سورة الزّمر
بِسمِ اللهِ الرَّحمٰنِ الرَّحيمِ
تَنزيلُ الكِتٰبِ مِنَ اللهِ العَزيزِ الحَكيمِ (1)
این کتابی است که از سوی خداوند عزیز و حکیم نازل شده است.
اِنّآ اَنزَلنآ اِلَيكَ الكِتٰبَ بِالحَقِّ فَاعبُدِ اللهَ مُخلِصًا لَهُ الدّينَ (2)
ما این کتاب را به حق بر تو نازل کردیم، خدا را پرستش کن و دین خود را برای او خالص گردان.
اَلا لِله الدّينُ الخالِصُۚ وَ الَّذينَ اتَّخَذوا مِن دونِهٖٓ اَولِيآءَ ما نَعبُدُهُم اِلّا لِيُقَرِّبونآ اِلَي اللهِ زُلفيٰٓ ࣕ اِنَّ اللهَ يَحكُمُ بَينَهُم فيما هُم فيهِ يَختَلِفونَۚ اِنَّ اللهَ لايَهدي مَن هُوَكٰذِبٌ كَفّارٌ (3)
آگاه باشید دین خالص از آن خدا است، و آنها که غیر از خدا را اولیای خود قرار دادند، و دلیلشان این بود که اینها را نمیپرستیم مگر به خاطر اینکه ما را به خداوند نزدیک کنند، خداوند روز قیامت میان آنها در آنچه اختلاف داشتند داوری میکند، خداوند آن کس را که دروغگو و کفران کننده است هرگز هدایت نمیکند.
لَو اَرادَ اللهُ اَن يَتَّخِذَ وَلَدًا لَاصطَفيٰ مِمّا يَخلُقُ ما يَشآءُۚ سُبحٰنَهۥ ؗ هُوَاللهُ الواحِدُ القَهّارُ (4)
اگر (به فرض محال) خدا میخواست فرزندی انتخاب کند از میان مخلوقاتش آنچه را میخواست بر میگزید منزه است، (از اینکه فرزندی داشته باشد) او خداوند واحد قهار است.
خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضَ بِالحَقِّ ؗ يُكَوِّرُ الَّيلَ عَلَي النَّهارِ وَ يُكَوِّرُ النَّهارَ عَلَي الَّيلِ ؗ وَ سَخَّرَ الشَّمسَ وَ القَمَرَ كُلٌّ يَجري لِاَجَلٍ مُسَمًّيؕ اَلا هُوَالعَزيزُ الغَفّارُ (5)
آسمانها و زمین را به حق آفرید، شب را بر روز میپیچد، و روز را بر شب، و خورشید و ماه را مسخر فرمان خویش قرار داد، هر کدام تا سرآمد معینی به حرکت خود ادامه میدهند، آگاه باشید او قادر بخشنده است.
خَلَقَكُم مِن نَفسٍ واحِدَةٍ ثُمَّ جَعَلَ مِنها زَوجَها وَ اَنزَلَ لَكُم مِنَ الاَنعامِ ثَمٰنِيَةَ اَزواجٍۚ يَخلُقُكُم في بُطونِ اُمَّهٰتِكُم خَلقًا مِن بَعدِ خَلقٍ في ظُلُمٰتٍ ثَلٰثٍۚ ذٰلِكُمُ اللهُ رَبُّكُم لَهُ المُلكُ ؗ لآ اِلٰهَ اِلّا هُوَ ؗ فَاَنّيٰ تُصرَفونَ (6)
او شما را از نفس واحدی آفرید، و همسرش را از (باقیمانده گل) او خلق کرد، و برای شما هشت زوج از چهارپایان نازل کرد، او شما را در شکم مادرانتان آفرینشی بعد از آفرینش دیگر در میان تاریکیهای سه گانه میبخشد، این است خداوند پروردگار شما، که حکومت (در عالم هستی) از آن او است هیچ معبودی جز او وجود ندارد با اینحال چگونه از راه حق منحرف میشوید؟!
اِن تَكفُروا فَاِنَّ اللهَ غَنِيٌّ عَنكُم وَ لايَرضيٰ لِعِبادِهِ الكُفرَ ؗ وَ اِن تَشكُروا يَرضَهُ لَكُمۚ وَ لاتَزِرُ وازِرَةٌ وِزرَ اُخريٰۚ ثُمَّ اِليٰ رَبِّكُم مَرجِعُكُم فَيُنَبِّئُكُم بِما كُنتُم تَعمَلونَ ؗ اِنَّهۥ عَليمٌ بِذاتِ الصُّدورِ (7)
اگر کفران کنید خداوند از شما بینیاز است، و هرگز کفران را برای بندگانش نمیپسندد، و اگر شکر او را بجا آورید آن را برای شما میپسندد و هیچ گنهکاری گناه دیگری را بر دوش نمیکشد، سپس بازگشت همه شما به سوی پروردگارتان است، و شما را از آنچه انجام میدادید آگاه میسازد، چرا که به آنچه در سینه هاست آگاه است.
وَ اِذا مَسَّ الاِنسانَ ضُرٌّ دَعا رَبَّهۥ مُنيبًا اِلَيهِ ؗ ثُمَّ اِذا خَوَّلَهۥ نِعمَةً مِنهُ نَسِيَ ما كانَ يَدعوٓا اِلَيهِ مِن قَبلُ وَ جَعَلَ لِله اَندادًا لِيُضِلَّ عَن سَبيلِهٖۚ قُل تَمَتَّع بِكُفرِكَ قَليلًا ؗ اِنَّكَ مِن اَصحٰبِ النّارِ (8)
هنگامی که انسان را زیانی رسد پروردگار خود را میخواند، و به سوی او باز میگردد، اما هنگامی که نعمتی از خود به او عطا کند آنچه را به خاطر آن قبلا خدا را میخواند به فراموشی میسپرد، و برای خداوند شبیه هائی قرار میدهد، تا مردم را از راه او منحرف سازد، بگو چند روزی از کفرت بهره گیر که از اصحاب دوزخی!
اَمَّن هُوَقانِتٌ ءانآءَ الَّيلِ ساجِدًا وَ قآئِمًا يَحذَرُ الأخِرَةَ وَ يَرجوا رَحمَةَ رَبِّهٖؕ قُل هَل يَستَوِي الَّذينَ يَعلَمونَ وَ الَّذينَ لايَعلَمونَۚ اِنَّما يَتَذَكَّرُ اُولُوا الاَلبابِ (9)
آیا چنین کسی با ارزش است یا کسی که در ساعات شب به عبادت مشغول است و در حال سجده و قیام، از عذاب آخرت میترسد و به رحمت پروردگارش امیدوار است، بگو آیا کسانی که میدانند با کسانی که نمیدانند یکسانند؟ تنها صاحبان مغز متذکر میشوند!
قُل يٰعِبادِ الَّذينَ ءامَنُوا اتَّقوا رَبَّكُمۚ لِلَّذينَ اَحسَنوا في هٰذِهِ الدُّنيا حَسَنَةٌۚ وَاَرضُ اللهِ واسِعَةٌۚ اِنَّما يُوَفَّي الصّٰبِرونَ اَجرَهُم بِغَيرِ حِسابٍ (10)
بگو: ای بندگان من که ایمان آورده اید! از (مخالفت پروردگارتان بپرهیزید، برای کسانی که در این دنیا نیکی کرده اند پاداش نیک است، و زمین خداوند وسیع است (هرگاه تحت فشار سردمداران کفر واقع شدید مهاجرت کنید) که صابران اجر و پاداش خود را بیحساب دریافت میدارند.
قُل اِنّيٓ اُمِرتُ اَن اَعبُدَ اللهَ مُخلِصًا لَهُ الدّينَ (11)
بگو: من مامورم که خدا را پرستش کنم در حالی که دینم را برای او خالص نمایم.
وَ اُمِرتُ لِاَن اَكونَ اَوَّلَ المُسلِمينَ (12)
و مامورم که نخستین مسلمان باشم.
قُل اِنّيٓ اَخافُ اِن عَصَيتُ رَبّي عَذابَ يَومٍ عَظيمٍ (13)
بگو: من اگر نافرمانی پروردگارم کنم از عذاب روز بزرگ قیامت (او) میترسم.
قُلِ اللهَ اَعبُدُ مُخلِصًا لَهۥ ديني (14)
بگو: من تنها خدا را میپرستم، در حالی که دینم را برای او خالص میکنم.
فَاعبُدوا ما شِئتُم مِن دونِهٖؕ قُل اِنَّ الخٰسِرينَ الَّذينَ خَسِروٓا اَنفُسَهُم وَ اَهليهِم يَومَ القِيٰمَةِۚ اَلا ذٰلِكَ هُوَالخُسرانُ المُبينُ (15)
شما هر کس را جز او میخواهید بپرستید، بگو: زیانکاران واقعی کسانی هستند که سرمایه وجود خویش و بستگانشان را در روز قیامت از دست داده اند آگاه باشید زیان آشکار همین است.
لَهُم مِن فَوقِهِم ظُلَلٌ مِنَ النّارِ وَ مِن تَحتِهِم ظُلَلٌۚ ذٰلِكَ يُخَوِّفُ اللهُ بِهٖ عِبادَهۥۚ يٰعِبادِ فَاتَّقونِ (16)
برای آنها از بالای سرشان سایبانهائی از آتش، و در زیر پایشان نیز سایبانهائی از آتش است، این چیزی است که خداوند با آن بندگانش را تخویف میکند، ای بندگان من از نافرمانی من بپرهیزید.
وَ الَّذينَ اجتَنَبُوا الطّاغوتَ اَن يَعبُدوها وَ اَنابوٓا اِلَي اللهِ لَهُمُ البُشريٰ ؗ فَبَشِّر عِبادِ (17)
کسانی که از عبادت طاغوت اجتناب کردند و به سوی خداوند بازگشتند بشارت از آن آنها است، بنابراین بندگان مرا بشارت ده.
اؘلَّذينَ يَستَمِعونَ القَولَ فَيَتَّبِعونَ اَحسَنَهٓۥۚ اُولئِكَ الَّذينَ هَدیــٰهُمُ اللهُ ؗ وَ اُولئِكَ هُم اُولُوا الاَلبابِ (18)
کسانی که سخنان را میشنوند و از نیکوترین آنها پیروی میکنند، آنها کسانی هستند که خدا هدایتشان کرده، و آنها خردمندانند.
اَفَمَن حَقَّ عَلَيهِ كَلِمَةُ العَذابِ اَفَاَنتَ تُنقِذُ مَن فِي النّارِ (19)
آیا تو میتوانی کسی را که فرمان عذاب درباره او قطعی شده، رهائی بخشی ؟ آیا تو میتوانی کسی را که در درون آتش است برگیری و بیرون آوری.
لٰكِنِ الَّذينَ اتَّقَوا رَبَّهُم لَهُم غُرَفٌ مِن فَوقِها غُرَفٌ مَبنِيَّةٌ تَجري مِن تَحتِهَا الاَنهٰرُ ؗ وَعدَ اللهِ ؗ لايُخلِفُ اللهُ الميعادَ (20)
ولی آنها که تقوای الهی پیشه کردند غرفه هائی در بهشت دارند، غرفه های دیگری بنا شده، و از زیر آن نهرها جاری است، این وعده الهی است و خداوند در وعده خود تخلف نمیکند.
اَلَم تَرَ اَنَّ اللهَ اَنزَلَ مِنَ السَّمآءِ مآءً فَسَلَكَهۥ يَنابيعَ فِي الاَرضِ ثُمَّ يُخرِجُ بِهٖ زَرعًا مُختَلِفًا اَلوانُهۥ ثُمَّ يَهيجُ فَتَریــٰهُ مُصفَرًّا ثُمَّ يَجعَلُهۥ حُطامًاۚ اِنَّ في ذٰلِكَ لَذِكريٰ لِاُولِي الاَلبابِ (21)
آیا ندیدی که خداوند از آسمان آبی فرستاد، و آن را به صورت چشمه هائی در زمین وارد نمود سپس با آن زراعتی را خارج میسازد که الوان مختلف دارد بعد این گیاه خشک میشود، به گونه ای که آن را زرد و بیروح میبینی، سپس آن را در هم میشکند و خرد میکند، در این ماجرا تذکری برای صاحبان مغز است.
اَفَمَن شَرَحَ اللهُ صَدرَهۥ لِلاِسلامِ فَهُوَعَليٰ نورٍ مِن رَبِّهٖ ؗ فَوَيلٌ لِلقٰسِيَةِ قُلوبُهُم مِن ذِكرِ اللهِ ؗ اُولئِكَ في ضَلٰلٍ مُبينٍ (22)
آیا کسی که خدا سینه اش را برای اسلام گشاده کرده، و بر فراز مرکبی از نور الهی قرار گرفته (همچون کوردلانی است که نور هدایت به قلبشان راه نیافته) وای بر آنها که قلبهائی سخت در برابر ذکر خدا دارند، آنها در گمراهی آشکارند.
اؘللهُ نَزَّلَ اَحسَنَ الحَديثِ كِتٰبًا مُتَشابِهًا مَثانِيَ تَقشَعِرُّ مِنهُ جُلودُ الَّذينَ يَخشَونَ رَبَّهُم ثُمَّ تَلينُ جُلودُهُم وَ قُلوبُهُم اِليٰ ذِكرِ اللهِۚ ذٰلِكَ هُدَي اللهِ يَهدي بِهٖ مَن يَشآءُ ؗ وَ مَن يُضلِلِ اللهُ فَما لَهۥ مِن هادٍ (23)
خداوند بهترین سخن را نازل کرده، کتابی که آیاتش (از نظر لطف و زیبائی و عمق محتوا) همانند یکدیگر است، آیاتی مکرر دارد (تکراری شوق انگیز) که از شنیدن آیاتش لرزه بر اندام کسانی که از پروردگارشان خاشعند میافتد سپس برون و درونشان نرم و متوجه ذکر خدا میشود، این هدایت الهی است که هر کس را بخواهد با آن راهنمائی میکند، و هر کس را خداوند گمراه سازد راهنمائی برای او نخواهد بود!
اَفَمَن يَتَّقي بِوَجهِهٖ سوٓءَ العَذابِ يَومَ القِيٰمَةِ ؗ وَ قيلَ لِلظٰلِمينَ ذوقوا ما كُنتُم تَكسِبونَ (24)
آیا کسی که با صورت خود عذاب دردناک (الهی) را دور میسازد (همانند کسی است که هرگز آتش دوزخ به او نمیرسد؟) و به ظالمان گفته میشود بچشید آنچه را به دست میآوردید.
كَذَّبَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم فَاَتیــٰهُمُ العَذابُ مِن حَيثُ لايَشعُرونَ (25)
کسانی که قبل از آنها بودند نیز آیات ما را تکذیب نمودند، و عذاب الهی از جائی که فکر نمیکردند به سراغ آنها آمد.
فَاَذاقَهُمُ اللهُ الخِزيَ فِي الحَيوٰةِ الدُّنيا ؗ وَ لَعَذابُ الأخِرَةِ اَكبَرُ ؗ لَو كانوا يَعلَمونَ (26)
خداوند خواری را در زندگی این دنیا به آنها چشانید و عذاب آخرت شدیدتر است اگر میدانستند.
وَ لَقَد ضَرَبنا لِلنّاسِ في هٰذَا القُرءانِ مِن كُلِّ مَثَلٍ لَعَلَّهُم يَتَذَكَّرونَ (27)
ما برای مردم در این قرآن از هر نوع مثلی زدیم، شاید متذکر شوند.
قُرءانًا عَرَبِيًّا غَيرَ ذي عِوَجٍ لَعَلَّهُم يَتَّقونَ (28)
قرآنی است فصیح و خالی از هر گونه کجی و نادرستی شاید پرهیزگاری پیشه کنند.
ضَرَبَ اللهُ مَثَلًا رَجُلًا فيهِ شُرَكآءُ مُتَشٰكِسونَ وَ رَجُلًا سَلَمًا لِرَجُلٍ ؗ هَل يَستَوِيانِ مَثَلًاۚ اؘلحَمدُ لِلهۚ بَل اَكثَرُهُم لايَعلَمونَ (29)
خداوند مثالی زده است: مردی را که مملوک شرکائی است که درباره او پیوسته به مشاجره مشغولند، و مردی را که تنها تسلیم یکنفر است، آیا این دو یکسانند؟ حمد مخصوص خدا است ولی اکثر آنها نمیدانند.
اِنَّكَ مَيِّتٌ وَ اِنَّهُم مَيِّتونَ (30)
تو میمیری آنها نیز خواهند مرد!
ثُمَّ اِنَّكُم يَومَ القِيٰمَةِ عِندَ رَبِّكُم تَختَصِمونَ (31)
سپس شما روز قیامت نزد پروردگارتان مخاصمه میکنید.
فَمَن اَظلَمُ مِمَّن كَذَبَ عَلَي اللهِ وَ كَذَّبَ بِالصِّدقِ اِذ جآءَهٓۥۚ اَلَيسَ في جَهَنَّمَ مَثوًي لِلكٰفِرينَ (32)
ستمکارتر از کسی که بر خدا دروغ ببندد، و سخن صدق را که به سراغ او آمده تکذیب کند چه کسی است؟! آیا در جهنم جایگاه کافران نیست ؟
وَ الَّذي جآءَ بِالصِّدقِ وَ صَدَّقَ بِهٖٓ اُولئِكَ هُمُ المُتَّقونَ (33)
اما کسی که سخن صدق بیاورد و کسی که آن را تصدیق کند آنها پرهیزگارانند.
لَهُم ما يَشآءونَ عِندَ رَبِّهِمؗ ذٰلِكَ جَزآءُ المُحسِنينَ (34)
آنچه بخواهند نزد پروردگارشان برای آنها موجود است، و این است جزای نیکوکاران.
لِيُكَفِّرَ اللهُ عَنهُم اَسوَاَ الَّذي عَمِلوا وَ يَجزِيَهُم اَجرَهُم بِاَحسَنِ الَّذي كانوا يَعمَلونَ (35)
تا خداوند بدترین اعمالی را که انجام داده اند بیامرزد، و آنها را به بهترین اعمالی که انجام میدادند پاداش دهد.
اَلَيسَ اللهُ بِكافٍ عَبدَهۥؗ وَ يُخَوِّفونَكَ بِالَّذينَ مِن دونِهٖ ۚ وَ مَن يُضلِلِ اللهُ فَما لَهۥ مِن هادٍ (36)
آیا خداوند برای (نجات و حفظ) بنده اش کافی نیست ؟ اما آنها تو را از غیر او میترسانند، و هر کس را خداوند گمراه کند هیچ هدایت کننده ای ندارد.
وَ مَن يَهدِ اللهُ فَما لَهۥ مِن مُضِلٍّؕ اَلَيسَ اللهُ بِعَزيزٍ ذِي انتِقامٍ (37)
و هر کس را خدا هدایت کند هیچ گمراه کننده ای نخواهد داشت، آیا خداوند قادر و صاحب انتقام نیست ؟
وَ لَئِن سَاَلتَهُم مَن خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضَ لَيَقولُنَّ اللهُۚ قُل اَفَرَءَيتُم ما تَدعونَ مِن دونِ اللهِ اِن اَرادَنِيَ اللهُ بِضُرٍّ هَل هُنَّ كٰشِفٰتُ ضُرِّهٖٓ اَو اَرادَني بِرَحمَةٍ هَل هُنَّ مُمسِكٰتُ رَحمَتِهٖۚ قُل حَسبِيَ اللهُ ؗ عَلَيهِ يَتَوَكَّلُ المُتَوَكِّلونَ (38)
و اگر از آنها بپرسی چه کسی آسمانها و زمین را آفریده ؟ حتما میگویند: خدا، بگو آیا هیچ درباره معبودانی که غیر از خدا میخوانید اندیشه میکنید که اگر خدا زیانی برای من بخواهد آیا آنها میتوانند آن را بر طرف سازند؟ و یا اگر رحمتی برای من اراده کند آیا آنها توانائی دارند جلو رحمت او را بگیرند؟ بگو: خدا مرا کافی است، و همه متوکلان باید بر او توکل کنند.
قُل يٰقَومِ اعمَلوا عَليٰ مَكانَتِكُم اِنّي عامِلٌ ؗ فَسَوفَ تَعلَمونَ ۙ (39)
بگو ای قوم من! شما هر چه در توان دارید انجام دهید، من نیز به وظیفه خود عمل میکنم، اما به زودی خواهید دانست …
مَن يَأتيهِ عَذابٌ يُخزيهِ وَ يَحِلُّ عَلَيهِ عَذابٌ مُقيمٌ (40)
چه کسی عذاب خوارکننده دنیا به سراغش میآید، و (سپس) عذاب جاویدان (آخرت) بر او وارد میگردد.
اِنّآ اَنزَلنا عَلَيكَ الكِتٰبَ لِلنّاسِ بِالحَقِّ ؗ فَمَنِ اهتَديٰ فَلِنَفسِهٖ ؗ وَ مَن ضَلَّ فَاِنَّما يَضِلُّ عَلَيهاۚ وَ مآ اَنتَ عَلَيهِم بِوَكيلٍ (41)
ما این کتاب آسمانی را برای مردم به حق بر تو نازل کردیم، هر کس هدایت را پذیرد به نفع خود او است، و هر کس گمراهی را برگزیند تنها به زیان خود او خواهد بود، و تو مامور اجبار آنها به هدایت نیستی!
اؘللهُ يَتَوَفَّي الاَنفُسَ حينَ مَوتِها وَ الَّتي لَم تَمُت في مَنامِها ؗ فَيُمسِكُ الَّتي قَضيٰ عَلَيهَا المَوتَ وَ يُرسِلُ الاُخريٰٓ اِليٰٓ اَجَلٍ مُسَمًّيۚ اِنَّ في ذٰلِكَ لَأيٰتٍ لِقَومٍ يَتَفَكَّرونَ (42)
خداوند ارواح را به هنگام «مرگ» قبض میکند، و ارواحی را که نمرده اند نیز به هنگام «خواب» میگیرد، سپس ارواح کسانی را که فرمان مرگ آنها را صادر کرده نگه میدارد، و ارواح دیگری را (که باید زنده بمانند) باز میگرداند تا سرآمد معینی، در این امر نشانه های روشنی است برای کسانی که تفکر میکنند.
اَمِ اتَّخَذوا مِن دونِ اللهِ شُفَعآءَۚ قُل اَوَلَو كانوا لايَملِكونَ شَيئئًا وَ لايَعقِلونَ (43)
آیا آنان غیر از خدا شفیعانی گرفته اند؟! به آنان بگو: آیا (از آنها شفاعت می طلبید) هر چند مالک چیزی نباشند و درک و شعوری برای آنها نباشد؟!
قُل لِله الشَّفاعَةُ جَميعًا ؗ لَهۥ مُلكُ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضِؗ ثُمَّ اِلَيهِ تُرجَعونَ (44)
بگو تمام شفاعت از آن خدا است، زیرا حاکمیت آسمانها و زمین از آن او است و سپس همه به سوی او باز میگردید.
وَ اِذا ذُكِرَ اللهُ وَحدَهُ اشمَاَزَّت قُلوبُ الَّذينَ لايُؤمِنونَ بِالأخِرَةِ ؗ وَ اِذا ذُكِرَ الَّذينَ مِن دونِهٖٓ اِذا هُم يَستَبشِرونَ (45)
هنگامی که خداوند به یگانگی یاد میشود دلهای کسانی که به آخرت ایمان ندارند مشمئز (و متنفر) میگردد، اما هنگامی که از معبودهای دیگر یاد میشود، آنان خوشحال میشوند!
قُلِ اللّٰهُمَّ فاطِرَ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضِ عالِمَ الغَيبِ وَ الشَّهادَةِ اَنتَ تَحكُمُ بَينَ عِبادِكَ فيما كانوا فيهِ يَختَلِفونَ (46)
بگو: خداوندا! ای آنکه آفریننده آسمانها و زمین توئی، و آگاه از اسرار نهان و آشکار هستی! تو در میان بندگانت در آنچه اختلاف داشتند داوری میکنی.
وَ لَو اَنَّ لِلَّذينَ ظَلَموا ما فِي الاَرضِ جَميعًا وَ مِثلَهۥ مَعَهۥ لَافتَدَوا بِهٖ مِن سوٓءِ العَذابِ يَومَ القِيٰمَةِۚ وَ بَدالَهُم مِنَ اللهِ مالَم يَكونوا يَحتَسِبونَ (47)
اگر ستمکاران تمام آنچه را روی زمین است مالک باشند، و همانند آن بر آن افزوده شود حاضرند همه را فدا کنند تا از عذاب شدید روز قیامت رهائی یابند، و از سوی خدا برای آنها اموری ظاهر میشود که هرگز گمان نمیکردند.
وَ بَدالَهُم سَيِّئئاتُ ما كَسَبوا وَ حاقَ بِهِم ما كانوا بِهٖ يَستَهزِءونَ (48)
در آن روز اعمال بدی را که انجام داده اند برای آنها ظاهر میشود و آنچه را استهزا میکردند بر آنها واقع میگردد
فَاِذا مَسَّ الاِنسانَ ضُرٌّ دَعانا ثُمَّ اِذا خَوَّلنٰهُ نِعمَةً مِنّا قالَ اِنَّمآ اوتيتُهۥ عَليٰ عِلمٍۚ بَل هِيَ فِتنَةٌ وَ لٰكِنَّ اَكثَرَهُم لايَعلَمونَ (49)
هنگامی که انسان را زیانی رسد ما را (برای حل مشکلش) میخواند، سپس هنگامی که به او نعمتی دهیم میگوید: این نعمت را به خاطر کاردانی خودم به دست آوردم! بلکه این وسیله آزمایش آنها است ولی اکثرشان نمیدانند.
قَد قالَهَا الَّذينَ مِن قَبلِهِم فَمآ اَغنيٰ عَنهُم ما كانوا يَكسِبونَ (50)
همین سخن را کسانی که قبل از آنها بودند گفتند، ولی آنچه را به دست آوردند برای آنها سودی نداشت.
فَاَصابَهُم سَيِّئئاتُ ما كَسَبواۚ وَ الَّذينَ ظَلَموا مِن هٰٓؤُلآءِ سَيُصيبُهُم سَيِّئئاتُ ما كَسَبوا وَ ما هُم بِمُعجِزينَ (51)
سپس سیئات اعمالشان به آنها رسید، و ظالمان این گروه (اهل مکه) نیز به زودی گرفتار سیئات اعمالی که انجام داده اند خواهند شد و هرگز نمیتوانند از چنگال عذاب الهی بگریزند.
اَوَلَم يَعلَموٓا اَنَّ اللهَ يَبسُطُ الرِّزقَ لِمَن يَشآءُ وَ يَقدِرُۚ اِنَّ في ذٰلِكَ لَأيٰتٍ لِقَومٍ يُؤمِنونَ (52)
آیا آنها ندانستند که خداوند روزی را برای هر کس بخواهد گسترده یا تنگ میسازد؟ در این آیات و نشانه هائی است برای گروهی که ایمان میآورند.
قُل يٰعِبادِيَ الَّذينَ اَسرَفوا عَليٰٓ اَنفُسِهِم لاتَقنَطوا مِن رَحمَةِ اللهِۚ اِنَّ اللهَ يَغفِرُ الذُّنوبَ جَميعًاۚ اِنَّهۥ هُوَالغَفورُ الرَّحيمُ (53)
بگو: ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده اید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را میآمرزد.
وَ اَنيبوٓا اِليٰ رَبِّكُم وَ اَسلِموا لَهۥ مِن قَبلِ اَن يَأتِيَكُمُ العَذابُ ثُمَّ لاتُنصَرونَ (54)
و به درگاه پروردگارتان بازگردید، و در برابر او تسلیم شوید، پیش از آنکه عذاب به سراغ شما آید سپس از سوی هیچکس یاری نشوید.
وَ اتَّبِعوٓا اَحسَنَ مآ اُنزِلَ اِلَيكُم مِن رَبِّكُم مِن قَبلِ اَن يَأتِيَكُمُ العَذابُ بَغتَةً وَ اَنتُم لاتَشعُرونَ (55)
و از بهترین دستوراتی که از سوی پروردگارتان بر شما نازل شده پیروی کنید، پیش از آنکه عذاب (الهی) ناگهانی به سراغ شما آید در حالی که از آن خبر ندارید.
اَن تَقولَ نَفسٌ يٰحَسرَتيٰ عَليٰ ما فَرَّطتُ في جَنبِ اللهِ وَ اِن كُنتُ لَمِنَ السّٰخِرينَ (56)
(این دستورها به خاطر آن است که) مبادا کسی روز قیامت بگوید افسوس بر من از کوتاهیهائی که در اطاعت فرمان خدا کردم و (آیات او را) به سخریه گرفتم!
اَو تَقولَ لَو اَنَّ اللهَ هَدیــٰني لَكُنتُ مِنَ المُتَّقينَ (57)
و مبادا بگوید: اگر خداوند مرا هدایت میکرد از پرهیزگاران بودم.
اَو تَقولَ حينَ تَرَي العَذابَ لَو اَنَّ لي كَرَّةً فَاَكونَ مِنَ المُحسِنينَ (58)
یا هنگامی که عذاب را میبیند بگوید: آیا میشود بار دیگر (به دنیا) بازگردم تا از نیکوکاران باشم؟!
بَليٰ قَد جآءَتكَ ءايٰتي فَكَذَّبتَ بِها وَ استَكبَرتَ وَ كُنتَ مِنَ الكٰفِرينَ (59)
آری آیات من به سراغ تو آمد اما آن را تکذیب کردی و تکبر ورزیدی و از کافران بودی
وَ يَومَ القِيٰمَةِ تَرَي الَّذينَ كَذَبوا عَلَي اللهِ وُجوهُهُم مُسوَدَّةٌ ۚ اَلَيسَ في جَهَنَّمَ مَثوًي لِلمُتَكَبِّرينَ (60)
و روز قیامت کسانی را که بر خدا دروغ بستند میبینی که صورتهایشان سیاه است، آیا در جهنم جایگاهی برای متکبران نیست ؟
وَ يُنَجِّي اللهُ الَّذينَ اتَّقَوا بِمَفازَتِهِمؗ لايَمَسُّهُمُ السّوٓءُ وَ لاهُم يَحزَنونَ (61)
و خداوند کسانی را که تقوی پیشه کردند با رستگاری رهائی میبخشد هیچ بدی به آنها نمیرسد و هرگز غمگین نخواهند شد.
اؘللهُ خالِقُ كُلِّ شَيءٍ ؗ وَ هُوَعَليٰ كُلِّ شَيءٍ وَكيلٌ (62)
خداوند خالق همه چیز است و حافظ و ناظر بر همه اشیاء.
لَهۥ مَقاليدُ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضِؕ وَ الَّذينَ كَفَروا بِئئايٰتِ اللهِ اُولئِكَ هُمُ الخٰسِرونَ (63)
کلیدهای آسمان و زمین از آن او است، و کسانی که به آیات خداوند کافر شدند زیانکارند.
قُل اَفَغَيرَ اللهِ تَأمُروٓنّيٓ اَعبُدُ اَيُّهَا الجٰهِلونَـ (64)
آیا به من دستور میدهید که غیر خدا را عبادت کنم ای جاهلان؟!
وَ لَقَد اوحِيَ اِلَيكَ وَ اِلَي الَّذينَ مِن قَبلِكَ لَئِن اَشرَكتَ لَيَحبَطَنَّ عَمَلُكَ وَ لَتَكونَنَّ مِنَ الخٰسِرينَ (65)
به تو و همه انبیای پیشین وحی شده که اگر مشرک شوی تمام اعمالت نابود میشود، و از زیانکاران خواهی بود!
بَلِ اللهَ فَاعبُد وَ كُن مِنَ الشّٰكِرينَ (66)
بلکه تنها خداوند را عبادت کن، و از شکرگزاران باش.
وَ ما قَدَرُوا اللهَ حَقَّ قَدرِهٖ وَ الاَرضُ جَميعًا قَبضَتُهۥ يَومَ القِيٰمَةِ وَ السَّمٰوٰتُ مَطوِيّٰتٌ بِيَمينِهٖۚ سُبحٰنَهۥ وَ تَعٰليٰ عَمّا يُشرِكونَ (67)
آنها خدا را آنگونه که شایسته است نشناختند در حالی که تمام زمین در روز قیامت در قبضه قدرت او است و آسمانها پیچیده در دست او، خداوند منزه و بلند مقام است از شریکهائی که برای او درست میکنند.
وَ نُفِخَ فِي الصّورِ فَصَعِقَ مَن فِي السَّمٰوٰتِ وَ مَن فِي الاَرضِ اِلّا مَن شآءَ اللهُ ؗ ثُمَّ نُفِخَ فيهِ اُخريٰ فَاِذا هُم قِيامٌ يَنظُرونَ (68)
و در صور دمیده میشود، و تمام کسانی که در آسمانها و زمین هستند میمیرند مگر کسانی که خدا بخواهد، سپس بار دیگر در صور دمیده میشود، ناگهان همگی بپا میخیزند، و در انتظار (حساب و جزا) هستند.
وَ اَشرَقَتِ الاَرضُ بِنورِ رَبِّها وَ وُضِعَ الكِتٰبُ وَ جيٓءَ بِالنَّبِيّينَ وَ الشُّهَدآءِ وَ قُضِيَ بَينَهُم بِالحَقِّ وَ هُم لايُظلَمونَ (69)
و زمین (در آن روز) به نور پروردگار روشن میشود و نامه های اعمال را پیش مینهند، و پیامبران و گواهان را حاضر میسازند، و در میان آنها به حق داوری میشود، و به کسی ستم نخواهد شد.
وَ وُفِّيَت كُلُّ نَفسٍ ما عَمِلَت وَ هُوَاَعلَمُ بِما يَفعَلونَ (70)
و به هر کس آنچه انجام داده است بیکم و کاست داده میشود، و او نسبت به آنچه انجام میدادند از همه آگاهتر است.
وَ سيقَ الَّذينَ كَفَروٓا اِليٰ جَهَنَّمَ زُمَرًاۚ حَتّيٰٓ اِذا جآءوها فُتِحَت اَبوابُها وَ قالَ لَهُم خَزَنَتُهآ اَلَم يَأتِكُم رُسُلٌ مِنكُم يَتلونَ عَلَيكُم ءايٰتِ رَبِّكُم وَ يُنذِرونَكُم لِقآءَ يَومِكُم هٰذاۚ قالوا بَليٰ وَ لٰكِن حَقَّت كَلِمَةُ العَذابِ عَلَي الكٰفِرينَ (71)
و کسانی که کافر شدند گروه گروه به سوی جهنم رانده میشوند وقتی به دوزخ میرسند درهای آن گشوده میشود، و نگهبانان دوزخ به آنها میگویند: آیا رسولانی از میان شما نیامدند که آیات پروردگارتان را برای شما بخوانند، و از ملاقات این روز شما را برحذر دارند؟! میگویند: آری (پیامبران آمدند و آیات الهی را بر ما خواندند) ولی فرمان عذاب الهی بر کافران مسلم شده است.
قيلَ ادخُلوٓا اَبوابَ جَهَنَّمَ خٰلِدينَ فيهاۚ فَبِئسَ مَثوَي المُتَكَبِّرينَ (72)
به آنها گفته میشود: از درهای جهنم وارد شوید، جاودانه در آن بمانید، چه بد جایگاهی است جایگاه متکبران؟! (تمام تقصیرها از خود شما بوده است).
وَ سيقَ الَّذينَ اتَّقَوا رَبَّهُم اِلَي الجَنَّةِ زُمَرًاۚ حَتّيٰٓ اِذا جآءوها وَ فُتِحَت اَبوابُها وَ قالَ لَهُم خَزَنَتُها سَلٰمٌ عَلَيكُم طِبتُم فَادخُلوها خٰلِدينَ (73)
و کسانی که تقوای الهی پیشه کردند گروه گروه به سوی بهشت برده میشوند، هنگامی که به آن میرسند درهای بهشت گشوده میشود، و نگهبانان به آنها میگویند: سلام بر شما! گوارا باد این نعمتها برایتان! داخل بهشت شوید و جاودانه بمانید.
وَ قالُوا الحَمدُ لِله الَّذي صَدَقَنا وَعدَهۥ وَ اَورَثَنَا الاَرضَ نَتَبَوَّاُ مِنَ الجَنَّةِ حَيثُ نَشآءُۚ فَنِعمَ اَجرُ العٰمِلينَ (74)
آنها میگویند: حمد و ستایش مخصوص خداوندی است که به وعده خویش درباره ما وفا کرد و زمین (بهشت) را میراث ما قرار داد که هر جا را بخواهیم منزلگاه خود قرار دهیم، چه خوب است پاداش عمل کنندگان!
وَ تَرَي المَلٰٓئِكَةَ حآفّينَ مِن حَولِ العَرشِ يُسَبِّحونَ بِحَمدِ رَبِّهِم ؗ وَ قُضِيَ بَينَهُم بِالحَقِّ وَ قيلَ الحَمدُ لِله رَبِّ العٰلَمينَ (75)
(در آن روز) فرشتگان را میبینی که بر گرد عرش خدا حلقه زده اند (و حمد او میگویند) و در میان بندگان به حق داوری میشود و (سرانجام) گفته میشود حمد مخصوص پروردگار جهانیان است.