سورة التوبة
بَرآءَةٌ مِنَ اللهِ وَ رَسولِهٓ اِلَي الَّذينَ عاهَدتُم مِنَ المُشرِكينَ (1)
این اعلام بیزاری خدا و پیامبر او به کسانی از مشرکان است که با آنها عهد بسته اید.
فَسيحوا فِي الاَرضِ اَربَعَةَ اَشهُرٍ وَ اعلَموٓا اَنَّكُم غَيرُ مُعجِزِي اللهِ وَ اَنَّ اللهَ مُخزِي الكٰفِرينَ (2)
با این حال چهار ماه (مهلت دارید که) در زمین (آزادانه) سیر کنید (و هر جا میخواهید بروید و بیندیشید) و بدانید شما نمیتوانید خدا را ناتوان سازید (و از قدرت او فرار کنید و نیز بدانید) خداوند خوار کننده کافران است.
وَ اَذانٌ مِنَ اللهِ وَ رَسولِهٓ اِلَي النّاسِ يَومَ الحَجِّ الاَكبَرِ اَنَّ اللهَ بَريٓءٌ مِنَ المُشرِكينَ وَ رَسولُهۥۚ فَاِن تُبتُم فَهُوَخَيرٌ لَكُم ؗ وَ اِن تَوَلَّيتُم فَاعلَموٓا اَنَّكُم غَيرُ مُعجِزِي اللهِؕ وَ بَشِّرِ الَّذينَ كَفَروا بِعَذابٍ اَليمٍ (3)
و این اعلامی است از ناحیه خدا و پیامبرش به (عموم) مردم در روز حج اکبر (روز عید قربان) که خداوند و پیامبر او از مشرکان بیزارند، با این حال اگر توبه کنید به نفع شما است و اگر سرپیچی نمائید بدانید شما نمیتوانید خدا را ناتوان سازید (و از قلمرو قدرتش خارج شوید) و کافران را به مجازات دردناک بشارت ده.
اِلَّا الَّذينَ عاهَدتُم مِنَ المُشرِكينَ ثُمَّ لَم يَنقُصوكُم شَيئئًا وَ لَم يُظاهِروا عَلَيكُم اَحَدًا فَاَتِمّوٓا اِلَيهِم عَهدَهُم اِليٰ مُدَّتِهِمۚ اِنَّ اللهَ يُحِبُّ المُتَّقينَ (4)
مگر کسانی از مشرکان که با آنها عهد بستید و چیزی از آن فروگذار نکردند و احدی را بر ضد شما تقویت ننمودند، پیمان آنها را تا پایان مدتشان محترم بشمرید، زیرا خداوند پرهیزکاران را دوست دارد.
فَاِذَا انسَلَخَ الاَشهُرُ الحُرُمُ فَاقتُلُوا المُشرِكينَ حَيثُ وَجَدتُموهُم وَ خُذوهُم وَ احصُروهُم وَ اقعُدوا لَهُم كُلَّ مَرصَدٍۚ فَاِن تابوا وَ اَقامُوا الصَّلوٰةَ وَ ءاتَوُا الزَّكوٰةَ فَخَلّوا سَبيلَهُمۚ اِنَّ اللهَ غَفورٌ رَحيمٌ (5)
هنگامی که ماههای حرام پایان گرفت مشرکان را هر کجا بیابید به قتل برسانید و آنها را اسیر سازید و محاصره کنید و در هر کمینگاه بر سر راه آنها بنشینید، هرگاه توبه کنند و نماز را برپا دارند و زکات را بپردازند آنها را رها سازید زیرا خداوند آمرزنده و مهربان است.
وَ اِن اَحَدٌ مِنَ المُشرِكينَ استَجارَكَ فَاَجِرهُ حَتّيٰ يَسمَعَ كَلامَ اللهِ ثُمَّ اَبلِغهُ مَأمَنَهۥۚ ذٰلِكَ بِاَنَّهُم قَومٌ لايَعلَمونَ (6)
و اگر یکی از مشرکان از تو پناهندگی بخواهد به او پناه ده تا کلام خدا را بشنود (و در آن بیندیشد) سپس او را به محل امنش برسان چرا که آنها گروهی ناآگاهند.
كَيفَ يَكونُ لِلمُشرِكينَ عَهدٌ عِندَ اللهِ وَ عِندَ رَسولِهٓ اِلَّا الَّذينَ عاهَدتُم عِندَ المَسجِدِ الحَرامِؗ فَمَا استَقاموا لَكُم فَاستَقيموا لَهُمۚ اِنَّ اللهَ يُحِبُّ المُتَّقينَ (7)
چگونه برای مشرکان پیمانی نزد خدا و رسول او خواهد بود (در حالی که آنها همواره آماده شکستن پیمانشان هستند) مگر کسانی که با آنها نزد مسجد الحرام پیمان بستید (این گروه که پیمان خود را محترم شمردند) مادام که در برابر شما وفادار باشند شما نیز وفاداری کنید که خداوند پرهیزکاران را دوست دارد.
كَيفَ وَ اِن يَظهَروا عَلَيكُم لايَرقُبوا فيكُم اِلًّا وَ لاذِمَّةًۚ يُرضونَكُم بِاَفواهِهِم وَ تَأبيٰ قُلوبُهُم وَ اَكثَرُهُم فٰسِقونَ (8)
چگونه (پیمانشان ارزش دارد) در حالی که اگر بر شما غالب شوند نه ملاحظه خویشاوندی با شما را میکنند و نه پیمان را، شما را با زبان خود خشنود میکنند ولی دلهای آنها ابا دارد و اکثر آنها نافرمانبردارند.
اؚشتَرَوا بِئئايٰتِ اللهِ ثَمَنًا قَليلًا فَصَدّوا عَن سَبيلِهٓۚ اِنَّهُم سآءَ ما كانوا يَعمَلونَ (9)
آنها آیات خدا را به بهای کمی فروختند و (مردم را) از راه او باز داشتند، آنها اعمال بدی انجام میدادند.
لايَرقُبونَ في مُؤمِنٍ اِلًّا وَ لاذِمَّةًۚ وَ اُولئِكَ هُمُ المُعتَدونَ (10)
(نه تنها درباره شما) درباره هیچ فرد با ایمانی رعایت خویشاوندی و پیمان را نمیکنند و آنها تجاوزکارانند.
فَاِن تابوا وَ اَقامُوا الصَّلوٰةَ وَ ءاتَوُا الزَّكوٰةَ فَاِخوانُكُم فِي الدّينِؕ وَ نُفَصِّلُ الأيٰتِ لِقَومٍ يَعلَمونَ (11)
هر گاه توبه کنند و نماز را برپا دارند و زکات را بپردازند برادر دینی شما هستند و ما آیات خود را برای جمعیتی که میدانند شرح میدهیم.
وَ اِن نَكَثوٓا اَيمٰنَهُم مِن بَعدِ عَهدِهِم وَ طَعَنوا في دينِكُم فَقاتِلوٓا اَئِمَّةَ الكُفرِ اِنَّهُم لآ اَيمٰنَ لَهُم لَعَلَّهُم يَنتَهونَ (12)
و اگر پیمانهای خود را پس از عهد خویش بشکنند و آئین شما را مورد طعن قرار دهند با پیشوایان کفر پیکار کنید چرا که آنها پیمانی ندارند، شاید دست بردارند.
اَلا تُقاتِلونَ قَومًا نَكَثوٓا اَيمٰنَهُم وَ هَمّوا بِاِخراجِ الرَّسولِ وَ هُم بَدَءوكُم اَوَّلَ مَرَّةٍۚ اَتَخشَونَهُم ؗ فَاللهُ اَحَقُّ اَن تَخشَوهُ اِن كُنتُم مُؤمِنينَ (13)
آیا با گروهی که پیمانهای خود را شکستند و تصمیم به اخراج پیامبر گرفتند پیکار نمیکنید؟ در حالی که آنها نخستین بار (پیکار با شما را) آغاز کردند آیا از آنها میترسید؟ با اینکه خداوند سزاوارتر است که از او بترسید اگر مؤ من هستید.
قاتِلوهُم يُعَذِّبهُمُ اللهُ بِاَيديكُم وَ يُخزِهِم وَ يَنصُركُم عَلَيهِم وَ يَشفِ صُدورَ قَومٍ مُؤمِنينَ (14)
با آنها پیکار کنید که خداوند آنان را به دست شما مجازات میکند و آنها را رسوا میسازد و سینه گروهی از مؤ منان را شفا میبخشد (و بر قلب آنها مرهم مینهد).
وَ يُذهِب غَيظَ قُلوبِهِمؕ وَ يَتوبُ اللهُ عَليٰ مَن يَشآءُؕ وَ اللهُ عَليمٌ حَكيمٌ (15)
و خشم دلهای آنها را از میان میبرد و خدا توبه هر کس را بخواهد (و شایسته بداند) میپذیرد و خداوند عالم و حکیم است.
اَم حَسِبتُم اَن تُترَكوا وَ لَمّا يَعلَمِ اللهُ الَّذينَ جٰهَدوا مِنكُم وَ لَم يَتَّخِذوا مِن دونِ اللهِ وَ لارَسولِه وَ لَا المُؤمِنينَ وَليجَةًۚ وَ اللهُ خَبيرٌ بِما تَعمَلونَ (16)
آیا گمان کردید که (به حال خود) رها میشوید در حالی که هنوز آنها که از شما جهاد کردند و غیر از خدا و رسولش را محرم اسرار خویش انتخاب ننمودند (از دیگران) مشخص نشده اند (باید آزمون شوید و صفوف از هم جدا شود) و خداوند به آنچه عمل میکنید آگاه است.
ما كانَ لِلمُشرِكينَ اَن يَعمُروا مَسٰجِدَ اللهِ شٰهِدينَ عَليٰٓ اَنفُسِهِم بِالكُفرِۚ اُولئِكَ حَبِطَت اَعمالُهُم وَ فِي النّارِ هُم خٰلِدونَ (17)
مشرکان حق ندارند مساجد خدا را آباد کنند در حالی که به کفر خویش گواهی میدهند آنها اعمالشان نابود (و بیارزش) شده و در آتش جاودانه خواهند ماند.
اِنَّما يَعمُرُ مَسٰجِدَ اللهِ مَن ءامَنَ بِاللهِ وَ اليَومِ الأخِرِ وَ اَقامَ الصَّلوٰةَ وَ ءاتَي الزَّكوٰةَ وَ لَم يَخشَ اِلَّا اللهَ ؗ فَعَسيٰٓ اُولئِكَ اَن يَكونوا مِنَ المُهتَدينَ (18)
مساجد الهی را تنها کسی آباد میکند که ایمان به خدا و روز قیامت آورده و نماز را بر پا دارد و زکوة را بپردازد و از چیزی جز خدا نترسد، ممکن است چنین گروهی هدایت یابند.
اَجَعَلتُم سِقايَةَ الحآجِّ وَ عِمارَةَ المَسجِدِ الحَرامِ كَمَن ءامَنَ بِاللهِ وَ اليَومِ الأخِرِ وَ جٰهَدَ في سَبيلِ اللهِۚ لايَستَوۥ نَ عِندَ اللهِۚ وَ اللهُ لايَهدِي القَومَ الظٰلمينَ (19)
آیا سیراب کردن حجاج و آباد ساختن مسجد الحرام را همانند (عمل) کسی قرار دادید که ایمان به خدا و روز قیامت آورده و در راه او جهاد کرده است، (این هر دو) هرگز نزد خدا مساوی نیستند، و خداوند گروه ظالمان را هدایت نمیکند.
اؘلَّذينَ ءامَنوا وَ هاجَروا وَ جٰهَدوا في سَبيلِ اللهِ بِاَموالِهِم وَ اَنفُسِهِم اَعظَمُ دَرَجَةً عِندَ اللهِ ؗ وَ اُولئِكَ هُمُ الفآئِزونَ (20)
آنها که ایمان آوردند و هجرت کردند و با اموال و جانهایشان در راه خدا جهاد نمودند مقامشان نزد خدا برتر است و آنها به موهبت عظیم رسیده اند.
يُبَشِّرُهُم رَبُّهُم بِرَحمَةٍ مِنهُ وَ رِضوانٍ وَ جَنّٰتٍ لَهُم فيها نَعيمٌ مُقيمٌ (21)
پروردگار، آنها را به رحمتی از ناحیه خویش و خشنودی و باغهای بهشتی که در آن نعمتهای جاودانه دارند بشارت میدهد.
خٰلِدينَ فيهآ اَبَدًاۚ اِنَّ اللهَ عِندَهٓۥ اَجرٌ عَظيمٌ (22)
همواره و تا ابد در این باغها (و در لابلای این نعمتها) خواهند بود زیرا نزد خداوند پاداش غظیم است.
يٰٓـاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا لاتَتَّخِذوٓا ءابآءَكُم وَ اِخوانَكُم اَولِيآءَ اِنِ استَحَبُّوا الكُفرَ عَلَي الايمانِۚ وَ مَن يَتَوَلَّهُم مِنكُم فَاُولئِكَ هُمُ الظٰلِمونَ (23)
ای کسانی که ایمان آورده اید هر گاه پدران و برادران شما کفر را بر ایمان ترجیح دهند آنها را ولی (و یار و یاور و تکیه گاه) خود قرار ندهید و کسانی که آنها را ولی خود قرار دهند ستمگرند.
قُل اِن كانَ ءابآؤُكُم وَ اَبنآؤُكُم وَ اِخوانُكُم وَ اَزواجُكُم وَ عَشيرَتُكُم وَ اَموالُ ࣙ اقتَرَفتُموها وَ تِجارَةٌ تَخشَونَ كَسادَها وَ مَسٰكِنُ تَرضَونَهآ اَحَبَّ اِلَيكُم مِنَ اللهِ وَ رَسولِه وَ جِهادٍ في سَبيلِه فَتَرَبَّصوا حَتّيٰ يَأتِيَ اللهُ بِاَمرِهؕ وَ اللهُ لايَهدِي القَومَ الفٰسِقينَ (24)
بگو اگر پدران و فرزندان و برادران و همسران و طایفه شما و اموالی که به دست آورده اید و تجارتی که از کساد شدنش بیم دارید و مساکن مورد علاقه شما، در نظرتان از خداوند و پیامبرش و جهاد در راهش محبوبتر است در انتظار این باشید که خداوند عذابش را بر شما نازل کند و خداوند جمعیت نا فرمانبردار را هدایت نمیکند.
لَقَد نَصَرَكُمُ اللهُ في مَواطِنَ كَثيرَةٍ وَ يَومَ حُنَينٍ اِذ اَعجَبَتكُم كَثرَتُكُم فَلَم تُغنِ عَنكُم شَيئئًا وَ ضاقَت عَلَيكُمُ الاَرضُ بِما رَحُبَت ثُمَّ وَلَّيتُم مُدبِرينَ (25)
خداوند شما را در میدانهای زیادی یاری کرد (و بر دشمن پیروز شدید) و در روز حنین (نیز یاری نمود) در آن هنگام که فزونی جمعیتتان شما را به اعجاب آورده بود، ولی هیچ مشکلی را برای شما حل نکرد و زمین با همه وسعتش بر شما تنگ شد سپس پشت (به دشمن) کرده فرار نمودید.
ثُمَّ اَنزَلَ اللهُ سَكينَتَهۥ عَليٰ رَسولِه وَ عَلَي المُؤمِنينَ وَ اَنزَلَ جُنودًا لَم تَرَوها وَ عَذَّبَ الَّذينَ كَفَرواۚ وَ ذٰلِكَ جَزآءُ الكٰفِرينَ (26)
سپس خداوند سکینه خود را بر رسولش و بر مؤ منان نازل کرد، و لشکرهائی فرستاد که شما نمیدیدید و کافران را مجازات کرد و این است جزای کافران!
ثُمَّ يَتوبُ اللهُ مِن بَعدِ ذٰلِكَ عَليٰ مَن يَشآءُۚ وَ اللهُ غَفورٌ رَحيمٌ (27)
سپس خداوند – پس از این – توبه هر کس را بخواهد (و شایسته ببیند) میپذیرد و خداوند آمرزنده و مهربان است.
يٰٓـاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوٓا اِنَّمَا المُشرِكونَ نَجَسٌ فَلايَقرَبُوا المَسجِدَ الحَرامَ بَعدَ عامِهِم هٰذاۚ وَ اِن خِفتُم عَيلَةً فَسَوفَ يُغنيكُمُ اللهُ مِن فَضلِهٓ اِن شآءَۚ اِنَّ اللهَ عَليمٌ حَكيمٌ (28)
ای کسانی که ایمان آورده اید مشرکان ناپاکند لذا نباید پس از امسال نزدیک مسجد الحرام شوند و اگر از فقر میترسید خداوند شما را از فضلش، هر گاه بخواهد، بینیاز میسازد خداوند دانا و حکیم است.
قاتِلُوا الَّذينَ لايُؤمِنونَ بِاللهِ وَ لا بِاليَومِ الأخِرِ وَ لايُحَرِّمونَ ما حَرَّمَ اللهُ وَ رَسولُهۥ وَ لايَدينونَ دينَ الحَقِّ مِنَ الَّذينَ اوتُوا الكِتٰبَ حَتّيٰ يُعطُوا الجِزيَةَ عَن يَدٍ وَ هُم صٰغِرونَ (29)
با کسانی از اهل کتاب که ایمان به خدا، و نه به روز جزا دارند، و نه آنچه را خدا و رسولش تحریم کرده حرام میشمرند، و نه آئین حق را میپذیرند، پیکار کنید، تا زمانی که جزیه را به دست خود با خضوع و تسلیم بپردازند.
وَ قالَتِ اليَهودُ عُزَيرُ ࣙ ابنُ اللهِ وَ قالَتِ النَّصٰرَي المَسيحُ ابنُ اللهِۚ ذٰلِكَ قَولُهُم بِاَفواهِهِم ؗ يُضاهِئئونَ قَولَ الَّذينَ كَفَروا مِن قَبلُۚ قاتَلَهُمُ اللهُؗ اَنّيٰ يُؤفَكونَ (30)
یهود گفتند: «عزیر» پسر خدا است! و نصاری گفتند مسیح پسر خدا است! این سخنی است که با زبان خود میگویند که همانند گفتار کافران پیشین است، لعنت خدا بر آنها باد، چگونه دروغ میگویند؟!
اؚتَّخَذوٓا اَحبارَهُم وَ رُهبانَهُم اَربابًا مِن دونِ اللهِ وَ المَسيحَ ابنَ مَريَمَ ࣕوَ مآ اُمِروٓا اِلّا لِيَعبُدوٓا اِلٰهًا واحِدًا ؗ لآ اِلٰهَ اِلّا هُوَۚ سُبحٰنَهۥ عَمّا يُشرِكونَ (31)
(آنها) دانشمندان و راهبان (تارکان دنیا) را معبودهائی در برابر خدا قرار دادند و (همچنین) مسیح فرزند مریم را، در حالی که جز به عبادت معبود واحدی که هیچ معبودی جز او نیست دستور نداشتند، پاک و منزه است از آنچه شریک وی قرار میدهند.
يُريدونَ اَن يُطفِئئوا نورَ اللهِ بِاَفواهِهِم وَ يَأبَي اللهُ اِلّآ اَن يُتِمَّ نورَهۥ وَ لَوكَرِهَ الكٰفِرونَ (32)
آنها میخواهند نور خدا را با دهان خود خاموش کنند، ولی خداجز این نمیخواهد که نور خود را کامل کند هر چند کافران کراهت داشته باشند.
هُوَالَّذيٓ اَرسَلَ رَسولَهۥ بِالهُديٰ وَ دينِ الحَقِّ لِيُظهِرَهۥ عَلَي الدّينِ كُلِّه وَ لَوكَرِهَ المُشرِكونَ (33)
او کسی است که رسولش را با هدایت و آئین حق فرستاد تا او را بر همه آئینها غالب گرداند هر چند مشرکان کراهت داشته باشند.
يٰٓـاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوٓا اِنَّ كَثيرًا مِنَ الاَحبارِ وَ الرُّهبانِ لَيَأكُلونَ اَموالَ النّاسِ بِالباطِلِ وَ يَصُدّونَ عَن سَبيلِ اللهِؕ وَ الَّذينَ يَكنِزونَ الذَّهَبَ وَ الفِضَّةَ وَ لايُنفِقونَها في سَبيلِ اللهِ فَبَشِّرهُم بِعَذابٍ اَليمٍ (34)
ای کسانی که ایمان آورده اید بسیاری از علما(ی اهل کتاب) و راهبان، اموال مردم را به باطل میخورند و (آنان را) از راه خدا باز میدارند، و آنها را که طلا و نقره را گنجینه (و ذخیره و پنهان) میسازند، و در راه خدا انفاق نمیکنند، به مجازات دردناک بشارت ده.
يَومَ يُحميٰ عَلَيها في نارِ جَهَنَّمَ فَتُكويٰ بِهاجِباهُهُم وَ جُنوبُهُم وَ ظُهورُهُمؗ هٰذا ما كَنَزتُم لِاَنفُسِكُم فَذوقوا ما كُنتُم تَكنِزونَ (35)
در آن روز که آنها را در آتش جهنم گرم و سوزان کرده و با آن صورتها و پهلوها و پشتهایشان را داغ میکنند (و به آنها میگویند) که این همان چیز است که برای خود گنجینه ساختید پس بچشید چیزی را که برای خود اندوختید.
اِنَّ عِدَّةَ الشُّهورِ عِندَ اللهِ اثنا عَشَرَ شَهرًا في كِتٰبِ اللهِ يَومَ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضَؗ مِنهآ اَربَعَةٌ حُرُمٌۚ ذٰلِكَ الدّينُ القَيِّمُۚ فَلاتَظلِموا فيهِنَّ اَنفُسَكُمۚ وَ قاتِلُوا المُشرِكينَ كآفَّةً كَما يُقاتِلونَكُم كآفَّةًؗ وَ اعلَموٓا اَنَّ اللهَ مَعَ المُتَّقينَ (36)
تعداد ماهها نزد خداوند در کتاب (آفرینش) الهی از آن روز که آسمانها و زمین را آفریده دوازده ماه است که از آن چهار ماه، ماه حرام است (و جنگ در آن ممنوع میباشد) این آئین ثابت و پابرجا (ی الهی) است، بنابر این در این ماهها به خود ستم مکنید (و از هر گونه خونریزی بپرهیزید) و با مشرکان (به هنگام نبرد) دسته جمعی پیکار کنید همانگونه که آنها دسته جمعی با شما پیکار میکنند و بدانید خداوند با پرهیزکاران است.
اِنَّمَا النَّسيٓءُ زِيادَةٌ فِي الكُفرِ ؗ يُضَلُّ بِهِ الَّذينَ كَفَروا يُحِلّونَهۥ عامًا وَ يُحَرِّمونَهۥ عامًا لِيُواطِئئوا عِدَّةَ ما حَرَّمَ اللهُ فَيُحِلّوا ما حَرَّمَ اللهُۚ زُيِّنَ لَهُم سوٓءُ اَعمالِهِمؕ وَ اللهُ لايَهدِي القَومَ الكٰفِرينَ (37)
نسی ء (جابجا کردن و تاخیر ماههای حرام) افزایشی در کفر (مشرکان) است که بواسطه آن کافران گمراه میشوند، یک سال آنرا حلال و سال دیگر آنرا تحریم میکنند تا مطابق تعداد ماههائی که خداوند تحریم کرده بشود (و عدد چهار به پندارشان تکمیل گردد) و از این راه آنچه را که خدا حرام کرده حلال بشمرند، اعمال زشتشان در نظرشان زیبا جلوه داده شده و خداوند جمعیت کافران را هدایت نمیکند.
يٰٓـاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا ما لَكُم اِذا قيلَ لَكُمُ انفِروا في سَبيلِ اللهِ اثّاقَلتُم اِلَي الاَرضِۚ اَرَضيتُم بِالحَيوٰةِ الدُّنيا مِنَ الأخِرَةِ ؗ فَما مَتاعُ الحَيوٰةِ الدُّنيا فِي الأخِرَةِ اِلّا قَليلٌ (38)
ای کسانی که ایمان آورده اید چرا هنگامی که به شما گفته میشود به سوی جهاد در راه خدا حرکت کنید سنگینی بر زمین میکنید (و سستی به خرج میدهید) آیا به زندگی دنیا به جای آخرت راضی شده اید! با اینکه متاع زندگی دنیا در برابر آخرت چیز کمی بیش نیست!
اِلّا تَنفِروا يُعَذِّبكُم عَذابًا اَليمًا وَ يَستَبدِل قَومًا غَيرَكُم وَ لاتَضُرّوهُ شَيئئًاؕ وَ اللهُ عَليٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (39)
اگر (به سوی میدان جهاد) حرکت نکنید شما را مجازات دردناکی میکند و گروه دیگری غیر از شما را بجای شما قرار میدهد، و هیچ زیانی به او نمیرسانید، و خداوند بر هر چیزی توانا است.
اِلّا تَنصُروهُ فَقَد نَصَرَهُ اللهُ اِذ اَخرَجَهُ الَّذينَ كَفَروا ثانِيَ اثنَينِ اِذ هُما فِي الغارِ اِذ يَقولُ لِصاحِبِه لاتَحزَن اِنَّ اللهَ مَعَناۚ فَاَنزَلَ اللهُ سَكينَتَهۥ عَلَيهِ وَ اَيَّدَهۥ بِجُنودٍ لَم تَرَوها وَ جَعَلَ كَلِمَةَ الَّذينَ كَفَرُوا السُّفليٰؕ وَ كَلِمَةُ اللهِ هِيَ العُلياؕ وَ اللهُ عَزيزٌ حَكيمٌ (40)
اگر او را یاری نکنید خداوند (او را یاری خواهد کرد همانگونه که در مشکلترین ساعات او را تنها نگذارد) آن هنگام که کافران او را (از مکه) بیرون کردند در حالی که دومین نفر بود (و یکنفر همراه او بیش نبود) در آن هنگام که آندو در غار بودند و او به همسفر خود میگفت غم مخور خدا با ماست! در این موقع خداوند سکینه (و آرامش) خود را بر او فرستاد و با لشکرهائی که مشاهده نمیکردید او را تقویت نمود و گفتار (و هدف) کافران را پائین قرار داد (و آنها را با شکست مواجه ساخت) و سخن خدا (و آئین او) بالا (و پیروز) است و خداوند عزیز و حکیم است.
اؚنفِروا خِفافًا وَ ثِقالًا وَ جٰهِدوا بِاَموالِكُم وَ اَنفُسِكُم في سَبيلِ اللهِۚ ذٰلِكُم خَيرٌ لَكُم اِن كُنتُم تَعلَمونَ (41)
(همگی به سوی میدان جهاد) حرکت کنید، چه سبکبار باشید چه سنگین بار، و با اموال و جانهای خود در راه خدا جهاد نمائید، این بنفع شماست اگر بدانید.
لَو كانَ عَرَضًا قَريبًا وَ سَفَرًا قاصِدًا لَاتَّبَعوكَ وَ لٰكِن بَعُدَت عَلَيهِمُ الشُّقَّةُۚ وَ سَيَحلِفونَ بِاللهِ لَوِ استَطَعنا لَخَرَجنا مَعَكُمؗ يُهلِكونَ اَنفُسَهُمۚ وَ اللهُ يَعلَمُ اِنَّهُم لَكٰذِبونَ (42)
(اما گروهی از آنها چنانند که) اگر غنائمی نزدیک (و در دسترس) و سفری سهل و آسان باشد (به طمع دنیا) از تو پیروی میکنند، ولی (اکنون که برای میدان تبوک) راه بر آنها دور (و پر مشقت) است (سرباز میزنند) و به زودی سوگند یاد میکنند که اگر توانائی داشتیم همراه شما حرکت میکردیم (ولی آنها با این اعمال و این دروغها در واقع) خود را هلاک میکنند و خداوند میداند آنها دروغگو هستند.
عَفَا اللهُ عَنكَؗ لِمَ اَذِنتَ لَهُم حَتّيٰ يَتَبَيَّنَ لَكَ الَّذينَ صَدَقوا وَ تَعلَمَ الكٰذِبينَ (43)
خداوند تو را بخشید چرا به آنها اجازه دادی پیش از آنکه کسانی که راست گفتند برای تو روشن شوند و دروغگویان را بشناسی؟!
لايَستَأذِنُكَ الَّذينَ يُؤمِنونَ بِاللهِ وَ اليَومِ الأخِرِ اَن يُجٰهِدوا بِاَموالِهِم وَ اَنفُسِهِمؕ وَ اللهُ عَليمٌ بِالمُتَّقينَ (44)
آنها که ایمان بخدا و روز جزا دارند هیچگاه از تو اجازه برای جهاد (در راه خدا) با اموال و جانهایشان نمیگیرند، و خداوند پرهیزکاران را میشناسد.
اِنَّما يَستَأذِنُكَ الَّذينَ لايُؤمِنونَ بِاللهِ وَ اليَومِ الأخِرِ وَ ارتابَت قُلوبُهُم فَهُم في رَيبِهِم يَتَرَدَّدونَ (45)
تنها کسانی از تو اجازه میگیرند که ایمان به خدا و روز جزا ندارند و دلهایشان آمیخته با شک و تردید است، لذا آنها در تردید خود سر گردانند.
وَ لَو اَرادُوا الخُروجَ لَاَعَدّوا لَهۥ عُدَّةً وَ لٰكِن كَرِهَ اللهُ انبِعاثَهُم فَثَبَّطَهُم وَ قيلَ اقعُدوا مَعَ القٰعِدينَ (46)
اگر آنها (راست میگفتند و) میخواستند (به سوی میدان جهاد) خارج شوند وسیله ای برای آن فراهم میساختند، ولی خدا از حرکت آنها کراهت داشت لذا (توفیقش را از آنان سلب کرد و) آنها را (از این کار) باز داشت، و به آنها گفته شد با قاعدین (کودکان و پیران و بیماران) بنشینید.
لَو خَرَجوا فيكُم ما زادوكُم اِلّا خَبالًا وَ لَاَوضَعوا خِلٰلَكُم يَبغونَكُمُ الفِتنَةَؗ وَ فيكُم سَمّٰعونَ لَهُمؕ وَ اللهُ عَليمٌ بِالظٰلِمينَ (47)
اگر همراه شما (به سوی میدان جهاد) خارج میشدند چیزی جز اضطراب و تردید به شما نمیافزودند و به سرعت در بین شما به فتنه انگیزی (و ایجاد تفرقه و نفاق) میپرداختند و در میان شما افرادی (سست و ضعیف) هستند که بسیار از آنها پذیرا میباشند، و خداوند از ظالمان با خبر است.
لَقَدِ ابتَغَوُا الفِتنَةَ مِن قَبلُ وَ قَلَّبوا لَكَ الاُمورَ حَتّيٰ جآءَ الحَقُّ وَ ظَهَرَ اَمرُ اللهِ وَ هُم كٰرِهونَ (48)
آنها پیش از این (نیز) اقدام به فتنه انگیزی کردند و کارها را برای تو دگرگون ساختند (و بهم ریختند) تا زمانی که حق فرا رسید و فرمان خدا آشکار گشت (و پیروز شدید) در حالی که آنها کراهت داشتند.
وَ مِنهُم مَن يَقولُ ائذَن لي وَ لاتَفتِنّيٓۚ اَلا فِي الفِتنَةِ سَقَطواۚ وَ اِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحيطَةٌ بِالكٰفِرينَ (49)
بعضی از آنها میگویند بما اجازه ده (تا در جهاد شرکت نکنیم) و ما را به گناه گرفتار ساز، آگاه باشید آنها (هم اکنون) در گناه سقوط کرده اند و جهنم کافران را احاطه کرده است!
اِن تُصِبكَ حَسَنَةٌ تَسُؤهُم ؗ وَ اِن تُصِبكَ مُصيبَةٌ يَقولوا قَد اَخَذنآ اَمرَنا مِن قَبلُ وَ يَتَوَلَّوا وَ هُم فَرِحونَ (50)
هرگاه نیکی به تو رسد آنها را ناراحت میکند، اگر مصیبتی به تو رسد میگویند ما تصمیم خود را از پیش گرفته ایم و باز میگردند در حالیکه خوشحالند.
قُل لَن يُصيبَنآ اِلّا ما كَتَبَ اللهُ لَنا هُوَمَولیــٰناۚ وَ عَلَي اللهِ فَليَتَوَكَّلِ المُؤمِنونَ (51)
بگو هیچ حادثه ای برای ما رخ نمیدهد مگر آنچه خداوند برای ما نوشته است، او مولی (و سرپرست) ما است و مؤ منان تنها بر خدا توکل میکنند.
قُل هَل تَرَبَّصونَ بِنآ اِلّآ اِحدَيالحُسنَيَينِؗ وَ نَحنُ نَتَرَبَّصُ بِكُم اَن يُصيبَكُمُ اللهُ بِعَذابٍ مِن عِندِهٓ اَو بِاَيدينا ؗ فَتَرَبَّصوٓا اِنّا مَعَكُم مُتَرَبِّصونَ (52)
بگو آیا درباره ما جز یکی از دو نیکی انتظار دارید (یا بر شما پیروز میشویم و یا شربت شهادت مینوشیم) ولی ما انتظار داریم یا عذابی از طرف خداوند (در آن جهان) یا به دست ما (در این جهان) به شما برسد، اکنون که چنین است شما انتظار بکشید ما هم با شما انتظار میکشیم.
قُل اَنفِقوا طَوعًا اَوكَرهًا لَن يُتَقَبَّلَ مِنكُم ؗ اِنَّكُم كُنتُم قَومًا فٰسِقينَ (53)
بگو انفاق کنید خواه از روی میل یا اکراه، هرگز از شما پذیرفته نمیشود چرا که شما قوم فاسقی بودید.
وَ ما مَنَعَهُم اَن تُقبَلَ مِنهُم نَفَقٰتُهُم اِلّآ اَنَّهُم كَفَروا بِاللهِ وَ بِرَسولِه وَ لايَأتونَ الصَّلوٰةَ اِلّا وَ هُم كُساليٰ وَ لايُنفِقونَ اِلّا وَ هُم كٰرِهونَ (54)
و هیچ چیز مانع قبول انفاقهای آنها نشد جز اینکه آنها به خدا و پیامبرش کافر شدند و نماز بجا نمیآورند جز با کسالت و انفاق نمیکنند مگر با کراهت!
فَلا تُعجِبكَ اَموالُهُم وَ لآ اَولادُهُم ؗ اِنَّما يُريدُ اللهُ لِيُعَذِّبَهُم بِها فِي الحَيوٰةِ الدُّنيا وَ تَزهَقَ اَنفُسُهُم وَ هُم كٰفِرونَ (55)
و (فزونی) اموال و اولاد آنها تو را در شگفتی فرو نبرد، خدا میخواهد آنها را به وسیله آن در زندگی دنیا عذاب کند و در حال کفر بمیرند.
وَ يَحلِفونَ بِاللهِ اِنَّهُم لَمِنكُم وَ ما هُم مِنكُم وَلٰكِنَّهُم قَومٌ يَفرَقونَ (56)
و به خدا سوگند میخورند که آنها از شما هستند در حالی که از شما نیستند، ولی آنها گروهی هستند که میترسند (و وحشت دارند لذا دروغ میگویند).
لَو يَجِدونَ مَلجَئئًا اَو مَغٰرٰتٍ اَو مُدَّخَلًا لَوَلَّوا اِلَيهِ وَ هُم يَجمَحونَ (57)
اگر پناهگاه یا غارها یا راهی در زیر زمین بیابند به سوی آن حرکت میکنند در حالی که با سرعت و شتاب فرار میکنند.
وَ مِنهُم مَن يَلمِزُكَ فِي الصَّدَقٰتِؗ فَاِن اُعطوا مِنها رَضوا وَ اِن لَم يُعطَوا مِنهآ اِذا هُم يَسخَطونَ (58)
و در میان آنها کسانی هستند که در (تقسیم) غنائم به تو ایراد میکنند، اگر از آن به آنها بدهند راضی میشوند و اگر ندهند خشم میگیرند (خواه حق آنها باشد یا نه).
وَ لَو اَنَّهُم رَضوا مآ ءاتیــٰهُمُ اللهُ وَ رَسولُهۥ وَ قالوا حَسبُنَا اللهُ سَيُؤتينَا اللهُ مِن فَضلِه وَ رَسولُهٓۥ اِنّــآ اِلَي اللهِ رٰغِبونَ (59)
ولی اگر آنها به آنچه خدا و پیامبرش به آنها میدهد راضی باشند و بگویند خداوند برای ما کافی است و به زودی خدا و رسولش از فضل خود به ما میبخشد ما تنها رضای او را میطلبیم (اگر چنین کنند به سود آنهاست).
اِنَّمَا الصَّدَقٰتُ لِلفُقَرآءِ وَ المَسٰكينِ وَ العٰمِلينَ عَلَيها وَ المُؤَلَّفَةِ قُلوبُهُم وَ فِي الرِّقابِ وَ الغٰرِمينَ وَ في سَبيلِ اللهِ وَ ابنِ السَّبيلِۚ فَريضَةً مِنَ اللهِؕ وَ اللهُ عَليمٌ حَكيمٌ (60)
زکات مخصوص فقراء و مساکین و کارکنانی است که برای (جمع آوری) آن کار میکنند، و کسانی که برای جلب محبتشان اقدام میشود، و برای (آزادی) بردگان، و بدهکاران، و در راه (تقویت آئین خدا، و واماندگان در راه، این یک فریضه (مهم) الهی است و خداوند دانا و حکیم است.
وَ مِنهُمُ الَّذينَ يُؤذونَ النَّبِيَّ وَ يَقولونَ هُوَاُذُنٌۚ قُل اُذُنُ خَيرٍ لَكُم يُؤمِنُ بِاللهِ وَ يُؤمِنُ لِلمُؤمِنينَ وَ رَحمَةٌ لِلَّذينَ ءامَنوا مِنكُمۚ وَ الَّذينَ يُؤذونَ رَسولَ اللهِ لَهُم عَذابٌ اَليمٌ (61)
از آنها کسانی هستند که پیامبر را آزار میدهند، و میگویند او خوشباور و گوشی است!، بگو خوشباور بودن او به نفع شماست (ولی بدانید) او ایمان به خدا دارد و (تنها) تصدیق مؤ منان میکند، و رحمت است برای کسانی از شما که ایمان آورده اند، و آنها که فرستاده خدا را آزار میدهند عذاب دردناکی دارند.
يَحلِفونَ بِاللهِ لَكُم لِيُرضوكُم وَ اللهُ وَ رَسولُهٓۥ اَحَقُّ اَن يُرضوهُ اِن كانوا مُؤمِنينَ (62)
برای شما، سوگند به خدا یاد میکنند تا شما را راضی کنند، در حالی که شایسته تر این است که خدا و رسولش را راضی سازند، اگر (راست میگویند و) ایمان دارند.
اَلَم يَعلَموٓا اَنَّهۥ مَن يُحادِدِ اللهَ وَ رَسولَهۥ فَاَنَّ لَهۥ نارَ جَهَنَّمَ خٰلِدًا فيهاۚ ذٰلِكَ الخِزيُ العَظيمُ (63)
آیا نمیدانند هر کس با خدا و رسولش دشمنی کند، برای او آتش دوزخ است که جاودانه در آن میماند، این یک رسوائی بزرگ است!
يَحذَرُ المُنٰفِقونَ اَن تُنَزَّلَ عَلَيهِم سورَةٌ تُنَبِّئُهُم بِما في قُلوبِهِمۚ قُلِ استَهزِءوٓاؗ اِنَّ اللهَ مُخرِجٌ ما تَحذَرونَ (64)
منافقان از آن بیم دارند که آیهای بر ضد آنها نازل گردد و به آنها از اسرار درون قلبشان خبر دهد، بگو: استهزا کنید، خداوند آنچه را از آن بیم دارید آشکار میسازد!
وَ لَئِن سَاَلتَهُم لَيَقولُنَّ اِنَّما كُنّا نَخوضُ وَ نَلعَبُۚ قُل اَبِاللهِ وَ ءايٰتِه وَ رَسولِه كُنتُم تَستَهزِءونَ (65)
و اگر از آنها بپرسی (چرا این اعمال خلاف را انجام دادید) میگویند ما بازی و شوخی میکردیم، بگو آیا خدا، و آیات او، و پیامبرش را مسخره میکنید.
لاتَعتَذِرواؗ قَد كَفَرتُم بَعدَ ايمانِكُمۚ اِن نَعفُ عَن طآئِفَةٍ مِنكُم نُعَذِّب طآئِفَةً بِاَنَّهُم كانوا مُجرِمينَ (66)
(بگو) عذر خواهی نکنید (که بیهوده است، چرا که) شما پس از ایمان آوردن کافر شدید، اگر گروهی از شما را (به خاطر توبه) مورد عفو قرار دهیم، گروه دیگری را عذاب خواهیم کرد، زیرا آنها مجرم بودند.
اؘلمُنٰفِقونَ وَ المُنٰفِقٰتُ بَعضُهُم مِن بَعضٍۚ يَأمُرونَ بِالمُنكَرِ وَ يَنهَونَ عَنِ المَعروفِ وَ يَقبِضونَ اَيدِيَهُمۚ نَسُوا اللهَ فَنَسِيَهُمۚ اِنَّ المُنٰفِقينَ هُمُ الفٰسِقونَ (67)
مردان منافق و زنان منافق همه از یک گروهند، آنها امر به منکر، و نهی از معروف، میکنند، و دستهایشان را (از انفاق و بخشش) میبندند، خدا را فراموش کردند و خدا آنها را فراموش کرده (رحمتش را از آنها قطع منافقان قطعا فاسقند.
وَعَدَ اللهُ المُنٰفِقينَ وَ المُنٰفِقٰتِ وَ الكُفّارَ نارَ جَهَنَّمَ خٰلِدينَ فيها ؗ هِيَ حَسبُهُمۚ وَ لَعَنَهُمُ اللهُؗ وَ لَهُم عَذابٌ مُقيمٌ (68)
خداوند به مردان و زنان منافق و کفار وعده آتش دوزخ داده، جاودانه در آن خواهند ماند، همان برای آنها کافی است، و خدا آنها را از رحمتش دور ساخته، و عذاب همیشگی برای آنها است.
كَالَّذينَ مِن قَبلِكُم كانوٓا اَشَدَّ مِنكُم قُوَّةً وَ اَكثَرَ اَموالًا وَ اَولادًا فَاستَمتَعوا بِخَلاقِهِم فَاستَمتَعتُم بِخَلاقِكُم كَمَا استَمتَعَ الَّذينَ مِن قَبلِكُم بِخَلاقِهِم وَ خُضتُم كَالَّذي خاضوٓاۚ اُولئِكَ حَبِطَت اَعمالُهُم فِي الدُّنيا وَ الأخِرَةِ ؗ وَ اُولئِكَ هُمُ الخٰسِرونَ (69)
(شما منافقان) همانند کسانی هستید که قبل از شما بودند (و راه نفاق پوئیدند) آنها از شما نیرومندتر و اموال و فرزندانشان فزونتر بود، آنها از بهره خود (در دنیا در راه هوسها و گناه) استفاده کردند، شما نیز از بهره خود (در این راه) استفاده کردید همان گونه که آنها استفاده کردند شما (در کفر و نفاق و استهزای مومنان فرو رفتید همانگونه که آنها فرو رفتند، (ولی سر انجام) اعمالشان در دنیا و آخرت نابود شد و آنها زیانکارانید.
اَلَم يَأتِهِم نَبَاُ الَّذينَ مِن قَبلِهِم قَومِ نوحٍ وَ عادٍ وَ ثَمودَ وَ قَومِ اِبرٰهيمَ وَ اَصحٰبِ مَديَنَ وَ المُؤتَفِكٰتِۚ اَتَتهُم رُسُلُهُم بِالبَيِّنٰتِؗ فَما كانَ اللهُ لِيَظلِمَهُم وَلٰكِن كانوٓا اَنفُسَهُم يَظلِمونَ (70)
آیا خبر کسانی که پیش از آنها بودند به آنان نرسیده، قوم نوح و عاد و ثمود و قوم ابراهیم و اصحاب مدین (قوم شعیب) و شهرهای زیر و رو شده (قوم لوط) که پیامبرانشان با دلائل روشن به سوی آنها آمدند (ولی نپذیرفتند) خداوند به آنها ستم نکرد اما خودشان بر خویشتن ستم میکردند.
وَ المُؤمِنونَ وَ المُؤمِنٰتُ بَعضُهُم اَولِيآءُ بَعضٍۚ يَأمُرونَ بِالمَعروفِ وَ يَنهَونَ عَنِ المُنكَرِ وَ يُقيمونَ الصَّلوٰةَ وَ يُؤتونَ الزَّكوٰةَ وَ يُطيعونَ اللهَ وَ رَسولَهٓۥۚ اُولئِكَ سَيَرحَمُهُمُ اللهُۚ اِنَّ اللهَ عَزيزٌ حَكيمٌ (71)
مردان و زنان با ایمان ولی (و یار و یاور) یکدیگرند، امر به معروف و نهی از منکر میکنند، و نماز را بر پا میدارند، و زکات را میپردازند، و خدا و رسولش را اطاعت مینمایند، خداوند به زودی آنها را مورد رحمت خویش قرار میدهد خداوند توانا و حکیم است.
وَعَدَ اللهُ المُؤمِنينَ وَ المُؤمِنٰتِ جَنّٰتٍ تَجري مِن تَحتِهَا الاَنهٰرُ خٰلِدينَ فيها وَ مَسٰكِنَ طَيِّبَةً في جَنّٰتِ عَدنٍۚ وَ رِضوانٌ مِنَ اللهِ اَكبَرُۚ ذٰلِكَ هُوَالفَوزُ العَظيمُ (72)
خداوند به مردان و زنان با ایمان باغهائی از بهشت وعده داده که نهرها از زیر (درختان) آنها جاری هستند، جاودانه در آن خواهند ماندو مسکنهای پاکیزه ای در بهشتهای عدن (نصیب آنها ساخته) و رضا (و خشنودی) خدا (از همه اینها) برتر است!، و پیروزی بزرگ همین است.
يٰٓـاَيُّهَا النَّبِيُّ جٰهِدِ الكُفّارَ وَ المُنٰفِقينَ وَ اغلُظ عَلَيهِمۚ وَ مَأویــٰهُم جَهَنَّمُ ؗ وَ بِئسَ المَصيرُ (73)
ای پیامبر! با کافران و منافقان جهاد کن، و بر آنها سخت گیر، جایگاهشان جهنم است و چه بد سرنوشتی دارند.
يَحلِفونَ بِاللهِ ما قالوا وَ لَقَد قالوا كَلِمَةَ الكُفرِ وَ كَفَروا بَعدَ اِسلامِهِم وَ هَمّوا بِما لَم يَنالواۚ وَ ما نَقَموٓا اِلّآ اَن اَغنیــٰهُمُ اللهُ وَ رَسولُهۥ مِن فَضلِهۚ فَاِن يَتوبوا يَكُ خَيرًا لَهُم ؗ وَ اِن يَتَوَلَّوا يُعَذِّبهُمُ اللهُ عَذابًا اَليمًا فِي الدُّنيا وَ الأخِرَةِ ؗ وَ ما لَهُم فِي الاَرضِ مِن وَلِيٍّ وَ لانَصيرٍ (74)
به خدا سوگند میخورند که (سخنان زننده در غیاب پیامبر) نگفته اند، در حالی که قطعا سخنان کفر آمیز گفته اند، و پس از اسلام کافر شده اند، و تصمیم (به کار خطرناکی) گرفتند که به آن نرسیدند، آنها فقط از این انتقام میگیرند که خداوند و رسولش آنان را به فضل (و کرم) خود بینیاز ساختند! (با این حال) اگر توبه کنند برای آنها بهتر است، و اگر روی گردانند خداوند آنها را در دنیا و آخرت به مجازات دردناکی کیفر خواهد داد و در سراسر روی زمین نه ولی و حامی دارند و نه یاوری!
وَ مِنهُم مَن عاهَدَ اللهَ لَئِن ءاتیــٰنا مِن فَضلِه لَنَصَّدَّقَنَّ وَ لَنَكونَنَّ مِنَ الصّٰلِحينَ (75)
از آنها کسانی هستند که با خدا پیمان بسته اند که اگر خداوند ما را از فضل خود روزی کند قطعا صدقه خواهیم داد و از شاکران خواهیم بود.
فَلَمّآ ءاتیــٰهُم مِن فَضلِه بَخِلوا بِه وَ تَوَلَّوا وَ هُم مُعرِضونَ (76)
اما هنگامی که از فضل خود به آنها بخشید بخل ورزیدند، و سرپیچی کردند، و روی گردان شدند.
فَاَعقَبَهُم نِفاقًا في قُلوبِهِم اِليٰ يَومِ يَلقَونَهۥ بِمآ اَخلَفُوا اللهَ ما وَ عَدوهُ وَ بِما كانوا يَكذِبونَ (77)
این عمل (روح) نفاق را در دلهایشان تا روزی که خدا را ملاقات کنند بر قرار ساخت، این بخاطر آن است که از پیمان الهی تخلف جستند و دروغ گفتند.
اَلَم يَعلَموٓا اَنَّ اللهَ يَعلَمُ سِرَّهُم وَ نَجویــٰهُم وَ اَنَّ اللهَ عَلّامُ الغُيوبِ (78)
آیا نمیدانستند که خداوند اسرار و سخنان در گوشی آنها را میداند، و خداوند از همه غیوب (و پنهانیها) آگاه است.
اؘلَّذينَ يَلمِزونَ المُطَّوِّعينَ مِنَ المُؤمِنينَ فِي الصَّدَقٰتِ وَ الَّذينَ لايَجِدونَ اِلّا جُهدَهُم فَيَسخَرونَ مِنهُم سَخِرَ اللهُ مِنهُم وَ لَهُم عَذابٌ اَليمٌ (79)
کسانی که از صدقات مومنان اطاعت کار عیبجوئی میکنند، و آنهائی را که دسترسی جز به مقدار (ناچیز) توانائیشان ندارند مسخره مینمایند خدا آنها را مسخره میکند (کیفر استهزا کنندگان را به آنها میدهد) و برای آنان عذاب دردناکی است.
اؚستَغفِر لَهُم اَو لاتَستَغفِر لَهُم ؗ اِن تَستَغفِر لَهُم سَبعينَ مَرَّةً فَلَن يَغفِرَ اللهُ لَهُمۚ ذٰلِكَ بِاَنَّهُم كَفَروا بِاللهِ وَ رَسولِهۚ وَ اللهُ لايَهدِي القَومَ الفٰسِقينَ (80)
چه برای آنها استغفار کنی و چه نکنی، (حتی) اگر هفتاد بار برای آنها استغفار کنی هرگز خداوند آنها را نمیآمرزد، چرا که آنها خدا و پیامبرش را انکار کردند، و خداوند جمعیت فاسقان را هدایت نمیکند.
فَرِحَ المُخَلَّفونَ بِمَقعَدِهِم خِلٰفَ رَسولِ اللهِ وَ كَرِهوٓا اَن يُجٰهِدوا بِاَموالِهِم وَ اَنفُسِهِم في سَبيلِ اللهِ وَ قالوا لاتَنفِروا فِي الحَرِّۚ قُل نارُ جَهَنَّمَ اَشَدُّ حَرًّا ؗ لَو كانوا يَفقَهونَ (81)
تخلف جویان (از جنگ تبوک) از مخالفت با رسول خدا (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) خوشحال شدند و کراهت داشتند که با اموال و جانهای خود در راه خدا جهاد کنند و (به یکدیگر و به مومنان) گفتند در این گرما حرکت (به سوی میدان) نکنید، به آنها بگو آتش دوزخ از این هم گرمتر است اگر بفهمند!
فَليَضحَكوا قَليلًا وَ ليَبكوا كَثيرًا جَزآءً بِما كانوا يَكسِبونَ (82)
آنها باید کمتر بخندند و بسیار بگریند، این جزای کارهائی است که انجام میدادند.
فَاِن رَجَعَكَ اللهُ اِليٰ طآئِفَةٍ مِنهُم فَاستَأذَنوكَ لِلخُروجِ فَقُل لَن تَخرُجوا مَعِيَ اَبَدًا وَ لَن تُقاتِلوا مَعِيَ عَدُوًّا ؗ اِنَّكُم رَضيتُم بِالقُعودِ اَوَّلَ مَرَّةٍ فَاقعُدوا مَعَ الخٰلِفينَ (83)
هرگاه خداوند تو را به سوی گروهی از آنان بازگرداند و از تو اجازه خروج (به سوی میدان جهاد) بخواهند، بگو هیچگاه با من خروج نخواهید کرد و هرگز همراه من با دشمنی نخواهید جنگید، چرا شما نخستین بار به کناره گیری راضی شدید، اکنون نیز با متخلفان بمانید!
وَ لاتُصَلِّ عَليٰٓ اَحَدٍ مِنهُم ماتَ اَبَدًا وَ لاتَقُم عَليٰ قَبرِهٓؗ اِنَّهُم كَفَروا بِاللهِ وَ رَسولِه وَ ماتوا وَ هُم فٰسِقونَ (84)
بر هیچیک از آنها که بمیرد نماز نخوان، و بر کنار قبرش (برای دعا و طلب آمرزش) نایست چرا که آنها به خدا و رسولش کافر شدند، و در حالی که فاسق بودند از دنیا رفتند.
وَ لاتُعجِبكَ اَموالُهُم وَ اَولادُهُمۚ اِنَّما يُريدُ اللهُ اَن يُعَذِّبَهُم بِها فِي الدُّنيا وَ تَزهَقَ اَنفُسُهُم وَ هُم كٰفِرونَ (85)
مبادا اموال و اولادشان مایه اعجاب تو گردد، (این برای آنها نعمت نیست بلکه) خدا میخواهد به وسیله آن، آنها را در دنیا عذاب کند، و جانشان برآید در حالی که کافر باشند.
وَ اِذآ اُنزِلَت سورَةٌ اَن ءامِنوا بِاللهِ وَ جٰهِدوا مَعَ رَسولِهِ استَأذَنَكَ اُولُوا الطَّولِ مِنهُم وَ قالوا ذَرنا نَكُن مَعَ القٰعِدينَ (86)
و هنگامی که سوره ای نازل گردد که ایمان به خدا بیاورید و همراه پیامبرش جهاد کنید کسانی که از آنها (گروه منافقان) توانائی دارند از تو اجازه میخواهند و میگویند: بگذار ما با قاعدین (آنها که از جهاد معافند) بوده باشیم.
رَضوا بِاَن يَكونوا مَعَ الخَوالِفِ وَ طُبِعَ عَليٰ قُلوبِهِم فَهُم لايَفقَهونَ (87)
آنها راضی شدند که با متخلفان باشند، و بر دلهایشان مهر نهاده شده، لذا نمیفهمند.
لٰكِنِ الرَّسولُ وَ الَّذينَ ءامَنوا مَعَهۥ جٰهَدوا بِاَموالِهِم وَ اَنفُسِهِمۚ وَ اُولئِكَ لَهُمُ الخَيرٰتُ ؗ وَ اُولئِكَ هُمُ المُفلِحونَ (88)
ولی پیامبر و آنها که با او ایمان آوردند با اموال و جانهایشان به جهاد پرداختند و همه نیکیها برای آنهاست و آنها رستگارانند.
اَعَدَّ اللهُ لَهُم جَنّٰتٍ تَجري مِن تَحتِهَا الاَنهٰرُ خٰلِدينَ فيهاۚ ذٰلِكَ الفَوزُ العَظيمُ (89)
خداوند برای آنها باغهائی از بهشت فراهم ساخته که نهرها از زیر درختانش جاری است، جاودانه در آن خواهند بود، و این رستگاری (و پیروزی) بزرگی است.
وَ جآءَ المُعَذِّرونَ مِنَ الاَعرابِ لِيُؤذَنَ لَهُم وَ قَعَدَ الَّذينَ كَذَبُوا اللهَ وَ رَسولَهۥۚ سَيُصيبُ الَّذينَ كَفَروا مِنهُم عَذابٌ اَليمٌ (90)
و معذوران از اعراب (نزد تو) آمدند که به آنها اجازه تخلف از جهاد) داده شود، اما آنها که به خدا و پیامبرش دروغ گفتند (بدون هیچ عذری در خانه خود) نشستند، به زودی کسانی را که از آنها کافر شدند (و معذور نبودند) عذاب دردناکی خواهد رسید.
لَيسَ عَلَي الضُّعَفآءِ وَ لاعَلَي المَرضيٰ وَ لاعَلَي الَّذينَ لايَجِدونَ ما يُنفِقونَ حَرَجٌ اِذا نَصَحوا لِله وَ رَسولِهۚما عَلَي المُحسِنينَ مِن سَبيلٍۚ وَ اللهُ غَفورٌ رَحيمٌ (91)
بر ضعیفان و بیماران و آنها که وسیله ای برای انفاق (در راه جهاد) ندارند ایرادی نیست (که در میدان مبارزه شرکت نکنند) هرگاه برای خدا و رسولش خیر خواهی کنند (و از آنچه در توان دارند مضایقه ننمایند، چه اینکه) بر نیکوکاران راه مؤ اخذه نیست، و خداوند آمرزنده و مهربان است.
وَ لا عَلَي الَّذينَ اِذا مآ اَتَوكَ لِتَحمِلَهُم قُلتَ لآ اَجِدُ مآ اَحمِلُكُم عَلَيهِ تَوَلَّوا وَ اَعيُنُهُم تَفيضُ مِنَ الدَّمعِ حَزَنًا اَلّا يَجِدوا ما يُنفِقونَ (92)
و (نیز) ایرادی نیست بر آنها که وقتی نزد تو آمدند که آنها را بر مرکبی (برای میدان جهاد) سوار کنی گفتی مرکبی که شما را بر آن سوار کنم ندارم (از نزد تو) بازگشتند در حالی که چشمانشان اشکبار بود، چرا که چیزی که در راه خدا انفاق کنند نداشتند.
اِنَّمَا السَّبيلُ عَلَي الَّذينَ يَستَأذِنونَكَ وَ هُم اَغنِيآءُۚ رَضوا بِاَن يَكونوا مَعَ الخَوالِفِ وَ طَبَعَ اللهُ عَليٰ قُلوبِهِم فَهُم لايَعلَمونَ (93)
راه مؤ اخذه تنها به روی کسانی باز است که از تو اجازه میخواهند در حالی که بینیازند (و امکانات کافی دارند) آنها راضی شدند که با متخلفان بمانند، و خداوند بر دلهایشان مهر نهاده لذا چیزی نمیداند.
يَعتَذِرونَ اِلَيكُم اِذا رَجَعتُم اِلَيهِمۚ قُل لاتَعتَذِروا لَن نُؤمِنَ لَكُم قَد نَبَّاَنَا اللهُ مِن اَخبارِكُمۚ وَ سَيَرَي اللهُ عَمَلَكُم وَ رَسولُهۥ ثُمَّ تُرَدّونَ اِليٰ عالِمِ الغَيبِ وَ الشَّهادَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِما كُنتُم تَعمَلونَ (94)
هنگامی که به سوی آنها (که از جهاد تخلف کردند) بازگردید از شما عذر خواهی میکنند، بگو عذر خواهی مکنید، ما هرگز به شما ایمان نخواهیم آورد چرا که خدا ما را از اخبارتان آگاه ساخته، و خدا و رسولش اعمال شما را میبینند، سپس به سوی کسی که آگاه از پنهان و آشکار است باز میگردید و او شما را به آنچه انجام میدادید آگاه میکند (و جزا میدهد).
سَيَحلِفونَ بِاللهِ لَكُم اِذَا انقَلَبتُم اِلَيهِم لِتُعرِضوا عَنهُمؗ فَاَعرِضوا عَنهُم اِنَّهُم رِجسٌ ؗ وَ مَأویــٰهُم جَهَنَّمُ جَزآءً بِما كانوا يَكسِبونَ (95)
هنگامی که به سوی آنان بازگردید برای شما سوگند یاد میکند که از آنها اعراض (و صرف نظر) کنید، از آنها اعراض کنید (و روی گردانید) چرا که آنها پلیدند و جایگاهشان دوزخ است، به کیفر اعمالی که انجام میدادند.
يَحلِفونَ لَكُم لِتَرضَوا عَنهُم ؗ فَاِن تَرضَوا عَنهُم فَاِنَّ اللهَ لايَرضيٰ عَنِ القَومِ الفٰسِقينَ (96)
با سوگند از شما میخواهند که از ایشان راضی شوید، اگر شما از آنها راضی شوید خداوند از جمعیت فاسقان راضی نخواهد شد.
اؘلاَعرابُ اَشَدُّ كُفرًا وَ نِفاقًا وَ اَجدَرُ اَلّا يَعلَموا حُدودَ مآ اَنزَلَ اللهُ عَليٰ رَسولِهٖؕ وَ اللهُ عَليمٌ حَكيمٌ (97)
عربهای بادیه نشین کفر و نفاقشان شدیدتر است و به جهل از حدود (و مرزهای) آنچه خدا بر پیامبرش نازل کرده سزاوارترند، و خداوند دانا و حکیم است.
وَ مِنَ الاَعرابِ مَن يَتَّخِذُ ما يُنفِقُ مَغرَمًا وَ يَتَرَبَّصُ بِكُمُ الدَّوآئِرَۚ عَلَيهِم دآئِرَةُ السَّوءِؕ وَ اللهُ سَميعٌ عَليمٌ (98)
گروهی از (این) اعراب بادیه نشین چیزی را که (در راه خدا) انفاق میکنند غرامت محسوب میدارند، و انتظار حوادث دردناکی برای شما میکشند حوادث دردناک برای آنهاست، و خداوند شنوا و داناست.
وَ مِنَ الاَعرابِ مَن يُؤمِنُ بِاللهِ وَ اليَومِ الأخِرِ وَ يَتَّخِذُ ما يُنفِقُ قُرُ بٰتٍ عِندَ اللهِ وَ صَلَوٰتِ الرَّسولِۚ اَلآ اِنَّها قُربَةٌ لَهُمۚ سَيُدخِلُهُمُ اللهُ في رَحمَتِهٖٓۚ اِنَّ اللهَ غَفورٌ رَحيمٌ (99)
گروه (دیگری) از عربهای بادیه نشین ایمان بخدا و روز رستاخیز دارند، و آنچه را انفاق میکنند مایه تقرب نزد خدا، و دعاهای پیامبر میدانند، آگاه باشید اینها مایه تقرب آنها است، خداوند به زودی آنانرا در رحمت خود وارد خواهد ساخت، چرا که خداوند آمرزنده و مهربان است.
وَ السّٰبِقونَ الاَوَّلونَ مِنَ المُهٰجِرينَ وَ الاَنصارِ وَ الَّذينَ اتَّبَعوهُم بِاِحسانٍ رَضِيَ اللهُ عَنهُم وَ رَضوا عَنهُ وَ اَعَدَّ لَهُم جَنّٰتٍ تَجري تَحتَهَا الاَنهٰرُ خٰلِدينَ فيهآ اَبَدًاۚ ذٰلِكَ الفَوزُ العَظيمُ (100)
پیشگامان نخستین از مهاجرین و انصار و آنها که به نیکی از آنها پیروی کردند، خداوند از آنها خشنود و آنها (نیز) از او خشنود شدند، و باغهائی از بهشت برای آنان فراهم ساخته که نهرها از زیر درختانش جریان دارد، جاودانه در آن خواهند ماند، و از این پیروزی بزرگی است.
وَ مِمَّن حَولَكُم مِنَ الاَعرابِ مُنٰفِقونَ ؗ وَ مِن اَهلِ المَدينَةِ مَرَدوا عَلَي النِّفاقِ لاتَعلَمُهُم ؗ نَحنُ نَعلَمُهُمۚ سَنُعَذِّبُهُم مَرَّ تَينِ ثُمَّ يُرَدّونَ اِليٰ عَذابٍ عَظيمٍ (101)
و از (میان) اعراب بادیه نشینی که اطراف شما هستند جمعی از منافقانند و از اهل (خود) مدینه (نیز) گروهی سخت به نفاق پای بندند که آنها را نمیشناسی و ما آنها را میشناسیم، به زودی آنها را دوباره مجازات میکنیم (مجازاتی به وسیله رسوائی اجتماعی، و مجازاتی به هنگام مرگ) سپس به سوی مجازات بزرگی (در قیامت) فرستاده میشوند.
وَ ءاخَرونَ اعتَرَفوا بِذُنو بِهِمخَلَطوا عَمَلًا صٰلِحًا وَ ءاخَرَ سَيِّئًا عَسَي اللهُ اَن يَتوبَ عَلَيهِمۚ اِنَّ اللهَ غَفورٌ رَحيمٌ (102)
و گروهی دیگر به گناهان خود اعتراف کردند و اعمال صالح و ناصالحی را به هم آمیختند، امید میرود که خداوند توبه آنها را بپذیرد خداوند غفور و رحیم است.
خُذ مِن اَموالِهِم صَدَقَةً تُطَهِّرُهُم وَ تُزَكّيهِم بِها وَ صَلِّ عَلَيهِم ؗ اِنَّ صَلوٰتَكَ سَكَنٌ لَهُمؕ وَ اللهُ سَميعٌ عَليمٌ (103)
از اموال آنها صدقه ای (زکات) بگیر تا به وسیله آن آنها را پاک سازی و پرورش دهی، و به آنها (هنگام گرفتن زکات) دعا کن که دعای تو مایه آرامش آنها است و خداوند شنوا و دانا است.
اَلَم يَعلَموٓا اَنَّ اللهَ هُوَيَقبَلُ التَّوبَةَ عَن عِبادِهٖ وَ يَأخُذُ الصَّدَقٰتِ وَ اَنَّ اللهَ هُوَ التَّوّابُ الرَّحيمُ (104)
آیا نمیدانند که تنها خداوند توبه را از بندگانش میپذیرد و صدقات را میگیرد و خداوند توبه پذیر و مهربان است.
وَ قُلِ اعمَلوا فَسَيَرَي اللهُ عَمَلَكُم وَ رَسولُهۥ وَ المُؤمِنونَ ؗ وَ سَتُرَدّونَ اِليٰ عالِمِ الغَيبِ وَ الشَّهادَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِما كُنتُم تَعمَلونَ (105)
بگو عمل کنید، خداوند و فرستاده او و مؤ منان اعمال شما را میبینند و به زودی به سوی کسی باز میگردید که پنهان و آشکار را میداند و شما را به آنچه عمل میکردید خبر میدهد.
وَ ءاخَرونَ مُرجَونَ لِاَمرِ اللهِ اِمّا يُعَذِّبُهُم وَ اِمّا يَتوبُ عَلَيهِمؕ وَ اللهُ عَليمٌ حَكيمٌ (106)
گروهی دیگر واگذار به فرمان خدا شده اند یا آنها را مجازات میکند و یا توبه آنها را میپذیرد (هر طور که شایسته باشند) و خداوند دانا و حکیم است.
وَ الَّذينَ اتَّخَذوا مَسجِدًا ضِرارًا وَ كُفرًا وَ تَفريقًا بَينَ المُؤمِنينَ وَ اِرصادًا لِمَن حارَبَ اللهَ وَ رَسولَهۥ مِن قَبلُۚ وَ لَيَحلِفُنَّ اِن اَرَدنآ اِلَّا الحُسنيٰ ؗ وَ اللهُ يَشهَدُ اِنَّهُم لَكٰذِبونَ (107)
(گروهی دیگر از آنها) کسانی هستند که مسجدی ساختند برای زیان (به مسلمانان) و (تقویت) کفر و تفرقه میان مؤ منان و کمینگاه برای کسی که با خدا و پیامبرش از پیش مبارزه کرده بود، آنها سوگند یاد میکنند که نظری جز نیکی (و خدمت) نداشته ایم اما خداوند گواهی میدهد که آنها دروغگو هستند!
لاتَقُم فيهِ اَبَدًاۚ لَمَسجِدٌ اُسِّسَ عَلَي التَّقويٰ مِن اَوَّلِ يَومٍ اَحَقُّ اَن تَقومَ فيهِ ؗ فيهِ رِجالٌ يُحِبّونَ اَن يَتَطَهَّرواۚ وَ اللهُ يُحِبُّ المُطَّهِّرينَ (108)
هرگز در آن قیام (و عبادت) مکن، آن مسجدی که از روز نخست بر پایه تقوی بنا شده شایسته تر است که در آن قیام (و عبادت) کنی، در آن مردانی هستند که دوست میدارند پاکیزه باشند و خداوند پاکیزگان را دوست دارد.
اَفَمَن اَسَّسَ بُنيانَهۥ عَليٰ تَقويٰ مِنَ اللهِ وَ رِضوانٍ خَيرٌ اَم مَن اَسَّسَ بُنيانَهۥ عَليٰ شَفا جُرُفٍ هارٍ فَانهارَ بِهٖ في نارِ جَهَنَّمَؕ وَ اللهُ لايَهدِي القَومَ الظٰلِمينَ (109)
آیا کسی که شالوده آنرا بر پرهیز از خدا و خشنودی او بنا کرده بهتر است، یا کسی که اساس آنرا بر کنار پرتگاه سستی بنا نموده که ناگهان در آتش دوزخ فرو میریزد، و خداوند گروه ستمگر را هدایت نمیکند.
لايَزالُ بُنيانُهُمُ الَّذي بَنَوا ريبَةً في قُلوبِهِم اِلّآ اَن تَقَطَّعَ قُلوبُهُمؕ وَ اللهُ عَليمٌ حَكيمٌ (110)
(اما) این بنائی را که آنها کردند همواره به صورت یک وسیله شک و تردید در دلهای آنها باقی میماند مگر اینکه دلهایشان پاره پاره شود (و بمیرند و گر نه از دل آنها بیرون نمیرود) و خداوند دانا و حکیم است.
اِنَّ اللهَ اشتَريٰ مِنَ المُؤمِنينَ اَنفُسَهُم وَ اَموالَهُم بِاَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَۚ يُقاتِلونَ في سَبيلِ اللهِ فَيَقتُلونَ وَ يُقتَلونَۚ وَعدًا عَلَيهِ حَقًّا فِي التَّوریــٰةِ وَ الاِنجيلِ وَ القُرءانِۚ وَ مَن اَوفيٰ بِعَهدِهٖ مِنَ اللهِۚ فَاستَبشِروا بِبَيعِكُمُ الَّذي بایَعتُم بِهٖۚ وَ ذٰلِكَ هُوَالفَوزُ العَظيمُ (111)
خداوند از مؤ منان جانها و اموالشان را خریداری میکند که (در برابرش) بهشت برای آنان باشد (به این گونه که) در راه خدا پیکار میکنند، میکشند و کشته میشوند، این وعده حقی است بر او که در تورات و انجیل و قرآن ذکر فرموده، و چه کسی از خدا به عهدش وفادارتر است، اکنون بشارت باد بر شما به داد و ستدی که با خدا کرده اید و این پیروزی بزرگی (برای شما) است.
اؘلتّــٰٓئِبونَ العٰبِدونَ الحٰمِدونَ السّـٰٓئِحونَ الرّٰكِـعونَ السّٰجِدونَ الأمِرونَ بِالمَعروفِ وَ النّاهونَ عَنِ المُنكَرِ وَ الحٰفِظونَ لِحُدو دِ اللهِۚ وَ بَشِّرِ المُؤمِنینَ (112)
(مؤ منان کسانی هستند که) توبه کنندگانند، و عبادتکاران، و سپاسگویان و سیاحت کنندگان، و رکوع کنندگان، و سجده آوران، و آمران به معروف، و نهی کنندگان از منکر، و حافظان حدود (و مرزهای) الهی و بشارت بده (به اینچنین) مؤ منان!
ماكانَ لِلنَّبِيِّ وَ الَّذينَ ءامَنوٓا اَن يَستَغفِروا لِلمُشرِكينَ وَ لَو كانوٓا اُولي قُربيٰ مِن بَعدِ ما تَبَیَّنَ لَهُم اَنَّهُم اَصحٰبُ الجَحيمِ (113)
برای پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) و مؤ منان شایسته نبود که برای مشرکان (از خداوند) طلب آمرزش کنند، هر چند از نزدیکانشان باشند، پس از آنکه بر آنها روشن شد که این گروه اصحاب دوزخند.
وَ ما كانَ استِغفارُ اِبرٰهيمَ لِاَبيهِ اِلّا عَن مَوعِدَةٍ وَعَدَهآ اِيّاهُ ؗ فَلَمّا تَبَيَّنَ لَهۥٓ اَنَّهۥ عَدُوٌّ لِله تَبَرَّاَ مِنهُۚ اِنَّ اِبرٰهيمَ لَاَوّاهٌ حَليمٌ (114)
و استغفار ابراهیم برای پدرش (عمویش آزر) فقط بخاطر وعده ای بود که به او داده بود (تا وی را به سوی ایمان جذب کند) اما هنگامی که برای او روشن شد که وی دشمن خدا است از او بیزاری جست، چرا که ابراهیم مهربان و بردبار بود.
وَ ما كانَ اللهُ لِيُضِلَّ قَومًا بَعدَ اِذ هَدیــٰهُم حَتّيٰ يُبَيِّنَ لَهُم ما يَتَّقونَۚ اِنَّ اللهَ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمٌ (115)
چنان نبوده که خداوند قومی را پس از هدایت (و ایمان) مجازات کند مگر آنکه آنچه را که باید از آن بپرهیزند برای آنان بیان نماید (و آنها مخالفت کنند) زیرا خداوند به هر چیزی دانا است.
اِنَّ اللهَ لَهۥ مُلكُ السَّمٰوٰتِ وَ الاَرضِ يُحيۦ وَ يُميتُۚ وَ ما لَكُم مِن دونِ اللهِ مِن وَلِيٍّ وَ لانَصيرٍ (116)
حکومت آسمانها و زمین برای او است، (او) زنده و میمیراند، و جز خدا ولی و یاوری ندارید.
لَقَد تابَ اللهُ عَلَي النَّبِيِّ وَ المُهٰجِرينَ وَ الاَنصارِ الَّذينَ اتَّبَعوهُ في ساعَةِ العُسرَةِ مِن بَعدِ ما كادَ يَز يغُ قُلوبُ فَريقٍ مِنهُم ثُمَّ تابَ عَلَيهِمۚ اِنَّهۥ بِهِم رَءوفٌ رَحيمٌ (117)
خداوند رحمت خود را شامل حال پیامبر، و (همچنین) مهاجران و انصار که در زمان عسرت و شدت (در جنگ تبوک) از او پیروی کردند، نمود، پس از آنکه نزدیک بود دلهای گروهی از آنها از حق منحرف شود (و از میدان جنگ باز گردند) سپس خدا توبه آنها را پذیرفت که او نسبت به آنان مهربان و رحیم است.
وَ عَلَي الثَّلٰثَةِ الَّذينَ خُلِّفواۚ حَتّيٰٓ اِذا ضاقَت عَلَيهِمُ الاَرضُ بِما رَحُبَت وَ ضاقَت عَلَيهِم اَنفُسُهُم وَ ظَنّوٓا اَن لامَلجَاَ مِنَ اللهِ اِلّآ اِلَيهِ ثُمَّ تابَ عَلَيهِم لِيَتوبوٓاۚ اِنَّ اللهَ هُوَالتَّوّابُ الرَّحيمُ (118)
(همچنین) آن سه نفر را که (در مدینه) بازماندند (و از شرکت در تبوک خودداری کردند و مسلمانان از آنان قطع رابطه نمودند) تا آن حد که زمین با همه وسعتش بر آنها تنگ شد وحتی) جائی در وجود خویش برای خود نمییافتند و دانستند که پناهگاهی از خدا جز به سوی او نیست در آن هنگام خدا آنانرا مشمول رحمت خود ساخت و خداوند توبه آنها را پذیرفت که خداوند توبه پذیر و مهربان است.
یٰٓاَیُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ كونوا مَعَ الصّٰدِقينَ (119)
ای کسانی که ایمان آورده اید از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید و با صادقان باشید.
ما كانَ لِاَهلِ المَدينَةِ وَ مَن حَولَهُم مِنَ الاَعرابِ اَن يَتَخَلَّفوا عَن رَسولِ اللهِ وَ لا يَرغَبوا بِاَنفُسِهِم عَن نَفسِهٖۚ ذٰلِكَ بِاَنَّهُم لايُصيبُهُم ظَمَاٌ وَ لانَصَبٌ وَ لامَخمَصَةٌ في سَبيلِ اللهِ وَ لایَطَئئونَ مَوطِئًا يَغيظُ الكُفّارَ وَ لايَنالونَ مِن عَدُوٍّ نَيلًا اِلّا كُتِبَ لَهُم بِهٖ عَمَلٌ صٰلِحٌۚ اِنَّ اللهَ لايُضيعُ اَجرَ المُحسِنينَ (120)
سزاوار نیست که اهل مدینه و بادیه نشینانی که اطراف آنها هستند از رسول خدا تخلف جویند، و برای حفظ جان خویش از جان او چشم بپوشند، این به خاطر آن است که هیچ تشنگی به آنها نمیرسد، و نه خستگی، و نه گرسنگی در راه خدا، و هیچ گامی که موجب خشم کافران شود برنمیدارند، و ضربهای از دشمن نمیخورند، مگر اینکه به واسطه آن عمل صالحی برای آنها نوشته میشود، زیرا خداوند پاداش نیکوکاران را ضایع نمیکند.
وَ لايُنفِقونَ نَفَقَةً صَغيرَةً وَ لاكَبيرَةً وَ لايَقطَعونَ وادِيًا اِلّا كُتِبَ لَهُم لِيَجزِيَهُمُ اللهُ اَحسَنَ ما كانوا يَعمَلونَ (121)
و هیچ مال کوچک یا بزرگی را (در این راه) انفاق نمیکنند و هیچ سرزمینی را (به سوی میدان جهاد و یا در بازگشت) نمیپیمایند، مگر اینکه برای آنها نوشته میشود تا خداوند آن را به عنوان بهترین اعمالشان پاداش دهد.
وَ ما كانَ المُؤمِنونَ لِيَنفِروا كآفَّةًۚ فَلَولا نَفَرَ مِن كُلِّ فِرقَةٍ مِنهُم طآئِفَةٌ لِيَتَفَقَّهوا فِي الدّينِ وَ لِيُنذِروا قَومَهُم اِذا رَجَعوٓا اِلَيهِم لَعَلَّهُم يَحذَرونَ (122)
شایسته نیست، مؤ منان همگی (به سوی میدان جهاد) کوچ کنند، چرا از هر گروهی، طایفه ای از آنان کوچ نمیکند (و طایفه ای بماند) تا در دین (و معارف و احکام اسلام) آگاهی پیدا کنند و به هنگام بازگشت به سوی قوم خود آنها را انذار نمایند تا (از مخالفت فرمان پروردگار) بترسند و خودداری کنند.
يٰٓـاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا قاتِلُوا الَّذينَ يَلونَكُم مِنَ الكُفّارِ وَ ليَجِدوا فيكُم غِلظَةً ؗ وَ اعلَموٓا اَنَّ اللهَ مَعَ المُتَّقينَ (123)
ای کسانی که ایمان آورده اید با کافرانی که به شما نزدیکترند پیکار کنید (و دشمن دورتر شما را از دشمنان نزدیک غافل نکند) و آنها باید در شما شدت و خشونت احساس کنند، و بدانید خداوند با پرهیزکاران است.
وَ اِذا مآ اُنزِلَت سورَةٌ فَمِنهُم مَن يَقولُ اَيُّكُم زادَتهُ هٰذِهٖٓ ايمانًاۚ فَاَمَّا الَّذينَ ءامَنوا فَزادَتهُم ايمانًا وَ هُم يَستَبشِرونَ (124)
و هنگامی که سورهای نازل میشود بعضی از آنان (به دیگران) میگوید این سوره ایمان کدامیک از شما را افزون ساخت ؟ (به آنها بگو) اما کسانی که ایمان آورده اند ایمانشان را افزود و آنها (به فضل و موهبت الهی) خوشحالند.
وَ اَمَّا الَّذينَ في قُلوبِهِم مَرَضٌ فَزادَتهُم رِجسًا اِليٰ رِجسِهِم وَ ماتوا وَ هُم كٰفِرونَ (125)
و اما آنها که در دلهایشان بیماری است پلیدی بر پلیدیشان افزود و از دنیا رفتند در حالی که کافر بودند.
اَوَلايَرَونَ اَنَّهُم يُفتَنونَ في كُلِّ عامٍ مَرَّةً اَومَرَّتَينِ ثُمَّ لايَتوبونَ وَ لاهُم يَذَّكَّرونَ (126)
آیا آنها نمیبینند که در هر سال یک یا دو بار آزمایش میشوند؟ باز توبه نمیکنند و متذکر هم نمیشوند!
وَ اِذا مآ اُنزِلَت سورَةٌ نَظَرَ بَعضُهُم اِليٰ بَعضٍ هَل يَریــٰكُم مِن اَحَدٍ ثُمَّ انصَرَفواۚ صَرَفَ اللهُ قُلوبَهُم بِاَنَّهُم قَومٌ لايَفقَهونَ (127)
و هنگامی که سوره ای نازل میشود بعضی از آنها (منافقان) به یکدیگر نگاه میکنند و میگویند آیا کسی شما را میبیند (و اگر از حضور پیامبر بیرون رویم متوجه ما نمیشوند) سپس منصرف میشوند (بیرون میروند) خداوند دلهایشان را (از حق) منصرف ساخته چرا که آنها گروهی هستند که نمیفهمند (و بیدانشند).
لَقَد جآءَكُم رَسولٌ مِن اَنفُسِكُم عَزيزٌ عَلَيهِ ما عَنِتُّم حَريصٌ عَلَيكُم بِالمُؤمِنينَ رَءوفٌ رَحيمٌ (128)
رسولی از خود شما به سویتان آمد که رنجهای شما بر او سخت است، و اصرار به هدایت شما دارد و نسبت به مؤ منان رئوف و مهربان است.
فَاِن تَوَلَّوا فَقُل حَسبِيَ اللهُ لآ اِلٰهَ اِلّا هُوَ ؗ عَلَيهِ تَوَكَّلتُ ؗ وَ هُوَرَبُّ العَرشِ العَظيمِ (129)
اگر آنها روی (از حق) بگردانند (نگران مباش) بگو خداوند مرا کفایت میکند هیچ معبودی جز او نیست، بر او توکل کردم و او پروردگار عرش بزرگ است.