آن مطلوبان (هم این عابدان و هم آن معبودان).
ما قَدَرُوا اللهَ حَقَّ قَدرِهٖٓۚ اِنَّ اللهَ لَقَوِيٌّ عَزيزٌ (74)
آنها خدا را آنگونه که باید بشناسند نشناختند، خداوند قوی و شکست ناپذیر است.
اؘللهُ يَصطَفي مِنَ المَلٰٓئِكَةِ رُسُلًا وَ مِنَ النّاسِۚ اِنَّ اللهَ سَميعٌ بَصيرٌ (75)
خداوند از فرشتگان رسولانی بر میگزیند و همچنین از انسان خداوند شنوا و بینا است.
يَعلَمُ ما بَينَ اَيديهِم وَ ما خَلفَهُمۚ وَ اِلَي اللهِ تُرجَعُ الاُمورُ (76)
آنچه را در پیش روی آنها و پشت سر آنهاست میداند و همه کارها به سوی خدا باز میگردد.
يٰٓـاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا اركَعوا وَ اسجُدوا وَ اعبُدوا رَبَّكُم وَ افعَلُوا الخَيرَ لَعَلَّكُم تُفلِحونَ (77)
ای کسانی که ایمان آورده اید رکوع کنید و سجود بجا آورید و پروردگارتان را عبادت کنید و کار نیک انجام دهید تا رستگار شوید.
وَ جٰهِدوا فِي اللهِ حَقَّ جِهادِهٖۚ هُوَ اجتَباكُم وَ ما جَعَلَ عَلَيكُم فِي الدّينِ مِن حَرَجٍۚ مِلَّةَ اَبيكُم اِبرٰهيمَۚ هُوَسَمّیــٰكُمُ المُسلِمينَ مِن قَبلُ وَ في هـٰذا لِيَكونَ الرَّسولُ شَهيدًا عَلَيكُم وَ تَكونوا شُهَدآءَ عَلَي النّاسِۚ فَاَقيمُوا الصَّلوٰةَ وَ ءاتُوا الزَّكوٰةَ وَ اعتَصِموا بِاللهِ هُوَمَولیــٰكُم ؗ فَنِعمَ المَوليٰ وَ نِعمَ النَّصيرُ (78)
و در راه خدا جهاد کنید و حق جهادش را ادا نمائید او شما را برگزید و در دین کار سنگین و شاقی بر شما نگذارد این همان آئین پدر شما ابراهیم است او شما را در کتب پیشین و در این کتاب آسمانی مسلمان نامید تا پیامبر شاهد و گواه بر شما باشد و شما گواهان بر مردم بنابراین نماز را بر پا دارید و زکاة را بدهید و به خدا تمسک جوئید که او مولا و سرپرست شماست چه مولای خوب و چه یار و یاور شایسته ای.