سورة الاحقاف
بِسمِ اللهِ الرَّحمٰنِ الرَّحيمِ
حمٓ (1)
حم.
تَنزيلُ الكِتٰبِ مِنَ اللهِ العَزيزِ الحَكيمِ (2)
این کتاب از سوی خداوند عزیز و حکیم نازل شده است.
ما خَلَقنَا السَّمٰوٰتِ وَالاَرضَ وَما بَينَهُمآ اِلّا بِالحَقِّ وَاَجَلٍ مُسَمًّيۚ وَالَّذينَ كَفَروا عَمّآ اُنذِروا مُعرِضونَ (3)
ما آسمانها و زمین و آنچه در میان این دو است جز به حق و برای سرآمد معینی نیافریدیم. اما کافران از آنچه انذار میشوند رویگردان هستند.
قُل اَرَءَيتُم ما تَدعونَ مِن دونِ اللهِ اَروني ماذا خَلَقوا مِنَ الاَرضِ اَم لَهُم شِركٌ فِي السَّمٰوٰتِؗ ایــئئتوني بِكِتٰبٍ مِن قَبلِ هٰذآ اَو اَثٰرَةٍ مِن عِلمٍ اِن كُنتُم صٰدِقينَ (4)
به آنها بگو به من خبر دهید معبودهائی را که غیر از خدا پرستش میکنید نشان دهید چه چیزی از زمین را آفریده اند؟ یا شرکتی در آفرینش آسمانها دارند؟ کتابی آسمانی پیش از این، یا اثر علمی از گذشتگان برای من بیاورید (که دلیل صدق گفتار شما باشد) اگر راست میگوئید.
وَ مَن اَضَلُّ مِمَّن يَدعوا مِن دونِ اللهِ مَن لايَستَجيبُ لَهٓۥ اِليٰ يَومِ القِيٰمَةِ وَ هُم عَن دُعآئِهِم غٰفِلونَ (5)
چه کسی گمراه تر است از آنها که غیر خدا را پرستش میکنند که اگر تا قیامت هم آنان را بخوانند پاسخشان نمیگویند، و اصلا صدای آنها را نمیشنوند!
وَ اِذا حُشِرَ النّاسُ كانوا لَهُم اَعدآءً وَ كانوا بِعِبادَتِهِم كٰفِرينَ (6)
و هنگامی که مردم محشور میشوند معبودهای آنها دشمنانشان خواهند بود، حتی عبادت آنها را انکار می کنند!
وَ اِذا تُتليٰ عَلَيهِم ءايٰتُنا بَيِّنٰتٍ قالَ الَّذينَ كَفَروا لِلحَقِّ لَمّا جآءَهُم هٰذا سِحرٌ مُبينٌ (7)
هنگامی که آیات بینات ما بر آنها خوانده میشود کافران در برابر حقی که برای آنها آمده میگویند: این سحر آشکار است.
اَم يَقولونَ افتَریــٰهُ ؗ قُل اِنِ افتَرَيتُهۥ فَلا تَملِكونَ لي مِنَ اللهِ شَيئئًا ؗ هُوَاَعلَمُ بِما تُفيضونَ فيهِؗ كَفيٰ بِهٖ شَهيدًا بَيني وَ بَينَكُم ؗ وَ هُوَالغَفورُ الرَّحيمُ (8)
بلکه میگویند: این آیات را بر خدا افترا بسته، بگو: اگر من آن را به دروغ به خدا نسبت داده باشم (لازم است مرا رسوا کند و) شما نمیتوانید در برابر خداوند از من دفاع کنید، او کارهائی را که شما در آن وارد میشوید بهتر میداند، همین بس که خداوند گواه میان من و شما باشد، و او غفور و رحیم است.
قُل ما كُنتُ بِدعًا مِنَ الرُّسُلِ وَ مآ اَدري ما يُفعَلُ بي وَ لابِكُم ؗ اِن اَتَّبِعُ اِلّا ما يوحيٰٓ اِلَيَّ وَ مآ اَنَا اِلّا نَذيرٌ مُبينٌ (9)
بگو: من پیامبر نوظهوری نیستم، و نمیدانم خداوند با من و با شما چه خواهد کرد؟ من تنها از چیزی پیروی میکنم که بر من وحی میشود، و جز بیم دهنده آشکاری نیستم.
قُل اَرَءَيتُم اِن كانَ مِن عِندِ اللهِ وَ كَفَرتُم بِهٖ وَ شَهِدَ شاهِدٌ مِن بَنيٓ اِسرآءيلَ عَليٰ مِثلِهٖ فَئئامَنَ وَ استَكبَرتُمۚ اِنَّ اللهَ لايَهدِي القَومَ الظٰلِمينَ (10)
بگو: به من خبر دهید اگر این قرآن از سوی خدا باشد و شما به آن کافر شوید در حالی که شاهدی از بنی اسرائیل بر آن شهادت دهد، و او ایمان آورد و شما استکبار کنید (چه کسی از شما گمراه تر خواهد بود) خداوند قوم ظالم را هدایت نمیکند.
وَ قالَ الَّذينَ كَفَروا لِلَّذينَ ءامَنوا لَو كانَ خَيرًا ما سَبَقونآ اِلَيهِۚ وَ اِذ لَم يَهتَدوا بِهٖ فَسَيَقولونَ هٰذآ اِفكٌ قَديمٌ (11)
کافران درباره مؤ منان چنین گفتند: اگر (اسلام) چیز خوبی بود هرگز آنها بر ما پیشی نمیگرفتند! و چون خودشان به وسیله آن هدایت نشدند میگویند این یک دروغ قدیمی است!
وَ مِن قَبلِهٖ كِتٰبُ موسيٰٓ اِمامًا وَ رَحمَةًۚ وَ هٰذا كِتٰبٌ مُصَدِّقٌ لِسانًا عَرَبِيًّا لِيُنذِرَ الَّذينَ ظَلَموا وَ بُشريٰ لِلمُحسِنينَ (12)
و پیش از آن کتاب موسی که پیشوا و رحمت بود (نشانه های آن را بیان کرده) و این کتاب هماهنگ با نشانه های تورات است، در حالی که به زبان عربی و فصیح و گویاست تا ظالمان را انذار کند و نیکوکاران را بشارت دهد.
اِنَّ الَّذينَ قالوا رَبُّنَا اللهُ ثُمَّ استَقاموا فَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَ لاهُم يَحزَنونَ (13)
کسانی که گفتند پروردگار ما الله است، سپس استقامت به خرج دادند نه ترسی برای آنهاست و نه غمی دارند.
اُولئِكَ اَصحٰبُ الجَنَّةِ خٰلِدينَ فيها جَزآءً بِما كانوا يَعمَلونَ (14)
آنها اهل بهشتند، و جاودانه در آن میمانند، این پاداش اعمالی است که انجام میدادند.
وَ وَصَّينَا الاِنسانَ بِوالِدَيهِ اِحسانًا ؗ حَمَلَتهُ اُمُّهۥ كُرهًا وَ وَضَعَتهُ كُرهًا ؗ وَ حَملُهۥ وَ فِصالُهۥ ثَلٰثونَ شَهرًاۚ حَتّيٰٓ اِذا بَلَغَ اَشُدَّهۥ وَ بَلَغَ اَربَعينَ سَنَةً قالَ رَبِّ اَوزِعنيٓ اَن اَشكُرَ نِعمَتَكَ الَّتيٓ اَنعَمتَ عَلَيَّ وَ عَليٰ والِدَيَّ وَ اَن اَعمَلَ صٰلِحًا تَرضیــٰهُ ࣕ وَ اَصلِح لي في ذُرِّيَّتيٓؗ اِنّي تُبتُ اِلَيكَ وَ اِنّي مِنَ المُسلِمينَ (15)
ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند، مادرش او را با ناراحتی حمل میکند، و با ناراحتی بر زمین میگذارد، و دوران حمل و از شیر باز گرفتنش سی ماه است، تا زمانی که به کمال قدرت و رشد برسد، و به چهل سالگی وارد گردد، میگوید: پروردگارا! مرا توفیق ده تا شکر نعمتی را که به من و پدر و مادرم دادی بجا آورم، و عمل صالحی انجام دهم که از آن خشنود باشی، و فرزندان مرا صالح کن، من به سوی تو باز میگردم و توبه میکنم، و من از مسلمینم.
اُولئِكَ الَّذينَ نَتَقَبَّلُ عَنهُم اَحسَنَ ما عَمِلوا وَ نَتَجاوَزُ عَن سَيِّئئاتِهِم فيٓ اَصحٰبِ الجَنَّةِ ؗ وَعدَ الصِّدقِ الَّذي كانوا يوعَدونَ (16)
آنها کسانی هستند که ما بهترین اعمالشان را قبول میکنیم، و از گناهانشان میگذریم، و در میان بهشتیان جای دارند، این وعده صدقی است که وعده داده میشدند.
وَ الَّذي قالَ لِوالِدَيهِ اُفٍّ لَكُمآ اَتَعِدانِنيٓ اَن اُخرَجَ وَ قَد خَلَتِ القُرونُ مِن قَبلي وَ هُما يَستَغيثانِ اللهَ وَيلَكَ ءامِن اِنَّ وَعدَ اللهِ حَقٌّؗ فَيَقولُ ما هٰذآ اِلّآ اَساطيرُ الاَوَّلينَ (17)
کسی که به پدر و مادرش میگوید: اف بر شما! آیا به من وعده میدهید که من روز قیامت مبعوث میشوم ؟ در حالی که قبل از من اقوام زیادی بودند (و هرگز مبعوث نشدند) و آنها پیوسته فریاد میکشند و خدا را به یاری میطلبند که وای بر تو! ایمان بیاور که وعده خدا حق است، اما او پیوسته میگوید: اینها چیزی جز افسانه های پیشینیان نیست!
اُولئِكَ الَّذينَ حَقَّ عَلَيهِمُ القَولُ فيٓ اُمَمٍ قَد خَلَت مِن قَبلِهِم مِنَ الجِنِّ وَ الاِنسِؗ اِنَّهُم كانوا خٰسِرينَ (18)
آنها کسانی هستند که فرمان عذاب همراه اقوام (کافری) که قبل از آنها از جن و انس بودند درباره آنان مسجل شده، چرا که همگی زیانکار بودند.
وَ لِكُلٍّ دَرَجٰتٌ مِمّا عَمِلواؗ وَ لِيُوَفِّيَهُم اَعمالَهُم وَ هُم لايُظلَمونَ (19)
و برای هر کدام از آنها درجاتی است بر طبق اعمالی که انجام داده اند، تا خداوند کارهای آنها را بیکم و کاست به آنان تحویل دهد، و به آنها هیچ ستمی نخواهد شد.
وَ يَومَ يُعرَضُ الَّذينَ كَفَروا عَلَي النّارِ اَذهَبتُم طَيِّبٰتِكُم في حَياتِكُمُ الدُّنيا وَ استَمتَعتُم بِهاؗ فَاليَومَ تُجزَونَ عَذابَ الهونِ بِما كُنتُم تَستَكبِرونَ فِي الاَرضِ بِغَيرِ الحَقِّ وَ بِما كُنتُم تَفسُقونَ (20)
آن روز که کافران را بر آتش عرضه میکنند به آنها گفته میشود از طیبات و لذائذ در زندگی دنیای خود استفاده کردید، و از آن بهره گرفتید، اما امروز عذاب ذلت بار به خاطر استکباری که در زمین به ناحق کردید و به خاطر گناهانی که انجام میدادید جزای شما خواهد بود.
وَ اذكُر اَخا عادٍ اِذ اَنذَرَ قَومَهۥ بِالاَحقافِ وَ قَد خَلَتِ النُّذُرُ مِن بَينِ يَدَيهِ وَ مِن خَلفِهٖٓ اَلّا تَعبُدوٓا اِلَّا اللهَؗ اِنّيٓ اَخافُ عَلَيكُم عَذابَ يَومٍ عَظيمٍ (21)
(سرگذشت هود) برادر قوم عاد را به آنها یادآوری کن، آن زمان که قومش را در سرزمین «احقاف» انذار کرد، در حالی که پیامبران زیادی قبل از او در گذشته های دور و نزدیک آمده بودند که جز خداوند یگانه را نپرستید، من بر شما از عذاب روز بزرگی میترسم.
قالوٓا اَجِئتَنا لِتَأفِكَنا عَن ءالِهَتِنا فَأتِنا بِما تَعِدُنآ اِن كُنتَ مِنَ الصّٰدِقينَ (22)
آنها گفتند: تو آمده ای که ما را (با دروغهایت) از خدایانمان برگردانی، اگر راست میگوئی عذابی را که به ما وعده میدهی بیاور.
قالَ اِنَّمَا العِلمُ عِندَ اللهِ وَ اُبَلِّغُكُم مآ اُرسِلتُ بِهٖ وَلٰكِنّيٓ اَریــٰكُم قَومًا تَجهَلونَ (23)
گفت: آگاهی تنها نزد خدا است (و او میداند چه زمانی شما را مجازات کند) من آنچه را به آن فرستاده شده ام به شما ابلاغ میکنم (وظیفه من همین است ولی شما را قومی میبینم که دائما در جهل هستید.
فَلَمّا رَاَوهُ عارِضًا مُستَقبِلَ اَودِيَتِهِم قالوا هٰذا عارِضٌ مُمطِرُناۚ بَل هُوَمَا استَعجَلتُم بِهٖ ؗ ريحٌ فيها عَذابٌ اَليمٌ (24)
هنگامی که آن را به صورت ابر گسترده ای دیدند که به سوی درهها و آبگیرهای آنان در حرکت است (خوشحال شدند) گفتند این ابری است بارانزا (ولی به آنها گفته شد) این همان چیزی است که برای آمدنش شتاب میکردید، تندبادی است (وحشتناک) که عذاب دردناکی در آن است.
تُدَمِّرُ كُلَّ شَيءٍ بِاَمرِ رَبِّها ؗ فَاَصبَحوا لايُريٰٓ اِلّا مَسٰكِنُهُمۚ كَذٰلِكَ نَجزِي القَومَ المُجرِمينَ (25)
همه چیز را به فرمان پروردگار درهم میکوبد و نابود میکند، آنها صبح کردند در حالی که چیزی جز خانه های آنها به چشم نمیخورد، این گونه مجرمان را کیفر میدهیم!
وَ لَقَد مَكَّنّٰهُم فيمآ اِن مَكَّنّٰكُم فيهِ وَ جَعَلنا لَهُم سَمعًا وَ اَبصارًا وَاَفئئِدَةً فَمآ اَغنيٰ عَنهُم سَمعُهُم وَ لآ اَبصارُهُم وَ لآ اَفئئِدَتُهُم مِن شَيءٍ اِذ كانوا يَجحَدونَ بِئئايٰتِ اللهِ ࣕ وَ حاقَ بِهِم ما كانوا بِهٖ يَستَهزِءونَ (26)
ما به آنها (قوم عاد) قدرتی دادیم که به شما ندادیم و برای آنها گوش و چشم و قلب قرار دادیم (اما به هنگام نزول عذاب) نه گوشها و چشمها، و نه عقلهایشان برای آنها سودی نداشت، چرا که آیات خدا را انکار میکردند، و سرانجام آنچه را استهزا میکردند بر آنها وارد شد.
وَ لَقَد اَهلَكنا ما حَولَكُم مِنَ القُريٰ وَ صَرَّفنَا الأيٰتِ لَعَلَّهُم يَرجِعونَ (27)
ما اقوامی را که در اطراف شما بودند هلاک کردیم، و آیات خود را به صورتهای گوناگون برای آنها بیان نمودیم شاید بازگردند.
فَلَولا نَصَرَهُمُ الَّذينَ اتَّخَذوا مِن دونِ اللهِ قُربانًا ءالِهَةًۚ بَل ضَلّوا عَنهُمۚ وَ ذٰلِكَ اِفكُهُم وَ ما كانوا يَفتَرونَ (28)
پس چرا معبودانی را که غیر از خدا برگزیدند به گمان اینکه آنها را به خدا نزدیک میکند آنها را یاری نکردند؟ بلکه از میان آنها گم شدند! این بود نتیجه دروغ آنها و آنچه را افترا میبستند!
وَ اِذ صَرَفنآ اِلَيكَ نَفَرًا مِنَ الجِنِّ يَستَمِعونَ القُرءانَؗ فَلَمّا حَضَروهُ قالوٓا اَنصِتواؗ فَلَمّا قُضِيَ وَلَّوا اِليٰ قَومِهِم مُنذِرينَ (29)
به یاد آور هنگامی که گروهی از جن را به سوی تو متوجه ساختیم که قرآن را استماع کنند، وقتی حضور یافتند به یکدیگر گفتند خاموش باشید و بشنوید، و هنگامی که پایان گرفت به سوی قوم خود بازگشتند و آنها را انذار کردند.
قالوا يٰقَومَنآ اِنّا سَمِعنا كِتٰبًا اُنزِلَ مِن بَعدِ موسيٰ مُصَدِّقًا لِما بَينَ يَدَيهِ يَهديٓ اِلَي الحَقِّ وَ اِليٰ طَريقٍ مُستَقيمٍ (30)
گفتند: ای قوم! ما کتابی را استماع کردیم که بعد از موسی نازل شده، هماهنگ با نشانه های کتب قبل از آن، که به سوی حق هدایت میکند و به سوی راه راست.
يٰقَومَنآ اَجيبوا داعِيَ اللهِ وَ ءامِنوا بِهٖ يَغفِر لَكُم مِن ذُنوبِكُم وَ يُجِركُم مِن عَذابٍ اَليمٍ (31)
ای قوم ما! دعوت کننده الهی را اجابت کنید و به او ایمان آورید تا گناهانتان را ببخشد و شما را از عذاب الیم پناه دهد.
وَ مَن لايُجِب داعِيَ اللهِ فَلَيسَ بِمُعجِزٍ فِي الاَرضِ وَ لَيسَ لَهۥ مِن دونِهٖٓ اَولِيآءُ ۚ اُولئِكَ في ضَلٰلٍ مُبينٍ (32)
و هر کس به دعوت کننده الهی پاسخ نگوید هرگز نمیتواند از چنگال عذاب الهی در زمین فرار کند، و غیر از خدا یار و یاوری برای او نیست، و چنین کسان در گمراهی آشکارند.
اَوَلَم يَرَوا اَنَّ اللهَ الَّذي خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضَ وَ لَم يَعيَ بِخَلقِهِنَّ بِقٰدِرٍ عَليٰٓ اَن يُحيِ ۦَ المَوتيٰۚ بَليٰٓ ؗ اِنَّهۥ عَليٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (33)
آیا آنها نمیدانند خداوندی که آسمانها و زمین را آفریده، و از آفرینش آنها ناتوان نشده قادر است مردگان را زنده کند؟ آری او بر هر چیز تواناست.
وَ يَومَ يُعرَضُ الَّذينَ كَفَروا عَلَي النّارِ اَلَيسَ هٰذا بِالحَقِّ ؗ قالوا بَليٰ وَ رَبِّناۚ قالَ فَذوقُوا العَذابَ بِما كُنتُم تَكفُرونَ (34)
روزی را به یادآور که کافران را بر آتش عرضه میدارند (و به آنها گفته میشود) آیا این حق نیست ؟ میگویند: آری، به پروردگار ما سوگند (که حق است، در این هنگام) میگوید: پس عذاب را به خاطر کفرتان بچشید!
فَاصبِر كَما صَبَرَ اُولُوا العَزمِ مِنَ الرُّسُلِ وَ لاتَستَعجِل لَهُمۚ كَاَ نَّهُم يَومَ يَرَونَ ما يوعَدونَ لَم يَلبَثوٓا اِلّا ساعَةً مِن نَهارٍۚ بَلٰغٌۚ فَهَل يُهلَكُ اِلَّا القَومُ الفٰسِقونَ (35)
بنابراین صبر کن آن گونه که پیامبران اولو العزم شکیبائی کردند و برای (عذاب) آنها شتاب مکن، هنگامی که وعده هائی را که به آنها داده شد میبینند احساس میکنند که گوئی فقط ساعتی از یکروز در دنیا توقف داشتند، این ابلاغی است برای همگان، آیا جز قوم فاسق هلاک میشوند؟