سورة الفتح
بِسمِ اللهِ الرَّحمٰنِ الرَّحيمِ
اِنّا فَتَحنا لَكَ فَتحًا مُبينًا (1)
ما برای تو پیروزی آشکاری فراهم ساختیم!
لِيَغفِرَ لَكَ اللهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِكَ وَ ما تَاَخَّرَ وَ يُتِمَّ نِعمَتَهۥ عَلَيكَ وَ يَهدِيَكَ صِراطًا مُستَقيمًا (2)
غرض این بود که خداوند گناهان گذشته و آیندهای را که به تو نسبت میدادند ببخشد و نعمتش را بر تو تمام کند، و به راه راست هدایتت فرماید.
وَ يَنصُرَكَ اللهُ نَصرًا عَزيزًا (3)
و پیروزی شکستناپذیری نصیب تو کند.
هُوَ الَّذيٓ اَنزَلَ السَّكينَةَ في قُلوبِ المُؤمِنينَ لِيَزدادوٓا ايمانًا مَعَ ايمانِهِمۚ وَ لِله جُنودُ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضِۚ وَ كانَ اللهُ عَليمًا حَكيمًا (4)
او کسی است که سکینه و آرامش را در دلهای مؤ منان نازل کرد تا ایمانی بر ایمانشان افزوده شود، لشکر آسمانها و زمین از آن خدا است، و خداوند دانا و حکیم است.
لِيُدخِلَ المُؤمِنينَ وَ المُؤمِنٰتِ جَنّٰتٍ تَجري مِن تَحتِهَا الاَنهٰرُ خٰلِدينَ فيها وَ يُكَفِّرَ عَنهُم سَيِّئئاتِهِمؗ وَ كانَ ذٰلِكَ عِندَ اللهِ فَوزًا عَظيمًا (5)
هدف (دیگر از این فتح مبین) آن بود که مردان و زنان با ایمان را در باغهائی (از بهشت) وارد کند که نهرها از زیر درختانش جاری است، و گناهان آنها را ببخشد، و این نزد خدا پیروزی بزرگی است.
وَ يُعَذِّبَ المُنٰفِقينَ وَ المُنٰفِقٰتِ وَ المُشرِكينَ وَ المُشرِكٰتِ الظّـآنّينَ بِاللهِ ظَنَّ السَّوءِۚ عَلَيهِم دآئِرَةُ السَّوءِ ؗ وَ غَضِبَ اللهُ عَلَيهِم وَ لَعَنَهُم وَ اَعَدَّ لَهُم جَهَنَّمَ ؗ وَ سآءَت مَصيرًا (6)
و نیز مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرک را که به خدا گمان بد میبرند مجازات کند، حوادث سوئی (که برای مؤ منان انتظار میکشند) تنها بر خودشان نازل میشود، خداوند آنها را غضب کرده، و آنها را از رحمت خود دور ساخته، و جهنم را برای آنها آماده کرده، و چه بد سرانجامی است.
وَ لِله جُنودُ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضِۚ وَ كانَ اللهُ عَزيزًا حَكيمًا (7)
لشکریان آسمانها و زمین تنها از آن خدا است، و خداوند شکست ناپذیر و حکیم است.
اِنّآ اَرسَلنٰكَ شاهِدًا وَ مُبَشِّرًا وَ نَذيرًا (8)
ما تو را به عنوان گواه و بشارت دهنده و بیم دهنده فرستادیم.
لِتُؤمِنوا بِاللهِ وَ رَسولِهٖ وَ تُعَزِّروهُ وَ تُوَقِّروهُؗ وَ تُسَبِّحوهُ بُكرَةً وَ اَصيلًا (9)
تا به خدا و رسولش ایمان بیاورید و از او دفاع کنید، او را بزرگ دارید و خدا را صبح و شام تسبیح کنید.
اِنَّ الَّذينَ يُبايِعونَكَ اِنَّما يُبايِعونَ اللهَ يَدُ اللهِ فَوقَ اَيديهِمۚ فَمَن نَكَثَ فَاِنَّما يَنكُثُ عَليٰ نَفسِهٖ ؗ وَمَن اَوفيٰ بِما عٰهَدَ عَلَيهُ اللهَ فَسَيُؤتيهِ اَجرًا عَظيمًا (10)
آنها که با تو بیعت میکنند در حقیقت فقط با خدا بیعت مینمایند، و دست خدا بالای دست آنهاست، هر کس پیمانشکنی کند به زیان خود پیمان شکسته است و آنکس که نسبت به عهدی که با خدا بسته وفا کند به زودی پاداش عظیمی به او خواهد داد.
سَيَقولُ لَكَ المُخَلَّفونَ مِنَ الاَعرابِ شَغَلَتنآ اَموالُنا وَ اَهلونا فَاستَغفِرلَناۚ يَقولونَ بِاَلسِنَتِهِم ما لَيسَ في قُلوبِهِمۚ قُل فَمَن يَملِكُ لَكُم مِنَ اللهِ شَيئئًا اِن اَرادَ بِكُم ضَرًّا اَو اَرادَ بِكُم نَفعًاۚ بَل كانَ اللهُ بِما تَعمَلونَ خَبيرًا (11)
به زودی متخلفان از اعراب بادیه نشین (عذرتراشی کرده) میگویند: حفظ اموال و خانواده، ما را به خود مشغول داشت (و نتوانستیم در سفر حدیبیه تو را همراهی کنیم) برای ما طلب آمرزش کن، آنها به زبان خود چیزی میگویند که در دل ندارند! بگو: چه کسی میتواند در برابر خداوند از شما دفاع کند هرگاه زیانی برای شما بخواهد و یا اگر نفعی اراده کند (مانع گردد) و خداوند به تمام اعمالی که انجام میدهید آگاه است.
بَل ظَنَنتُم اَن لَن يَنقَلِبَ الرَّسولُ وَ المُؤمِنونَ اِليٰٓ اَهليهِم اَبَدًا وَ زُيِّنَ ذٰلِكَ في قُلوبِكُم ࣕ وَ ظَنَنتُم ظَنَّ السَّوءِ وَ كُنتُم قَومًا بورًا (12)
بلکه شما گمان کردید پیامبر و مؤ منان هرگز به خانواده های خود باز نخواهند گشت و این پندار غلط در دلهای شما زینت یافته بود، و گمان بد کردید، و سرانجام هلاک شدید.
وَ مَن لَم يُؤمِن بِاللهِ وَ رَسولِهٖ فَاِنّآ اَعتَدنا لِلكٰفِرينَ سَعيرًا (13)
و آن کس که ایمان به خدا و پیامبرش نیاورده (سرنوشتش دوزخ است) چرا که ما برای کافران آتش فروزان آماده کرده ایم!
وَ لِله مُلكُ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضِۚ يَغفِرُ لِمَن يَشآءُ وَ يُعَذِّبُ مَن يَشآءُۚ وَ كانَ اللهُ غَفورًا رَحيمًا (14)
مالکیت و حاکمیت آسمانها و زمین از آن خدا است، هر کس را بخواهد (و شایسته بداند) میبخشد، و هر کس را بخواهد مجازات میکند و خداوند غفور و رحیم است.
سَيَقولُ المُخَلَّفونَ اِذَا انطَلَقتُم اِليٰ مَغانِمَ لِتَأخُذوها ذَرونا نَتَّبِعكُم ؗ يُريدونَ اَن يُبَدِّلوا كَلٰمَ اللهِۚ قُل لَن تَتَّبِعوناؗ كَذٰلِكُم قالَ اللهُ مِن قَبلُ ؗ فَسَيَقولونَ بَل تَحسُدونَناۚ بَل كانوا لايَفقَهونَ اِلّا قَليلًا (15)
هنگامی که شما در آینده برای به دست آوردن غنائمی حرکت کنید متخلفان میگویند: بگذارید ما هم از شما پیروی کنیم (و در این جهاد شرکت نمائیم!) آنها میخواهند کلام خدا را تغییر دهند، بگو: هرگز نباید به دنبال ما بیایید، اینگونه خداوند از قبل گفته است، اما به زودی میگویند: شما نسبت به ما حسد میورزید ولی آنها جز اندکی نمیفهمند!
قُل لِلمُخَلَّفينَ مِنَ الاَعرابِ سَتُدعَونَ اِليٰ قَومٍ اُولي بَأسٍ شَديدٍ تُقاتِلونَهُم اَو يُسلِمونَ ؗ فَاِن تُطيعوا يُؤتِكُمُ اللهُ اَجرًا حَسَنًا ؗ وَاِن تَتَوَلَّوا كَما تَوَلَّيتُم مِن قَبلُ يُعَذِّبكُم عَذابًا اَليمًا (16)
به متخلفان از اعراب بگو: به زودی از شما دعوت میشود که به سوی قومی جنگجو بروید و با آنها پیکار کنید تا اسلام بیاورند، اگر اطاعت کنید خداوند پاداش نیکی به شما میدهد، و اگر سرپیچی نمائید همانگونه که قبلا نیز سرپیچی نمودید شما را عذاب دردناکی میکند.
لَيسَ عَلَي الاَعميٰ حَرَجٌ وَ لاعَلَي الاَعرَجِ حَرَجٌ وَ لا عَلَي المَريضِ حَرَجٌۚ وَ مَن يُطِعِ اللهَ وَ رَسولَهۥ يُدخِلهُ جَنّٰتٍ تَجري مِن تَحتِهَا الاَنهٰرُ ؗ وَ مَن يَتَوَلَّ يُعَذِّبهُ عَذابًا اَليمًا (17)
بر «نابینا» و «لنگ» و «بیمار» گناهی نیست (اگر در میدان جهاد شرکت نکند) و هرکس که اطاعت خدا و رسولش نماید او را در باغهائی (از بهشت) وارد میسازد که نهرها از زیر درختانش جاری است، و آن کس که سرپیچی کند او را به عذاب دردناکی گرفتار میکند.
لَقَد رَضِيَ اللهُ عَنِ المُؤمِنينَ اِذ يُبايِعونَكَ تَحتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ ما في قُلوبِهِم فَاَنزَلَ السَّكينَةَ عَلَيهِم وَ اَثابَهُم فَتحًا قَريبًا (18)
خداوند از مؤ منانی که در زیر آن درخت با تو بیعت کردند راضی و خشنود شد، خدا آنچه را در درون قلب آنها (از صداقت و ایمان) نهفته بود میدانست، لذا آرامش را بر دلهای آنها نازل کرد، و فتح نزدیکی، به عنوان پاداش، نصیب آنها فرمود.
وَ مَغانِمَ كَثيرَةً يَأخُذونَهاؕ وَ كانَ اللهُ عَزيزًا حَكيمًا (19)
و غنائم بسیاری که آنرا به دست میآورند، و خداوند عزیز و حکیم است.
وَعَدَكُمُ اللهُ مَغانِمَ كَثيرَةً تَأخُذونَها فَعَجَّلَ لَكُم هٰذِهٖ وَ كَفَّ اَيدِيَ النّاسِ عَنكُمؗ وَ لِتَكونَ ءايَةً لِلمُؤمِنينَ وَ يَهدِيَكُم صِراطًا مُستَقيمًا (20)
خداوند غنائم فراوانی به شما وعده داده که آنها را به چنگ میآورید، ولی این یکی را زودتر برای شما فراهم ساخت، و دست تعدی مردم (دشمنان) را از شما باز داشت، تا نشانه ای برای مؤ منان باشد، و شما را به راه راست هدایت کند.
وَ اُخريٰ لَم تَقدِروا عَلَيها قَد اَحاطَ اللهُ بِهاۚ وَ كانَ اللهُ عَليٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرًا (21)
و نیز غنائم و فتوحات دیگری که شما قدرت بر آن ندارید ولی خداوند قدرتش بر آن احاطه دارد نصیب شما میکند و خداوند بر هر چیز توانا است.
وَ لَو قاتَلَكُمُ الَّذينَ كَفَروا لَوَلَّوُا الاَدبارَ ثُمَّ لايَجِدونَ وَلِيًّا وَ لانَصيرًا (22)
اگر کافران (در سرزمین حدیبیه) با شما پیکار میکردند به زودی فرار مینمودند، سپس ولی و یاوری نمییافتید.
سُنَّةَ اللهِ الَّتي قَدخَلَت مِن قَبلُ ؗ وَ لَن تَجِدَ لِسُنَّةِ اللهِ تَبديلًا (23)
این سنت الهی است که در گذشته نیز بوده است، و هرگز برای سنت الهی تغییر و تبدیلی نخواهی یافت.
وَ هُوَالَّذي كَفَّ اَيدِيَهُم عَنكُم وَ اَيدِيَكُم عَنهُم بِبَطنِ مَكَّةَ مِن بَعدِ اَن اَظفَرَكُم عَلَيهِمۚ وَ كانَ اللهُ بِما تَعمَلونَ بَصيرًا (24)
او کسی است که دست آنها را از شما و دست شما را از آنها در دل مکه کوتاه کرد، بعد از آنکه شما را بر آنها پیروز ساخت، و خداوند به آنچه انجام میدهید بیناست.
هُمُ الَّذينَ كَفَروا وَ صَدّوكُم عَنِ المَسجِدِ الحَرامِ وَ الهَديَ مَعكوفًا اَن يَبلُغَ مَحِلَّهۥؗ وَ لَولا رِجالٌ مُؤمِنونَ وَ نِسآءٌ مُؤمِنٰتٌ لَم تَعلَموهُم اَن تَطَئئوهُم فَتُصيبَكُم مِنهُم مَعَرَّةٌ بِغَيرِ عِلمٍۚ لِيُدخِلَ اللهُ في رَحمَتِهٖ مَن يَشآءُۚ لَو تَزَيَّلوا لَعَذَّبنَا الَّذينَ كَفَروا مِنهُم عَذابًا اَليمًا (25)
آنها کسانی هستند که کافر شدند و شما را از (زیارت) مسجدالحرام بازداشتند، و از رسیدن قربانیهای شما به محل قربانگاه مانع گشتند، و هرگاه مردان و زنان با ایمانی در این میان بدون آگاهی شما زیر دست و پا از بین نمیرفتند و از این راه عیب و عاری ناآگاهانه به شما نمیرسید (خداوند هرگز مانع این جنگ نمیشد) هدف این بود که خدا هر کس را میخواهد در رحمت خود وارد سازد و اگر مؤ منان و کفار (در مکه) از هم جدا میشدند کافران را عذاب دردناکی میکردیم.
اِذ جَعَلَ الَّذينَ كَفَروا في قُلوبِهِمُ الحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الجاهِلِيَّةِؗ فَاَنزَلَ اللهُ سَكينَتَهۥ عَليٰ رَسولِهٖ وَ عَلَي المُؤمِنينَ وَ اَلزَمَهُم كَلِمَةَ التَّقويٰ وَ كانوٓا اَحَقَّ بِها وَ اَهلَهاۚ وَ كانَ اللهُ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمًا (26)
به خاطر بیاورید هنگامی را که کافران در دلهای خود خشم و نخوت جاهلیت داشتند، و (در مقابل) خداوند آرامش و سکینه را بر رسول خود و مؤ منان نازل فرمود، و آنها را به تقوی ملزم ساخت که از هر کس شایسته تر و اهل و محل آن بودند، و خداوند به هر چیز عالم است.
لَقَد صَدَقَ اللهُ رَسولَهُ الرُّءيا بِالحَقِّ ؗ لَتَدخُلُنَّ المَسجِدَ الحَرامَ اِن شآءَ اللهُ ءامِنينَ مُحَلِّقينَ رُءوسَكُم وَ مُقَصِّرينَ لاتَخافونَۚ فَعَلِمَ مالَم تَعلَموا فَجَعَلَ مِن دونِ ذٰلِكَ فَتحًا قَريبًا (27)
خداوند آنچه را به پیامبرش در عالم خواب نشان داد راست بود، به طور قطع همه شما به خواست خدا وارد مسجدالحرام میشوید در نهایت امنیت، و در حالی که سرهای خود را تراشیده، یا ناخنهای خود را کوتاه کرده، و از هیچکس ترس و وحشتی ندارید، ولی خداوند چیزهائی میدانست که شما نمیدانستید (و در این تاخیر حکمتی بود) و قبل از آن فتح نزدیکی (برای شما) قرار داد.
هُوَالَّذيٓ اَرسَلَ رَسولَهۥ بِالهُديٰ وَ دينِ الحَقِّ لِيُظهِرَهۥ عَلَي الدّينِ كُلِّهٖۚ وَ كَفيٰ بِاللهِ شَهيدًا (28)
او کسی است که رسولش را با هدایت و دین حق فرستاده، تا آن را بر همه ادیان پیروز کند، و کافی است که خدا شاهد این موضوع باشد.
مُحَمَّدٌ رَسولُ اللهِۚ وَ الَّذينَ مَعَهٓۥ اَشِدّآءُ عَلَي الكُفّارِ رُحَمآءُ بَينَهُم ؗ تَریــٰهُم رُكَّعًا سُجَّدًا يَبتَغونَ فَضلًا مِنَ اللهِ وَ رِضوانًاؗ سيماهُم في وُجوهِهِم مِن اَثَرِ السُّجودِۚ ذٰلِكَ مَثَلُهُم فِي التَّوریــٰةِ وَ مَثَلُهُم فِي الاِنجيلِۚ كَزَرعٍ اَخرَجَ شَطئئَهۥ فَئئازَرَهۥ فَاستَغلَظَ فَاستَويٰ عَليٰ سوقِهٖ يُعجِبُ الزُّرّاعَ لِيَغيظَ بِهِمُ الكُفّارَۚ وَ عَدَ اللهُ الَّذينَ ءامَنوا وَ عَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ مِنهُم مَغفِرَةً وَ اَجرًا عَظيمًا (29)
محمد فرستاده خدا است و کسانی که با او هستند در برابر کفار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند، پیوسته آنها را در حال رکوع و سجود میبینی، آنها همواره فضل خدا و رضای او را میطلبند، نشانه آنها در صورتشان از اثر سجده نمایان است، این توصیف آنها در تورات است، و توصیف آنها در انجیل همانند زراعتی است که جوانه های خود را خارج ساخته، سپس به تقویت آن پرداخته، تا محکم شده، و بر پای خود ایستاده است، و به قدری نمو و رشد کرده که زارعان را به شگفتی وامی دارد! این برای آن است که کافران را به خشم آورد، خداوند کسانی از آنها را که ایمان آورده اند و عمل صالح انجام داده اند وعده آمرزش و اجر عظیمی داده است.